SAMSUN (İHA) - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın hasat sezonunda buğday fiyatlarının dalgalanmaması için aldığı "Dahilde İşleme Belgesi" kapsamında 15 Mayıs-31 Ağustos tarihleri arasında ithalat yapmama uygulamasının, un ihracatçılarını zor durumda bıraktığı bildirildi.
T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı Karadeniz İhracatçı Birlikleri Karadeniz Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçılar Birliği Başkan Vekili ve Ulusoy Un Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Ulusoy, buğday ithalatı serbest bırakılmadığı için iç piyasada stokların eridiğini ve fiyatların arttığını, bu durumda ürettikleri unu zararına ihraç ettiklerini söyledi. Buğday ithalatının 31 Ağustos'tan önce serbest bırakılmasını isteyen Ulusoy, Avrupa, Amerika, Asya, Güney Amerika başta olmak üzere 40'ın üzerinde ülkeye un ihraç ettiklerini, 2004-2005 yıllarında dünya un ticaretinde Türkiye'yi bir numaraya taşıdıklarını dile getirerek, "Ancak 2006 yılında ihracat rakamı bir miktar düştü. Buna rağmen Türkiye, dünya un ticaretinde AB ülkelerinden sonra yerini muhafaza etti. Ne var ki 2007 yılında maalesef durum un sanayicisi yönünden parlak değil ve ne olacağı meçhul" dedi.
Ticaretin ana kuralının verimlilik ve bunun bilançoya yansıması olduğunu, liberal ekonominin kurallarının da buna göre oluştuğunu ifade eden Ulusoy, "İhraç edeceğin ürünün hammaddesi kendi pazarında mevcut değilse veya dışarıda rekabet edeceğin maliyeti sağlayamıyorsa bu hammadde diğer ülkelerden ithal edilir, üretimi ülkemizde yapılır ve mamul olarak ihraç edilerek bir katma değer ve istihdam meydana getirilir. Türkiye'de 2004 yılı buğday hasadı sonrası TMO stokları arttı. Ürün fazlasının ihraç edilmesi için 2004 Eylül'ünden itibaren 'Dahilde İşleme Rejimi' kapsamında ithalatlar durduruldu.
Bu şekilde un sanayicisi sosyal sorumluluk yüklenerek, TMO stoklarını 2007 yılı hasat sezonundan önce sıfırladı. 2007 hasadında ise hepimizin bildiği gibi küresel ısınmanın da etkisiyle rekolte çok düşük gerçekleşti. Hasat sezonunun bittiği bu günlerde TMO tarihinin en düşük buğday alım miktarını gerçekleştirdi. Un sanayicinin bu yılki şanssızlığı ve feryadı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın hasat sezonunda buğday fiyatlarının dalgalanmaması için aldığı 'Dahilde İşleme Belgesi' kapsamında 15 Mayıs-31 Ağustos arası ithalat yapılmaması uygulamasıdır. Bu uygulama nedeniyle yaptığımız sözleşmeler zarar eder hale gelmiştir" diye konuştu.
2007 yılı hububat fiyatları bakanlığın ithalat yasağı uygulamasıyla iç piyasada çiftçinin yüzünü güldürürken, un ihracatçıları 1990 yılında dışa açılarak elde ettikleri pazarları kaybetme endişesi yaşamaya başladı. İhracat pazarlarının çok hassas ve girmesi zor pazarlar olduğuna dikkat çeken Ulusoy, "Çıkması ise çok kolay. Pazarı kaybettiğinizde tekrar girmenin maliyeti çok yüksek. Dış piyasadaki pazarları muhafaza için her an talebe fiyat vermeli ve gününde ürünü sevk etmelisiniz. Buğday ithalat yasağının başladığı günlerde yaptığımız sözleşmeler bugün büyük zarar etmektedir" şeklinde konuştu.
TMO stoklarının dolu olduğu 2004 yılından sonra buğday ithal fiyatı 240-250 dolar/ton iken 293 dolar/FOB değerinden bir ton un ihracı için sözleşme yaptıklarını, sözleşme akşamında ise "İyi iş yaptım" diye sevindiklerini hatırlatan Ulusoy, şöyle devam etti:
"Geldiğimiz noktada dış piyasada da buğday fiyatları yükseliş trendine girdi, bunu hissetmemize rağmen yükseliş öncesinde buğday ithalatı yapamadık. Elimiz kolumuz bağlıydı. Haziran ayında Libya ile yaptığımız 5 bin tonluk satış sözleşmesini imzalamak için yaklaşık 15 bin dolar masraf ettikten sonra bugün verdiği sözleşme teminat mektubu 87 bin 500 euroyu yakmayı düşünen ihracatçı arkadaşlarımız vardır. Ayrıca ithalat izni çıktıktan sonra önümüze döviz kullanım oranı ile ilgili mevzuat sorunu çıkacak.
Şöyle ki; ihracat ve ithalat rakamı arasında ihracat lehine bir rakam oluşması lazım. 1000 dolarlık ithalat yapılıyorsa bunun üzerinde ihracat yapılması zorunluluğu var. Ama ben 2 ay evvel yaptığım sözleşmede o günkü fiyatlarla gerçekleştirdiğim ihracat bağlantısını yerine getirmek zorundayım. O gün 230-240 dolar olan buğdayı bugün 300 dolara alıp ununu 293 dolara ihraç mecburiyetindeyim. Şimdi bir de bunu izah etmek zorunda kalacağız. Bu konuda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın bir açılım getirmesini bekliyoruz."