Uzun ünlü nedir? Türkçede uzun ünlü var mıdır?

Uzun ünlü, Türkçede bir dil bilgisi terimi olmakla beraber aynı zamanda bir söyleniştir. Uzun ünlü günlük hayatta konuşma dilinde pek karşımıza çıkmasa da yazı dilinde veyahut bir edebi eserde karşımıza çıkar. Uzun ünlü kullanımında amaç söylenişi daha güzel vurgulamaktır.

Uzun Ünlü Nedir?

Uzun ünlüler, söylenişi, ses süresi uzun olan ünlülerdir. Uzun ünlü harfleri ise uzun a, i, u ve daha az olarak okunan uzun “e”dir. Aynı zamanda bir dil bilgisi terimidir.

Türkçede Uzun Ünlü Var Mıdır?

Kökeni Türkçe olan kelimelerde uzun ünlü yoktur. Uzun ünlü Arapça ve Farsçadan Türkçeye giren kelimelerde görülür. Geldikleri dildeki uzun söylenişlerini dilimizde de sürdürürler ve bazı kelimeler Türkçenin yapısına uygun olmadığı için günümüzde de kısa söylendiği olmuştur. Bununla birlikte uzun ünlüler, yazıda herhangi bir işaretle belirtilmez.

Örneğin; adalet (ada:let), kaide (ka:ide), sade (sa:de), şair (şa:ir), tesis (te:sis), memnuniyet (memnu:niyet), mecburen (mecbu:ren), usulen (usul:len) vb...

Uzun Ünlü Örnekleri

Uzun ünlü örneklerinin bulunduğu cümleler zaman zaman günlük hayatta da kullanılır. Uzun ünlü cümle örnekleri şunlardır:

• Tuğçe yarın mezun olacağı için çok mutluydu. (me:zun)
• Mezuniyeti için çok sade bir elbise almıştı. (sa:de)
• Şair eserlerinde ağır bir dil kullanmayı tercih ediyordu. (şa:ir)
• Kendini ona karşı çok iyi ifade edebilen biriydi. (ifa:de)
• Galiba annesiyle beraber yurt dışına çıkmayı planlıyordu. (ga:liba)
• Hayatı boyunca hep siyasi olaylara merak duymuştu. (siya:si)
• Fazla mesaiye kalarak kirasını toplamaya çalışıyordu. (mesai: )
• Kanunen size hukuki bir işlem uygulamak zorundayız. (kanun:nen )
• Cumhuriyet kutlamaları haftalardır sürüyordu. (cumhu:riyet)
• Kendisine miras kaldığını öğrenince tavırları değişti. (mi:ras)
• Mecburen hayat sigortasını yapmalısın. (mecbu:ren)
• Hukuki açıdan sana dava açabileceğini söyledi. (hukuk:ki)

Uzun Ünlü Kelimeler

Uzun ünlü kelime örnekleri şunlardır:

• A:dem - a:dil - sa:niye
• a:fet - i:cat - i:zah
• hemşi:re - şi:ve - edebi:
• te:hir - te:min - te:cil
• i:cat - endi:şe
• neti:ce - te:mi:nat - ila:hi
• a:lim - muha:lefet - ba:dem
• muha:bir - sa:bık - muka:yese
• umu:mi - fizi:ki - la:le