Japonya’daki Covid-19 taşıyıcılarının gördüğü muamele yüzünden gerçek adını açıklamak istemeyen iki çocuk sahibi bekar bir anne olan 32 yaşındaki Su, Aralık ayının sonunda Covid-19’a yakalandı. Astım ve kronik bronşiti yüzünden hastalıktan kötü etkilenen su ateş ve nefes darlığı yaşamaya başladı. CNN World, Su adlı kadının yaşadıklarından yola çıkarak salgının Japonya’nın sağlık sistemini nasıl etkilediğini araştırdı.
“Ertesi gün uyanıp uyanamayacağımı bilmiyordum” diyen genç kadının durumu gittikçe kötüleşti ve Hyogo şehrindeki halk sağlığı merkezini aradı; ancak telefona cevap veren kimse yoktu. Küçük bir odada kendini izole eden genç kadının 3 ve 6 yaşında olan iki çocuğu yaklaşık iki hafta boyunca oturma odasında tek başına yaşadı.
Su’nun annesi aileye her gün yemek bıraksa da, çocukların virüsü yayma riski nedeniyle eve giremedi. Çocuklar neredeyse bir hafta boyunca test olamadı. Su, izole olduğu iki hafta boyunca oturma odasındaki çocuklarıyla tabletten iletişim kurduğunu söyleyerek “Çocuklarım küçücük bir oturma odasında dışarı çıkmadan yalnız başına 10 gün geçirdi. Hastaydım ve çok kötü durumdaydım; ama çocuklarımın yalnız olması bana daha çok acı verdi” dedi.
Çocukların yalnız başına kaldığı oturma odası
Su, çocuklarıyla tablet üzerinden iletişim kurdu
Hyogo Sağlık Merkezi’nden bir temsilci Su’nun vakası üzerinden doğrudan konuşmasa da, tatil döneminde hastaların izolasyonunda günlük iletişimin son derece meşgul olduğunu söyledi.
Japonya ulusal sağlık sistemi, gelişmiş ülkeler arasında en fazla yatağa sahip olan sistem. Ayrıca ülkedeki uzun yaşam beklentisi, OECD ülkeleri arasında en yüksek sırada.
Ancak Covid-19 pandemisi Japon sağlık sistemini uçurumun kenarına getirdi ve vakalar son iki ayda katlanarak 406 bini geçti. Ocak ayında günde 7.000 olan yeni vaka sayısı bu ay 3.000’e düşerken, salgın dalgasının en yoğun dönemi geçse de, Japonya’nın sağlık sistemi hala baskı altında.
4 Şubat itibariyle Japonya’da 10 şehirde Covid-19 testi pozitif çıkan 8.700 kişi hastanelerde yatak veya izolasyon merkezlerinde boş yer bekliyor. Sağlık bakanlığının açıklamasına göre bu sayı bir hafta önce 11 şehrin genelinde 18.000’di.
Bu rakamlar, insanların Covid-19 nedeniyle evlerinde hayatını kaybettiğini, kötüye giden sağlık koşullarıyla tek başına savaştığını ve virüsü aile üyelerine yaydığını gösteriyor.
Su ve iki çocuğu.
Japonya’da vakalarda görülen son aylardaki hızlı yükselişe rağmen, enfeksiyon sayıları ve ölüm oranları hala ABD’den daha düşük. Ancak uzmanlar Japonya’daki sağlık hizmetlerine yönelik beklentilerin farklı olduğunu söylüyor.
1960’lardan bu yana Japonya’nın evrensel sağlık sigortası sistemi gelir durumu veya başka koşullara bakmaksızın tüm Japon vatandaşlarını kapsamakta. Ancak uzmanlara göre bakıma kolay erişmek Japonya’da birçok hastanın gerekenden daha fazla bakım aramasına yol açtığını söylüyor.
Kobe Üniversitesi Hastanesi’nden Prof. Dr. Kentaro Iwata konuya ilişjin “(Sağlık hizmetini) musluktan akan bir su gibi görüyoruz. Ancak şimdi on binlerce Covid-19 hastası evde kalmak zorunda ve sağlık sistemine erişemiyor, hastaneye kaldırılamıyor, doktor dahi göremiyor. Bu birçok Japon için kabul edilmesi çok zor olan sert bir gerçek” dedi.
Keio Üniversitesi onursal profesörü Naoiki Ikegami, diğer ülkelerde şiddetli semptomlar gösteren Covid-19 hastalarının yer beklemesinin alışılmadık olmadığını söyledi ve Japonya’da pandeminin erken döneminde Covid-19 testi pozitif çıkan bir çok insanın otomatik olarak hastaneye kaldırıldığını söyleyerek “Covid-19’un birinci ve ikinci dalgaları bu şekilde ele alındı. Bu yüzden semptomu hafif olsa da Covid-19 olan herkesin hastaneye kaldırılması beklentisi oluştu” dedi. Covid-19 nedeniyle hastaneye yatma oranı diğer ülkelere kıyasla Japonya’da hala daha yüksek.
OECD rakamlarına göre 2019 yılında Japonya’da her 1.000 kişi için 13 yatak düşüyordu. Bu oran ABD ve İngiltere’de 1.000 kişi için 3 yatak. OECD ortalaması ise 4.7.
Ancak Kobe Üniversitesi Hastanesi’nden Iwata bu sayıların yanıltıcı olduğunu söylüyor. Japonya’da bir milyondan fazla olan yatak sayısı çoğunluğu kritik durumda olmayan hafif hasta olan 126 milyonluk bir nufüs için. Ülkede 100.000 kişi için yaklaşık 5 yoğun bakım yatağı bulunuyor. Bu sayı Almanya’da yaklaşık 34 ve ABD’de 26.
Japonya’daki sağlık sisteminin bir diğer önemli sorunu ise personel. Japonya Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkede yalnızca 1.631 bulaşıcı hastalık uzmanı var. Bu da hastanelerin çocuğunda bulaşıcı hastalık uzmanı bulunmadığı anlamına geliyor.
Çin, Hong Kong, Güney Kore, Singapur ve Tayvan gibi Asya ülkelerinin farklı olarak Japonya SARS ve MERS de dahil olmak üzere daha önceki salgınlardan kaçınmayı başardı. Iwata “Birçok enfeksiyon hastalıkları Japonya’ya gelmedi, bu nedenle hazırlıklı değildik. Yeterince uzman yetiştirmedik, hastane servislerini ve sağlık sistemini enfeksiyon hastalıklarına karşı hazırlamadık ve sonuç ortada” dedi.
Japonya’nın her yerinde yüzlerce sağlık merkezi hastalarden telefon alıyor, onları tıbbi bakıma yönlendiriyor, sağlık durumlarını, temaslarını izliyor ve düzenli testler yapıyor.
Tokyo Kita Ward’da kamu sağlığı merkezi yöneticisi olan Dr. Hideo Meada, pandeminin başından bu yana personel sayısının dört kat arttığını ve 40’a ulaştığını, bu sayının yine de yeterli olmadığını, düzinelerce hastanın her gün yatak beklediğini söyleyerek “Çoğu personel, hafta sonu ve diğer tatiller olmaksızın gece yarılarına dek çalışıyor. Bizler psikolojik olarak da çok yorulduk ve tükendik. Personelimizin kısa süre içinde insanların yaşamları hakkında zor kararlar alması gerekti” dedi.
Aralık ayında Kyodo News tarafından düzenlenen ankette gelişmiş sağlık hizmeti sunan hastanelerin yaklaşık yarısının doktor ve hemşire eksikliği yaşadığı ortaya çıktı.
Ocak ayında Başbakan Yoshihide Suga özür dileyerek “Sorumlu kişi olarak çok üzülüyorum, gerekli bakımı sağlayamadık” dedi. Hükümet, salgına karşı yavaş ve kararsız tepki vermekten dolayı eleştirildi. Aralık ayının sonlarında olağanüstü hal ihtiyacını reddeden Suga, sonraki ayl için Tokyo ve birkaç şehirde daha olağanüstü hal ilan etti. King’s College London’da Nüfus Sağlığı Enstitüsü Direktörü Kenji Shibuya Japonya’nın salgına karşı yavaş ve kafa karıştırıcı bir tepki verildiğini söyledi.
Geçtiğimiz hafta Japon parlamentosu iki yasa tasarısı kabul etti. Bu yasa tasarılarına göre saat kısıtlamalarına uymayı reddeden işletmeler, sağlık yetkilileri ile işbirliği yapmayı reddederek enfekte olan kişilere para cezası verilecek.
Japonya’da birçok Covid-19 hastası büyük kamu hastanelerinde tedavi ediliyor. Ancak Japonya'daki hastanelerin çoğunluğunu Covid-19 hastalarını tedavi edecek personel ve ekipmana sahip olmayan özel hastaneler oluşturuyor.
Sağlık Bakanlığı’nın Ocak ayı verilerine göre özel hastanelerin %30’u Covid-19 hastası kabul ederken devlet destekli kurumlarda bu oran %84.
Bunların yanı sıra Japonya, aşı dağıtımında birçok gelişmiş ülkeye göre daha geride. En erken bu ayın sonlarına kadar sağlık çalışanlarını aşılamayı planlayan Japon hükümeti 1 Nisan’a kadar yaşlı vatandaşlarını aşılamaya başlayacak. Ancak ülkenin geri kalanı için henüz açıklanmış bir aşı planı bulunmuyor.
Bu hafta başında Japonya, şipariş ettiği 144 milyon doz Pfizer aşısının altı dozundan birini iptal edeceğini duyurdu. Bunun nedeni olarak da ülkedeki standart şırıngaların yalnızca beş doz alabildiğini, altıncı doz için özel şırıngalara ihtiyaç duyulmasını gösterdi.
CNN World haberine göre Japonya’da insanlar aşı için kolay ikna olmayacak. Lancet tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Japonya dünyadaki en düşük aşı güven oranına sahip ülkelerden biri. İnsanların %30’dan daha azı aşıların güvenli ve etkili olduğunu düşünüyor. Bu oran ABD’de %50.
Pandemi sırasında ulusal sağlık sisteminin karşılaşabileceği sorunları birinci elden yaşayan Su adlı iki çocuk annesi kadın ise Covid-19’u atlattı. Hala bazı semptomların devam ettiğini söyleyen Su, iki çocuğunu tekrar kucağına almanın mutluluğunu yaşadığını söylüyor.