Tüm gün yerinizden kalkmasanız bile vücudunuzun yaşamsal fonksiyonlarının devam etmesi için yediklerinizden kalori olarak aldığınız enerjiye muhtaçsınız. Eğer harcadığınız kalori miktarı aldığınız kalori miktarından az ise tartıya çıktığınızda artan sayılarla karşılaşabilirsiniz. Metaforik olarak şöyle açıklanabilir: Havuza bir musluk yardımıyla devamlı su dolduruluyor fakat suyun boşaldığı musluk çok kısık. Su seviyesi gitgide artacaktır. Aynı şekilde tartıya çıktığınızda gördüğünüz sayı da gitgide artacaktır. Kilo almanın sebebi çoğunlukla kalori alımının bahsedildiği gibi fazla olmasından kaynaklanır. Peki fazla kalori alımına neden olan fazla yemenin nedenleri nelerdir?
Eğer açlığınız aniden ortaya çıkıyorsa, belirli bir yiyecek türüne (çikolata, hamur işi gibi) iştah duyuyorsanız ve yedikten sonra pişman oluyorsanız duygusal açlık yaşıyor olabilirsiniz. Bazı insanlar duygusal olarak kötü zamanlar geçirdiklerinde yemek yemeye sığınarak aşırı yeme eğilimi gösterirken kimileri tamamen iştahtan kesilir.
Kimileri çok sevinçliyken fazla yeme eğilimi gösterirken kimileri ise bu durumda açlık hissetmez. Kişinin duygusal durumu ve daha önce bir şartlanma yaşayıp yaşamadığı fazla yemek yeme tepkisine yol açabilir. Eğer duygusal açlık yaşadığınızı düşünüyorsanız kendinize birkaç dakika zaman ayırın. "Gerçekten aç mıyım?" "Duygusal anlamda nasıl hissediyorum?" gibi sorularla kendinizi sınayarak fazla yemeyi durdurabilirsiniz. Sizi mutlu edenin yemek olmadığını aklınıza getirmelisiniz.
Vücudumuz hormonlar sayesinde ahenkli bir şekilde çalışır. Eğer hormonlarda bir aksama olursa birçok vücut fonksiyonunda aksaklıklar görülmeye başlar. Gelin leptin ve ghrelin hormonuna kısa bir bakış atalım. Bu iki hormonun beslenmemize büyük etkisi var. Leptin hormonunun düşük olduğu durumda metabolizma yavaş ve iştah fazladır. Leptin mide dolduğunda salgılanarak beyine "yeter artık daha fazla yeme!" sinyalini gönderen tokluk hormonu. Yalnız hormonun sinyallerinin beyin tarafından algılanması biraz uzun sürdüğünden (20 dakika), besinleri ağzımızda uzun uzun çiğneyerek ve yavaş yemek yiyerek bu iştah yardımcımıza biz de yardım edebiliriz.
Diğer hormonumuz olan ghrelin fazla olduğunda ise kendimizi aç hissederiz. Yemek yediğinizde ise ghrelin düşer ve leptin artar. Eğer zayıflarsanız vücudunuzda ghrelin hormonunda artış olur. Çünkü vücut yağ oranını korumak üzere kendi içinde bir dengeye sahiptir. Kilo alırsanız leptin hormonu daha fazla salgılanır. Obez insanlarda, diyabet ve insülin direnci gibi durumlarda da ghrelin hormonu vücutta az bulunur. Eğer açlığınızı kontrol edemiyor, fazla yemek yiyorsanız hekiminize danışıp kan tahlilleri yaptırmanız sağlığınız için en doğru yönlendirmeyi almanızı sağlayacaktır