Uykuda diş sıkma hakkında yapılan birtakım araştırmalar, diş sıkma sebebini aşırı duygusal hassasiyet, kuruntu, sinir, stres, dengesiz beslenme, hareketsizlik ve her şeyi kontrol altında tutma isteğinin gece dışa vurumu olarak belirtmekte. Bazı araştırmalar ise bu sorunun sebebini merkezi sinir sistemindeki rahatsızlıklardan ortaya çıktığını gösteriyor.
Uykuda diş sıkma çoğunlukla hastanın farkına varmadan yaptığı aşırı çene hareketleridir ve çene eklem problemlerine yol açmaktadır. Bruksizm ise diş sıkarken ses çıkmasıdır, yani buna diş gıcırdatma da denir. Genellikle uyku esnasında olan bu durum bazı kişilerde gün içerisinde de ortaya çıkmaktadır. Hastalığın fizyolojik ve psikolojik sebepleri bulunmaktadır. Stres, bruksizmin nedenleri içinde önemli bir faktördür. Mükemmeliyetçi, rekabetçi, iş hayatında yönetici konumundaki kişilerde daha sıklıkla rastlanmaktadır. Hastalığın kadın ve erkeklerde görülme olasılıkları aynıdır. Ama rekabetçi, titiz ve agresif kişiler risk grubuna dahildir. Diş sıkma, uyku kalitesini düşürür ve bu sebepten ötürü güne enerjisiz ve yorgun başlarsınız.
“Uykuda diş gıcırdatma neden olur?” sorusu da bu problemi yaşayanların en fazla merak ettiği detaylardandır. Başlıca uykuda diş gıcırdatma nedenleri ise şunlardır:
• Yaşam Biçimi: Sağlıksız bir yaşam biçimi, sigara, alkol, düzensiz uyku saatleri ve uyuşturucu kullanımı gibi rahat bir uykunun önüne geçen davranışlar, uykuda diş sıkma sorununa neden olmaktadır.
• Fiziksel Kusurlar: Diş sıkmanın sebebi psikolojik nedenler olduğu gibi diş ve çene kemiği yapısında bulunan fizyolojik kusurlar da olabilir.
• Hiperaktivite: Hiperaktif kişiler ve dikkat eksikliği rahatsızlığı olan kişilerde sinirsel aktiviteler yoğun bir şekilde çalıştığı için stres hormonunun yüksek olması da beklenen bir durumdur. Hiperaktivite ve dikkat eksikliği sendromlarının giderilmesi için klinik yardım almak gerekmektedir.
• Mevsim Geçişleri: Mevsim geçişleri, diş sıkma problemine tetikleyen nedenler arasında gösterilmektedir. Bu dönemlerde kaygı, yorgunluk, melankolik duygu durumları artabilir. Özellikle sonbahar ve kış başlangıçları bu sorunun yoğun olarak yaşandığı dönemdir.
• Aşırı Yorgunluk: Gün içinde yapılan ağır egzersizler, yoğun çalışma ya da çok fazla fiziksel güç gerektiren aktiviteler vücudu çok fazla yorar. Yorgunluk, uykuya dalmayı ve kaliteli bir uyku uyumayı da güçleştirdiği için gece boyunca diş sıkma sorununa neden olabilir.
Uyku sırasında dişlerini sıkan kişilerin, dişlerin birbirine sürtünmesiyle ortaya çıkan sesi duymaları olası değildir. Buna rağmen diş sıkmanın belirtileri uykunun son bulacağı andan itibaren görülmeye başlar. Uykuda diş sıkmanın belirtileri şunlardır:
• Verimsiz bir uykudan uyanmak
• Kulakta rahatsız edici ağrı
• Ağız çevresinde ve içinde diş izleri
• Boyun ve omuz kısımlarında ağrı
• Şakaklarda ağrı
• Çenede uyuşma
• Konuşma ve çiğneme problemleri.
• Dişlerin üst bölgelerinde kırılmalar
• Diş düzleşmesi
• Diş ve diş etlerinde hassasiyet
• Dişlerde sallanma ve diş kaybı
• Çene eklemleri ağrısı
Bu belirtilerin bir ya da birkaçı diş sıkma ve diş gıcırdatmanın başlamasından hemen sonra görülmez. Belirtilerin ortaya çıkması, rahatsızlığın şiddetine göre uzun yıllar boyu sürebilir. Bazı durumlarda ise çok az belirti görülmektedir.
Peki uykuda diş gıcırdatma nasıl önlenir ve tedavisi nedir biliyor musunuz?
Diş sıkma ve diş gıcırdatma sorununun tedavisinin öncelikli amacı, çene ekleminde geri dönüşsüz zarar bırakan, olağan dışı çene hareketlerini engelleyip, çene eklemlerini korumak, eğer varsa ağrıyı yok etmek ve dişlerin aşınmasını önlemektir. Bunun için, hastanın gece uyurken takacağı ve dişlerine uygun olarak hazırlanmış silikon plak koruyucular kullanılmaktadır. Bu plak, uyku sırasında dişlerin birbiriyle direkt temasını engelleyerek aşınmayı önler, böylelikle çene eklemini rahatlatmakta ve ağrıyı ortadan kaldırmaktadır.
Eğer diş sıkma sebebi fizyolojikse öncelikle diş hekimi müdahalesi gerekmektedir. Eğer durumda psikolojik bir tablo söz konusu ise psikiyatri ile birlikte diş hekimleri kombine tedavi uygulayabilir. Hastalığın tedavisindeki amaç dişlerde çene ekleminde oluşabilecek kalıcı zararları önlemek ve ağrıyı bertaraf etmektir.
Ancak şiddetli vakalarda silikon plağının yanı sıra, stresi azaltma amaçlı tedaviler, kas gevşetici ve uyku sağlayıcı ilaçlar, ayrıca yüz kaslarını gevşetmeye yarayan masajlar yapılabilir. Özellikle boyun, çene ve omuz kasları rahatlatılmalıdır. Bu tip diş sıkma ve gıcırdatmanın ileri safhalarında, dengeli bir diş teması ve çene hareketinin sağlanabilmesi için, eski ya da hatalı yapılan protez ve dolguların yenilenmesi ve mutlaka eksik olan dişlerin uygun bulunan uygulamalarla tedavi edilmesi gerekmektedir.
Uykuda diş sıkmak uzun vadede dişlerde aşınmalara ve sağlıklı dişlerin kaybedilmesine kadar ciddi sonuçlar doğurabilir. İlk önce baskıdan dolayı diş ağrısı ile başlayan sıkıntılar, bir süre sonra diş köklerini etkileyen bir soruna dönüşür. Diş sıkma sonucunda yaşanabilecek bir diğer sorun ise çene eklemlerinde meydana gelebilecek kalıcı deformasyonlardır. Çene eklemlerinin olumsuz etkilenmesi sonucunda da rahatsız edici kulak ağrıları olabilir. Ayrıca çene sürekli kasılı bir halde olduğundan, zaman geçtikçe bu yanlış duruş bozukluğu kalıcı hale gelecektir.
Diş sıkma sorunu ile ilgili önlem almak istiyorsak, öncelikle tetikleyici etkenler olan sıkıntı ve stresi hayatımızdan çıkarmalıyız. Kişinin yaşam biçimine dikkat ederek stresten uzak durmaya çaba göstermesi “bruksizm” oluşumunun önüne geçebilir.
Düzenli aralıklarla yapılan diş kontrolleri sırasında bu durum diş doktoru tarafından fark edilirse gerekli önlemler alınabilir ve uygun tedaviler uygulanabilir.