İsrail’in yasadışı yerleşimlerini genişletme politikalarının ve son olarak Mescid-i Aksa Külliyesi’ne yaptığı baskının sonucunda Filistin bölgesi Batı Şeria’da başlayan ve süren eylemler, İsrail kamuoyunda ‘Üçüncü İntifada mı geliyor’ tartışmalarını tetikledi. Başbakan Netanyahu hükümeti ise tansiyonu düşürmeye yönelik açıklamalarda bulundu.
İsrail işgaline karşı iki kez büyük ayaklanma gerçekleştiren Filistinliler, acaba üçüncü bir intifadayı mı başlattı? İsrail’in yaşadığı yerleşimlerini genişletme politikaları, Mescidi Aksa’ya yapılan baskın ve Filistinlilerin ayaklanma görüntüleri bu tartışmaları tetikledi. Geçen ay ve önceki gün Filistinlilerin, kullandıkları araçları İsraillilerin üzerine sürmesi sonucu iki kişi ölmüş, geçen hafta da aşırı sağcı bir haham silahlı saldırıdan ağır yaralı olarak kurtulmuştu. İsrail gazetesi Yedioth Ahronot, yaşananları doğrudan ‘üçüncü intifada (ayaklanma)’ olarak niteledi. Ron Ben-Yishai imzalı analizde “Önceki intifadalardan farklı olarak, şiddet bu defa terör örgütlerince organize edilmiyor. Bu defa sokaklardaki hava, insanlara bireysel hareket etmek için dini bir ilham sağlıyor” dendi.
500 yasadışı yerleşim: Bir başka sağcı gazete Jerusalem Post’da yayınlanan “Üçüncü İntifada mı” başlıklı makalede de Kudüs’teki atmosferin önceki intifadaların başlangıcı öncesine benzediği ifade edildi.
Mescidi Aksa’yı yıkacağız: Önceki gün Filistinli göstericileri kovalayan İsrail güvenlik güçlerinin postallarıyla Mescidi Aksa külliyesi içindeki İlk Kıble Camisi’ne girmesi tepki çekince, İsrail hükümeti, tansiyonu düşürmeye yönelik açıklamalar yaptı. Aşırı milliyetçi İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, Aksa’ya giden İsrailli bakan ve milletvekillerini de “ahmaklıkla” suçladı. Öte yandan, aşırılık yanlısı Yahudilerin radyo kanalı Kol Berama’ya konuşan İsrail Konut Bakanı Uri Ariel, caminin yerine Yahudi tapınağının yapılacağını, bunun Tevrat’ın emri olduğunu belirterek provokatif bir açıklama yaptı. Bu açıklamanın ardından İsrail Başbakanı Netanyahu adına konuşan Başbakanlık Basın Danışmanı Mark Regev, Mescidi Aksa’daki statükoda herhangi bir değişiklik olmayacağını söyledi.
Yedi yıl sonra ilk: Öte yandan İsrail yedi yıl sonra ilk kez Hamas kontrolündeki Gazze’den Batı Şeria’ya ürün geçişine izin verdi. İsrailli yetkililere göre ilk partide 10 ton salatalık nakledildi. Gazze’de Hamas’ın iktidara gelmesinin ardından İsrail ürün naklini engellemişti.
Erdoğan, Abbas ile görüştü
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, önceki gece Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Hamas Siyasi Büro Şefi Halid Meşal’i arayarak Kudüs ve Mescid-i Aksa’daki olaylarla ilgili bilgi aldı. Kudüs’te ihlallerin son bulmasının bölge barışı açısından büyük önem taşıdığına değinen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak BM Güvenlik Konseyi üyeleri nezdinde konuyla ilgili girişimde bulunacaklarını söyledi.
Eylem mi, kaza mı?
Önceki gece Batı Şeria’da üç İsrail askerini aracıyla ezip yaralayan Filistinli, güvenlik güçlerine teslim oldu. Yakınları gözaltına alınca teslim olan şüphelinin sorgusunun ardından Haaretz gazetesine konuşan bir İsrail güvenlik yetkilisi, olayın saldırı değil kaza olduğunu söyledi.
Bilgi notu: Birinci intifada İsrail işgaline karşılık 1987-1993 yılları arasında yaşanmış ve Oslo Barış Anlaşması’yla sona ermişti. İkinci intifada, 2000 yılında eski İsrail Başbakanı Ariel Şaron’un Mescidi Aksa’yı ziyaret etmesiyle başlamıştı. İkinci intifada yaklaşık 5 yıl sürmüştü.