Türkiye'nin yurt dışına kaptırdığı akademisyen "yerli motor" için döndü

SELMA KASAP - İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak Mühendisliği Bölümünü bitirdikten sonra 1976'dan beri akademik araştırmalarını Fransa'da yürüten Prof. Dr. İskender Gökalp, TÜBİTAK'ın Lider Araştırmacılar Burs Programı kapsamında, özellikle "yanma teknolojileri" alanına destek vermek üzere Türkiye'ye döndü.

TÜBİTAK desteğiyle ODTÜ'ye gelecek bilim insanları arasında, Gökalp'in eski öğrencileri İtalya Ulusal Araştırma Merkezi araştırmacılarından Dr. Christophe Allouis ile Madras Hindistan Teknoloji Enstitüsünde uzman araştırmacı Dr. Jayamaran Kandasamy de bulunuyor. İki araştırmacı da Gökalp ile Türkiye'de temiz yanma ve hidrojen teknolojileri üzerine araştırmalara yoğunlaşacak.

AA muhabirine açıklamalarda bulunan Prof. Dr. İskender Gökalp, TÜBİTAK 2232 Lider Araştırmacılar Burs Programı'na eski öğrencileri Kandasamy ve Allouis ile koordineli bir şekilde yaptıkları başvurunun kabul edildiğini bildirdi.

"Yanma", "temiz yakıtlar" ve "hidrojen teknolojileri" başta olmak üzere hem yerli motor hem de verimli ve temiz enerji konularında gerekli saç ayağının 3 önemli başlığı üzerine çalışmalar yürütmek üzere bir araya geldiklerini anlatan Gökalp, TÜBİTAK'ın aynı programı ile Türkiye'ye gelecek 127 bilim insanının ilgili alanlardaki uzmanlarıyla da çalışmayı planladıklarını söyledi.

ODTÜ'de lisans mühendislik eğitimi alan gençlerin seviyesinin çok iyi durumda olduğunu belirten Gökalp, "Ancak lisanstan sonra sorun var. O da gençlerin kabahati değil, altyapı yeterli değil. Onun için ABD ve Avrupa'ya gidiyorlar ve en iyi doktoraları yapıyorlar. Bu programla amaç, onları ülkede tutabilmek. Türkiye'de mühendislik alanlarında en kuvvetli bölümlerin olduğu yerlerden bir tanesi ODTÜ." dedi.

- "Türkiye'de olmayan Ar-Ge laboratuvarları kurulacak"

Bu kapsamda ODTÜ'de Makine Mühendisliği Bölümünde araştırmalar yapıp doktoralı öğrenci yetiştireceklerini aktaran Gökalp, ayrıca enerji, yakıt, yanma ve itki konularında mükemmeliyet merkezlerinin kurulması için çalışacaklarını anlattı.

İTÜ Uçak Mühendisliği Bölümünden mezuniyetinin ardından 1976'dan itibaren Fransa'da Paris ve Orléans Üniversitelerinde çalıştığını, Fransa'nın TÜBİTAK benzeri kuruluşu CNRS'ın direktörlerinden biri olduğunu dile getiren Gökalp, "Enerji, havacılık ve uzay alanlarında CNRS bünyesinde enstitü ve mükemmeliyet merkezleri kurdum ve bilhassa yanma konularında Fransa ve AB seviyesinde akademinin ve sanayinin ortak çalıştığı Ar-Ge projelerini yürüttüm. 2000'lerin başından itibaren de Türkiye ile ortak projeler geliştirdim." diye konuştu.

TÜBİTAK programı kapsamında her bir araştırmacı için 3 milyon liraya yaklaşan bir Ar-Ge desteğinin, ODTÜ'de bilimsel altyapı tesislerini kurmak ve doktoralı öğrenci yetiştirmek için kullanılacağını belirten Gökalp, şöyle konuştu:

"Üç bilim insanı olarak 10 doktora öğrencisi ile işe başlayacağız. Tüm bu kaynaklarla yanma teknolojileri üzerine Türkiye'de olmayan Ar-Ge laboratuvarları kurulacak. Bunlar arasında yanma sistemlerinin tasarlanıp test edileceği yanma odası tesisleri de bulunuyor. Böylece yanma ve enerji konusunda bir mükemmeliyet merkezi kurulmuş olacak."

- Yanma olmadan "yerli motor" mümkün değil

Yanma bilimine hakim olunmadan savunma sanayi için "yerli motor" yapmanın mümkün olmadığına işaret eden Gökalp, "Yerli motor konusunda en önemli konu, var olan tüm yerli güçleri birleştirmek. Biz de Türkiye'nin bu konudaki çalışmalarına destek vermek istiyoruz. Yanma konusu, savunma sanayi için olduğu gibi bir sürü başka faaliyet alanı için de çok önemli." dedi.

Gerçekleştirmek istedikleri projelere de değinen Gökalp, şöyle devam etti:

"Ne yazık ki yanma ve yakın konular, Türkiye'de çok gelişememiş. Sanayi ile birlikte çalışılarak gereken bilgi seviyesini artırmayı hedefliyoruz. Çeşitli amaçlı motorlar, kömür santralleri, doğal gaz santralleri, çimento ve cam sanayi, organik atıkların bertaraf edilmesi ile ilgili yanma sistemleri gibi sanayinin ilgi alanındaki tüm konulara girmeyi düşünüyoruz. Enerji ve yanma konularındaki deneyimimizi aktararak ODTÜ'de bu konularda çalışmalar başlatmak istiyoruz."

- Doğal gaz ikamesi yakıtlar üretilecek

Prof. Dr. Gökalp, ODTÜ'deki ekiple Avrupa programlarından pay almak için de çalışacaklarını belirtti.

Türkiye'deki linyitlerin değerlendirilmesi konusunda araştırmalar da yürüteceklerini dile getiren Gökalp, "Daha önce kömürleri çok verimli bir şekilde gazlaştırıp doğal gaz ikamesi sağlayan bir strateji geliştirdik. Bu, Türkiye için önemli ve bu projeye de devam etmeye çalışacağız." dedi.

- Hidrojen üretimi için çalışacak

Hint araştırmacı Dr. Kandasamy'nin yürütüceği çalışmalar hakkında da bilgi veren Gökalp, Kandasamy'nin hidrojeni depolamaya ihtiyaç duymadan temiz şekilde üretip anında kullanmak için araştırmalar yapacağını kaydetti.

Gökalp, "Hidrojenin istenildiği kadar ve istenildiği zaman üretilmesi, hidrojenin güvenli olarak kullanılması için önem taşıyor. Hidrojenli binek araçlarının hala genelleşmemesinin bir nedeni olarak hidrojenin depolanmasının güvenli olmaması gösteriliyor ve dünya buna çare arıyor. ODTÜ ekibi bu konuya da katkı verecek." diye konuştu.

- Temiz yanma teknolojileri

İtalya'dan Türkiye'ye gelerek ODTÜ Makine Mühendisliğinde temiz yanma teknolojileri üzerine araştırmalar yapacak olan Dr. Christophe Allouis ise bu teknolojilerin ticari boyutlarda test edilmesinin önemini belirtti.

İtalya'da Ansaldo gibi büyük gruplarla çalışan Dr. Allouis, bu konularda pazar payı kapabilmek için bilhassa azot oksitleri salınımının azaltılması gerektiğini söyledi.

ODTÜ ekibinin amaçlarından bir tanesinin de doğaya salınan karbondioksidi tutup hidrojenle birleştirerek yeni bir yakıt elde etme konusunda dünya genelinde yürütülen çalışmalara katkı vermek olduğuna işaret eden Allouis, "Türkiye'de de bu yapılabilir. Karbondioksidi tutmak zor ama yapılabilir. Türkiye'deki üniversitelerde üretilen bilginin görünürlüğünün artırılması konusunda yapabileceklerimiz var. Makale ve patent sayılarını da artırmayı hedefliyoruz." diye konuştu.