Valeria Perasso / BBC Muhabiri
Hollanda'nın güneyindeki, Uluslararası Adalet Divanı, Uluslararası Ceza Mahkemesi ve çatışma yaşanmış çeşitli ülkelerde işlenen savaş suçlarını ve katliamları soruşturan mahkemelere ev sahipliği yapan Lahey kentinde, bundan böyle hayvan hakları konusunda söz sahibi olacak bir mahkeme de yer alacak.
Bu hafta faaliyete geçecek olan Yaban Hayatı Adalet Komisyonu'nun görevi, türleri tehlikede olan hayvanları avlayan ve bunların kaçakçılığını yapan grupların peşine düşmek olacak.
Söz konusu komisyon yaban hayvanı kaçakçılığı yaparak milyonlarca dolarlık kazanç elde eden şebekeleri ortaya çıkaracak bir uluslararası mekanizma oluşturmayı hedefliyor. Bu sektörde yılda 17 milyar dolar gelir elde ediliyor.
Uluslararası düzeydeki en büyük suç şebekeleri sıralamasında, yaban hayvanı kaçakçılığı, uyuşturucu madde, sahte para ve insan kaçakçılığından sonra, dördüncü sırada yer alıyor.
Komisyonun kurucu üyelerinden Andrea Costra, "Bunlar, uluslar ötesi suç örgütleri. Silah olsun, uyuşturucu olsun, tıpkı diğer tür kaçakçılıklar gibi faaliyet gösteriyorlar. Ticareti küresel düzeye yayabilecek imkanlara ve ilişkilere sahipler. Bu işi nasıl yapacaklarını, kime rüşvet vereceklerini biliyorlar. Yerel politikacılar ve tacirlerle iyi ilişkiler içindeler" dedi.
Uzmanlar, yaban hayvanları av ve kaçakçılığının yolsuzluk, kara para aklama ve hatta terör eylemlerinin finansmanı gibi diğer belli başlı suçlarla ilişkili olarak yürütüldüğünü kaydediyor.
Kaçakçılık tırmanıyor
Gergedan avcılığından ton balığı avlamaya, fildişi ticaretinden kereste toplanmasına kadar çok geniş bir alanda yürütülen bu faaliyetler, sayısız canlı türünün geleceğini tehlikeye sokmakta.
Özellikle Güneydoğu Asya ve Çin'den gelen talebin artması nedeniyle bu alandaki kaçakçılık faaliyetleri tırmanıyor.
Bu krizi en iyi anlatan örnek Afrika gergedanı. Bu tür gergedanın en çok sayıda yaşadığı Güney Afrika'da son 7 yılda avlanan hayvan sayısı neredeyse 100 kat arttı. 2007'de 13 gergedan avlanmışken, geçen yıl bu sayı 1215'e çıktı.
Yaban Hayatı Adalet Komisyonu'nun raporunda, "Hiçbir şey yapılmazsa yabani gergedanlar bu on yıl içinde tükenecek" deniyor.
Gergedan boynuzunun doğal maddesi keratin, Asya'da geleneksel ilaçlarda yaygın şekilde kullanılıyor. Boynuzlar aynı zamanda statü ve varlık simgesi. Gergedan boynuzunun iki kilosu, ulaştırıldığı son noktada, 150 bin dolara alıcı bulabiliyor.
Yaban Hayatı Adalet Komisyonu,yaban hayvanı kaçakçılığıyla savaşta yeni yollara başvuracak. Alandaki yabani hayvan avcılarının peşinden gidecek silahlı yerel güçlerle değil, GPS (küresel konumlama sistemi) ile dünyanın çeşitli yerlerine yönlendirilen sevkiyat izlenecek; ele geçirilen malların DNA'sından nereden geldikleri araştırılacak.
Şimdi sorulan soru, komisyonun bulgularının yaptırım gücü taşırıp taşımayacağı.
Lahey'deki diğer mahkemelerin tersine, bu komisyon gerçek anlamda mahkeme oturumu düzenleyemiyor; sadece kamuya açık celse yapabiliyor. Komisyonun gözaltı yetkisi yok ve tavsiyeleri de bağlayıcı değil.
Yaban Hayatı Adalet Komisyonu yetkilileri, izleyecekleri stratejinin, 'şok etkisi yaratan' verileri açığa çıkarmak olacağını; hükümetleri hesap vermeye zorlayıp gergedan ile türleri tehlikede olan diğer türlerin kurtarılabilmesi için önlemler almalarını bekleyeceklerini vurguluyor.