İnsan vücudunun iskelet sisteminde bulunan bazı kemik ve kas dokuları, vücudun öne, arkaya veya yanlara doğru eğilmesini kolaylaştırarak oturma, yürüme veya koşma gibi birçok işlevi yerine getirmek için çalışır. Uyluk sorunlarında ise bu hareketler pek mümkün değildir. Bu kemik hakkında tüm merak ettiklerinizi yazımızda sizler için derledik.
Öncelikle “Uyluk kemiği nedir?” sorusuna yanıt vererek başlayalım. Üst bacak kemiği olarak bilinen uyluk kemiği iskelet sisteminin en dayanıklı kemiğidir. Üst ucunda, pelvisin acetabulum adı verilen girintisi içinde eklem yapar. Üst bacağı diz kapağına ve kalça kemiğine bağlar.
Kalça ve baldır bölümünde bulunan uyluk kemiği leğen kemiğine bağlı ve kas dokusuyla örtülüdür. Ağrı oluşumu genellikle bu kas dokusunda meydana gelir. Fakat kırılmalar leğen kemiğinin işlevini yitirmesi ve bireylerin oturma ve kalkma hareketlerini kısıtlamasına sebebiyet verebilir. Uyluk kemiği problemleri genellikle sert bir yerden düşme veya yoğun egzersiz altında dokuların zarar görmesiyle gerçekleşir. İskelet sisteminde en uzun kemiklerden biri olan uyluk kemiği sorunları kişilerin hayatını direkt etkilemez sadece bacakların istendiği gibi hareket etmesinin önüne geçer.
Uyluk kemiğinin ağrısı genellikle tüm kalça ve kasık bölgesinde şiddetli bir şekilde hissedilebilir. Uyluk kemiği kas dokusunda meydana gelen yaralanmalar veya zorlanmalar sonucunda bu ağrının şiddeti kişiden kişiye değişebilir. Ayrıca fıtık oluşumu veya böbrek taşı ağrısı da uyluk kemiğinin ağrımasına neden olabilir.
Uyluk kemiği problemlerine ya da ağrısına sebep olan diğer etmenler ise gebelik, dar kıyafet giyme, kalça ameliyatları, fazla kilolara ve sürekli ayakta durmak olabilir. Bu etmenlerin bazıları veya birkaçı aynı anda oluşarak uyluk kemiğinde ağrı veya doku zedelenmeleri yaratabilir.
Vücutta bulunan en sağlam kemiklerden biri olan uyluk kemiği ciddi kazalar sonrasında kırılabilir ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Trafik kazası, yüksek bir yerden düşme veya silahla yaralanma sonucunda uyluk kemiği kırılabilir. Dayanıklı kemiklerden biri olmasına karşın şiddetli darbelere karşı zayıftır.
Uyluk kemiği kırığı sırasında çok şiddetli bir ağrı hissi yaşanır. Uyluğun şekli bozulabilir ve kişi yaşamına kısıtlı hareketlerle devam edebilir. Uyluk kemiği kırıldığında oturma ve kalkma durumunda acı hissi ortaya çıkar. Kırık kemik yüzünden kişiler belli bir süre ayakta durmakta bile zorlanabilir. Destekli ve dengeli bir şekilde koltuk değnekleri ile yürümek zorunda kalan hastalar kırık bölgesinde şişlik sorunu yaşayabilir.
Kırılma sonrasında eğer şiddetli bir kaza sonucunda uyluk kemiği zedelenmesi yaşanmışsa o bölgede iltihaplanmalar veya kanamalar görülebilir. Kırık kemiğin üzerine basmaya çalışmak ve zorlanması sonucunda açık yaralar kanayabilir ve bu durum geri dönüşümü zor olan başka sağlık sorunlarına sebebiyet verebilir.
Uyluk kemiği kırığı tespiti uzman hekim tarafından kolayca tespit edilir. Kırık oluşumunu gözlemlemek için kişiden bazı radyolojik görüntüler istenebilir. Daha sonra kırık hakkında tedavi yöntem şeması belirlenerek eskisi gibi yürüyebilme ve oturabilme fonksiyonlarını kazanmak hedeflenir. Kemiğin kırılma yeri, kaza sonucunda uğradığı şiddetin gücü ve yaş gibi faktörlere bağlı olarak uyluk kemiği kırığı iyileşme süreci için uygun tedaviye tabi tutulur.
Kemiğin eskisi gibi kaynaması ve yaşam fonksiyonlarını yerine getirmesi için bir veya birden fazla ameliyat yapılabilmektedir. Hastanın tüm sağlık kriterleri iyileşme süreci üzerinde olumlu veya olumsuz etki sağlar. Bireyin herhangi bir hastalığı mevcut değilse ameliyat daha rahat ve kesin sonuçlarla geçirilebilir. Fakat birey yaşlıysa, daha önce aynı yerden ameliyat edildiyse, kemik veya kas sisteminde herhangi bir hastalığı bulunuyorsa bu süreç uzman hekimler tarafından dikkatlice gerçekleştirilmektedir. Ameliyat sonrasında ise uyluk kemiği ağrısı görülebilir. Bu ağrılar doktorun reçete ettiği ağrı kesiciler ile kontrol altında tutulur.
Cerrahi müdahalelerde gerekli görüldüğü durumlarda ek parça takılarak kişilerin eskisi gibi hareket etmesi sağlanabilir. Vücudun başka bir bölümünden alınan kemik parçası uyluk kemiğine yerleştirilir ve eklemler arasındaki bağlantı sağlanmış olur. Bu durum özellikle yaşlı bireylerde uygulanan bir yöntemdir. Yaşlılıkla birlikte kemiklerde meydana gelen güçsüzlük yüzünden ufak bir burkulma veya düşme sonrasında uyluk kemiği kırıkları gözlenebilir.
Kemik kırığının tedavi yöntemleri kırığın şekline göre değişkenlik gösterir. Çatlak veya kısa çizgilerle meydana gelen kırıklar için ameliyat yapılmaz. Fakat şiddetli kazalarda ve hastanın diğer rahatsızlıklarıda ele alınarak uzman doktor ameliyat kararı verebilir. Uyluk kemiği baştan uca tamamen koptuğunda ve uyluk dokusunda ayrıldığında cerrahi müdahale yapmak zorunlu olur.
Tedavi yöntemi olarak ameliyat belirlendiyse sonrası için bir dizi ağrı kesici ilaç, antibiyotik ve fizik tedavi aşamaları belirlenir. Kişiler zorlu bir süreç yaşayarak ameliyat sonrasında eskiye dönmek doktor tarafından verilen tüm şartlar harfiyen yerine getirilmelidir.
Kırık oluşumu çatlak şeklindeyse ve ameliyat gerektirmiyorsa uzman ortopedi uzmanı, nöroloji uzmanı ve kalp damar doktoru sırayla hastanın kontrollerini yapar ve ortak bir tedavi yöntemi belirlenerek hastanın kısa süre içerisinde iyileşmesi sağlanır.