Uçağımıza Dikilen İncir Ağacı (1950)

1950 Yılında kapatılan uçak fabrikamıza bir göz atalım.

Atatürk ve havacılık

Havacılığa çok önem veren Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet'in ilan edilmesinden hemen sonra Avrupa'ya gönderdiği heyet ile havacılık alanındaki ilk adımı atar.

Heyetin Amacı

6 kişinin yer aldığı bu uzman heyetin en önemli üyesi ise Vecihi Hürkuş'tur. Kurtuluş Savaşı'nda gösterdiği çabalarından dolayı İstiklal Madalyası almaya hak kazanan Vecihi, Avrupa'dan gelen raporları inceledikten sonra ilk Türk uçağı olan Vecihi k-6'yı imal eder. Nuri Demirağ ve ilk uçak atölyemiz

İlk uçak mühendisimiz olan Selahattin Alan'ı da yanına alan Nuri Demirağ 1936 yılında uçak inşa etmeye başlar. Beşiktaş'ta açılan ARGE atölyesinde çalışmalarını yürüten bu ekip "NU.D 36" , "NU.D 38" isimli Türk malı iki uçağ,ı sırasıyla 1940 ve 1944 yıllarında inşa ederler.

Reklam
Reklam

THK'dan gelen büyük sipariş

THK Beşiktaş'taki fabrikaya 65 adet planör ve 10 adet başlangıç eğitim uçağı sipariş verir. 1937-1938 yıllarında teslim edilen planörler yaptıkları başarılı uçuşlar sebebiyle hem Türkiye'de hem dünyada büyük ilgiler uyandırır. Türkiye'nin birdenbire uçak sektöründe bu kadar gelişmesinden özellikle Amerika gibi ülkeler rahatsız olur çünkü yapılan Türk uçakları Amerikan uçaklarıyla boy ölçüşebilecek niteliktedir. Ahmet Emin Yalman Acenteliği ve fabrikamızın düşüşü

Atatürk öldükten sonra devlet bu alandaki desteğini çeker ve insanların bu alana olan ilgisinin azalmasına sebep olur. Ahmet Emin Yalman Acenteliği aracılık yapar ve Amerika'dan uçak sipariş edilmesi gerektiğine devleti ikna eder. THK ise sipariş ettiği 65 planörün zamanında teslim edilmemesi gibi bir bahane sunarak Nuri Dermirağ'ın fabrikası ile arasındaki sözleşmeyi fesheder. Amerika'dan alınan uçaklar

THK'nın kabul etmediği Türk malı uçaklar 16.000 başarılı uçuş yapar ve hiç bir kaza yaşanmaz. 1941-1944 yılları arasında Amerika'dan 95 milyon dolarlık savaş malzemesi alınır. Bu malzemelere ülkemiz hiçbir bedel ödememesine rağmen malzemelerin bakımı ve yedek parçaları için her yıl 400 milyon TL harcanır. ABD Ahmet Emin Yalman’a uçak sanayi konusunda temsilcilik verir. Fransa'dan alınan uçaklar

Ahmet Emin Yalman'a Fransızların da acentelik vermesi üzerine, bu acenteliğin uçaklarını alıp da Nuri Demirağ'ın uçaklarını almayan Türkiye Hava Kuvvetleri Komutanı 1949 yılında şu vahim sözleri söyler: "Amerikan yardımından bedava uçak almak dururken uçak fabrikanıza sipariş verirsem yarın bu millet beni asar.".

Reklam
Reklam

Türkiye'nin 1920 ve 1940 yılları arasında nice fedakarlıklarla hazırlayıp kurup geliştirdiği bu savunma sanayi gücü giderek zayıflamaya başlar. Bunun en büyük nedeni yurt içi siparişlerin azalmış olmasıdır. Tüm bu yaşananlardan dolayı askeri fabrikalar ve sivil teşebbüsler 15 Mart 1950’deki kanunla kapatılmıştır. İşte o fedakar insanlardan birisi : Vecihi Hürkuş...

Kardeş Payı dizisinin 13. bölümünde Vecihi Hürkuş'un hayatını ele alan o anlamlı animasyon.

"Bu ayıp da bize yüz yıl yeter..."