Bireyler çeşitli nedenlerden dolayı izne ayrılabilir. İsteğe bağlı olmayan izinler süresince ekonomik mağduriyetlerini bir nebzede olsa giderecek çeşitli yöntemlere başvurular. İşçilerin ve işverenlerin iş akdi boyunca karşılaşacağı sorun ve karmaşıklığı önlemek adına İş Kanunu çıkarıldı. Bu kanunda pek çok konuya değinilmiş ve çeşitli düzenlemeler yürürlüğe sokulmuştur. Bu yöntemlerden biri de işsizlik maaşıdır. İşçinin iş akdine zorunlu olan çeşitli nedenlerle devam edememesi, iş akdinin bozulması gibi durumlarda Sağlık Sigortası, prim gibi konularda mağduriyet yaşamaması için İşsizlik Sigortası uygulamasına başlamıştır. Bu uygulama, işçinin çalıştığı süre boyunca iş akdinin kendi kusur ve isteği dışında sonlanması durumunda yararlanabileceği bir destektir.
İşsizlik ödeneğinden yararlanabilmek için belirlenmiş koşulların sağlanmış olması gerekmektedir. Bu koşulları sağlayamayanların işsizlik ödeneğinden yararlanma imkânları yoktur. Ücretsiz izine ayrılmış kişiler çalışmadıkları dönem boyunca gelir kaybına uğramamak için işsizlik maaşına başvurmak isteyebilirler. Ücretsiz izinde iş akdi feshedilmediği ve dolmadığı için işsizlik maaşı alamazlar. Bunun yerine İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ve İŞKUR tarafından verilen kısa çalışma ödeneği ile "Nakdi Ücret Desteği"nden yararlanabilirler.
Ücretsiz izin işsizlik maaşını etkiler mi?
Ücretsiz izne çıkarılmış olanlara İŞKUR tarafından "Nakdi Ücret Desteği" adı altında yardım sağlanmaktadır. Nakdi destek için yapılan bu ödemeler işsizlik maaşını etkilemez çünkü işsizlik ödeneğinden yararlanamayan kişiler bu yardımdan faydalanabilir.
İşsizlik maaşı son 120 günlük brüt dönem üzerinden hesaplanmaktadır. Ancak son 120 gün içinde ücretsiz izine ayrılmak zorunda kalanlar, 120 günlük brüt prim değerlendirmesinde kesinti olarak kabul görmez. Dolayısıyla diğer şartları karşılıyorsa işsizlik ödeneğini alabilirler. İşsizlik maaşı şartlarının karşılanması takdirde kişi işsizlik ödeneği için başvuru yapabilir.
Bazı durumlarda çalışan kişinin sigorta primi yatırılmamış olsa da bu durum işsizlik maaşının bir şartı olan "son 120 gün sigorta pirimi ödenmesi" gerekliliğine dikkate alınmaz. Çalışan kişi eğer sağlık raporu aldıysa bu hâllerden birisi sayılır ve primi yatırılmamış olsa da son 120 gün için bu dikkate alınmaz. Analık izni olarak bilinen izinde eğer kişi işsizlik maaşının diğer şartlarını karşılıyorsa ve izindeyken işten ayıldığında son 120 günü ödenmiş gibi değerlendirilir ve işsizlik maaşı alınabilir.
Doğumdan sonra ücretsiz izin alması konusunda dikkat edilmesi gereken şey analık izni bittikten sonra kişinin kendi isteğiyle işten çıkmamasıdır. Eğer kişi istifa ederse işsizlik maaşı alamaz. Yani çalışan anne, analık izni bittikten sonra işsizlik maaşı şartlarını karşılaması takdirde son 120 gün ödenmiş gibi değerlendirilir.
Rapor alan kişi hizmet akdinde sayıldığı için şartları sağladığı takdirde işsizlik maaşı alabilir. Eskiden işsizlik maaşı için sürekli olarak çalışmış olma koşuşu varken yapılan düzenleme sonrasında işsizlik maaşı için hizmet akdinde sayılıyor olmak yeterlidir.