Rhea Wessel / BBC Capital
Dünya nüfusunun yüzde 45'i uyku sorunu çekiyor. Bu, sağlığımızı ve yaşam kalitemizi tehdit ediyor.
Uykusuz kalmak, yeterince uyumamak çocuklarda obeziteye, yetişkinlerde ise depresyon, anksite ve psikoza yol açabilir. Sadece İngiltere'de her yıl 10 milyon uyku hapı reçetesi yazıldığı belirtiliyor.
ABD'de 2800'ü aşkın uyku kliniği açıldı. 2015'te bunların toplam geliri 7 milyar dolardan fazlaydı. Uykuya yararı olsun diye piyasaya sürülen bitkisel ilaçlar, uyku laboratuvarları, yastık, döşek, uyku apnesi cihazları gibi ürünlerin değeri 2014'te 58 milyar doları bulmuştu.
Bir zamanlar uykusuz kalan yeni ebeveynler ya da daha iyi performans sergilemek isteyen atletlerin başvurduğu uyku koçları artık çok daha geniş bir kesime hizmet veriyor. Avrupa'da bunların saat ücreti 70-130 euro arasında değişiyor.
Öncelik vermek
Barcelona'daki Liderlik Akademisi'nin kurucusu ve yönetici sağlığı uzmanı Steven MacGregor, uykuyu, öğrenilmesi ve her gün öncelikli olarak uygulanması gereken "önemli bir profesyonel beceri” olarak niteliyor.
Örneğin, internet üzerinden satış yapan Amazon'un CEO'su Jeff Bezos'un ofiste geçirdiği 12 saatin ardından 8 saatlik uykuyu ilk önceliği olarak uyguladığını söylüyor.
Huffington Post'un kurucusu Arianna Huffington da iyi bir uykunun öneminden sürekli söz edenlerden. Huffington bir gün masasında uykuya dalarken kafasını öyle sert çarpmış ki elmacık kemiğini kırmış.
İşletme okullarında ders veren MacGregor, şirket yöneticilerinin sağlığı konusunda araştırmalar yürütüyor. Uykusuzluğun, belirsizlik durumlarında doğru kararlar alma gibi yöneticilerin en çok ihtiyacı olan becerileri etkilediğini söylüyor .
30 dakika kestirmek
Uyku koçu Christina Stefan da yöneticilerin doğru karar alması ve stresle başa çıkabilmesi için iyi bir uykunun önemli olduğunu ifade ediyor.
Oysa çoğu insan uyku sorunu olsa da herhangi bir yardıma başvurmuyor. Uzmanlar uykuyla ilgili birçok problemin önlenebilir ve tedavi edilebilir olduğunu, ancak sorunu olanların yalnızca üçte birinin uzman yardımı aldığını söylüyor. "Uyku hala tabu bir konu” diyor Stefan.
Uykunun ille de yatak odasında gerçekleşiyor olması gerekmiyor. Toplantılar arasında kısa süreli uyuklama ve kestirmeler de aynı yararı sağlayabiliyor. Uzmanlar 30 dakikaya kadar uyuklamanın, insanın kendisini daha iyi hissetmesini ve performansını artırmasını sağlayacağını, bunun gece uykusunu da etkilemeyeceğini söylüyor.
MacGregor sık sık uçmak zorunda olan yöneticilere uçakta uyumayı öğrenmeleri gerektiğini söylüyor. Bazı şirketler de kısa molalarda kullanılmak üzere uyku kabini uygulamasına gidiyor.
Değişim isteği
Koyun saymak aslında işe yarayan bir yöntem değil. Uyku koçları, rahatlamanızı sağlayacak bir görüntüyü hayal edip uyumak istediğinizde ona başvurulmasını salık veriyor.
Örneğin Stafan'a başvuran kişilerden biri, denize dalıp mercanlar üzerinde yüzerken vücudundaki hafiflik hissi ve kendi nefesinden başka bir şey duymuyor olma halini hayal ettiğini söylüyor. Günün fazla stresli olmayan saatlerinde birkaç kez bu düşüncelere dalıp sakinleşmeyi öğrenmek ve daha sonra aynı yöntemi uyku öncesinde denemek işe yarıyor.
Fakat uyumak için uyku koçu yetmiyor. İnsanda değişim isteği de olmalı diyor Almanya'da uyku koçu olarak çalışan Sibylle Chaudhuri. Koçluğun insanda değişimi sağlamakla ilgili olduğunu, değişimin ise birçok kişi açısından zor olabileceğini belirtiyor.
İyi uymanın yolunun yaşam tarzını değiştirmekten geçtiğine ve uykusuzluğun genellikle tek nedeni olmadığına inanıyor. "Birçok kötü alışkanlığın, kendi eylemlerimizin sonucudur bu. En zoru da alışkanlıkları değiştirmektir.”
Başarının önemli bir kısmı kendi inançlarınıza meydan okumanızla ilgilidir. "Çoğu insan uykunun doğal olarak meydana geldiğini, vücudunuza nasıl davranırsanız davranın ihtiyaç olduğunda uyunacağını sanıyor. Oysa öyle değildir. İyi uyumak için vücudumuzu ve anlayışımızı eğitmek gerekir” diyor Chaudhuri.
Bu makalenin İngilizce aslını BBC Capital sayfasında okuyabilirsiniz. Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.