Vajinal genişleme; uterus, rektum, mesane, üretra, ince bağırsak veya vajina gibi yapıların sarkmaya başlamasına veya normal pozisyonlarından daha aşağıya kaymasına verilen isimdir. Medikal tedavi ya da ameliyat olmazsa ya da destekleri yeterince zayıflarsa, bu yapılar vajinaya ve vajina açılımına kadar bile sarkabilir. Bu sarkma sonucu ortaya çıkan semptomlar, cinsel işlevin yanı sıra idrara çıkma gibi bedensel işlevleri de etkiler. Pelvik baskı ve rahatsızlık da yaygın belirtilerdendir.
Vajinal genişleme, vajinayı yerinde tutan, ağırlık taşıyan veya stabilize eden yapıların zayıflamasına veya bozulmasına neden olur. Bu durum rektum, mesane, rahim, küçük mesane, üretra veya bunların bir kombinasyonu için desteklerin daha az dayanıklı hale gelmesine neden olabilir. Vajinal genişlemeye yol açabilecek yaygın sebepler ise şunlardır:
Doğum (özellikle büyük bebekler): Doğumdan sonra vajina genişlemesi en sık karşılaşılan durumdur. Doğum; dokulara, kaslara, vajinanın içindeki ve etrafındaki bağlara hasar verir. Özellikle de uzun, zorlu doğumlar ve büyük bebekler. Hamilelikte vajina genişlemesi de eğer çok fazla kilo alındıysa mümkün olabilir.
Menopoz: Östrojen, pelvik destek yapılarının kas ve dokularını güçlü tutmaya yardımcı olan hormondur. Menopozdan sonra östrojen seviyesi düşer ve destek yapıları güç kaybedebilir.
Histerektomi: Uterus (rahim), vajinanın üst kısmındaki destek yapısının önemli bir parçasıdır. Histerektomi, uterusun alınması durumunu kapsar. Rahim olmadığında, vajinanın üstü kademeli olarak vajinal açıklığa doğru düşebilir. Bu duruma vajinal kubbe sarkması denir.
Vajina genişlemesinin diğer risk faktörleri şunlardır:
Bunların dışında adet döneminde vajina genişlemesi de görülen bir durumdur. Kan akışını sağlamak için vajina 1-2 cm kadar genişleyebilir, ancak adet bitiminde kapanır ve eski sıkılığına döner. Aklınızda cinsel ilişki vajina genişlemesine neden olur mu ya da vajina kaç ilişkiden sonra genişler gibi sorular olabilir. Elastik bir yapıya sahip olan vajina, herhangi boyuttaki bir penisin içine girebilmesi ve özellikle doğum esnasında yeterince genişleyebilmesi için tasarlanmıştır. Uyarılma ve cinsel ilişki sırasında bir kadının vajinasında bazı değişiklikler olur. Uyarılma sırasında kan akışı vajinal alana doğru yükselir ve vajinanın "engebeli" dokulu iç duvarları olan rugaeye ıslaklık sağlar. Rugae rahatlamaya başlar, duvarlar açılır ve cinsel ilişki için gerekli alanı yaratır. Yani ilişki sırasında vajina genişlemesi normaldir ve sonrasında ise vajina ilişkiden önceki haline geri döner. Northwestern Üniversitesi'nden Feinberg Okulu Kadın Doğum Profesörü Lauren Streicher; "Dünyadaki en büyük penis bile bebeğin büyüklüğüyle karşılaştırılamayacağından vajinanın boyutunu etkilemeyecektir" diyor. Buna göre çok ilişkiye girmiş vajina nasıl olur sorusunun da net bir cevabı yoktur çünkü muayene sırasında veya başka türlü, bir kadının kaç defa ilişkiye girdiği anlaşılamaz. Bunun dışında parmakla vajina genişler mi gibi soruların da cevabı aynıdır, böyle bir durum mümkün değildir.
Hastanın tıbbi öyküsü ve doktorun kapsamlı fizik muayenesi ile vajina genişlemesi tanısı rahatlıkla konulabilir. Ancak hangi tedavinin en uygun olduğuna karar vermek için genişlemenin (sarkmanın) türünü ve derecesini belirlemek için doktorun vajinanın her bir bölümünü ayrı ayrı incelemesi gerekir. Bunu anlamak adına yapılan testler ise şunlardır:
Q testi: Bu testte doktor, hastanın üretrasına anestezik jel ile yağlanmış küçük bir pamuk uçlu aplikatör yerleştirir ve hastanın kendini kasmasını ister. Eğer aplikatör 30 derece ve yukarısını gösterirse genişleme var anlamına gelir.
Pelvik taban kuvveti: Pelvik muayene sırasında, doktor hastanın pelvik tabanının ve sfinkter kaslarının gücünü test eder. Doktor aynı zamanda vajinal duvarları, rahim, rektum, üretra ve mesaneyi destekleyen kasların ve bağların gücünü değerlendirir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması: Bu görüntüleme aracı, pelvis içindeki dokuları uyarmak için güçlü bir mıknatıs kullanır. Bu dokular, bir bilgisayar tarafından analiz edilen bir sinyal üretir. Daha sonra bu sinyaller kullanılarak bilgisayar ekranında pelvisin 3 boyutlu bir görüntüsü oluşturulur.
Bunların dışında, mesane fonksiyon testi veya ultrason yapılarak da genişlik anlaşılabilir ve tedavi yöntemine karar verilebilir.
Vajina genişlemesi nasıl daraltılır sorununun çözümü son yıllarda oldukça dikkat çeken lazer tedavisinde. Lazerle, vajina daraltma operasyonu haricinde, labioplasti yani iç ve dış dudakların küçültülmesi ve vajina beyazlatma gibi işlemler de yapılabilir. Vajinoplasti yöntemiyle vajinanın 5-6 santimetrelik bir kısmı daraltılır ve bu kadarı yeterlidir. Yaklaşık 20-25 dakika süren bu uygulama sırasında hasta herhangi bir acı duymaz ve günlük yaşamına da hızlıca dönebilir. Özel bir pansuman yapılmaz, bölgeyi nazikçe yıkadıktan sonra kuru tutmak yeterlidir. Dikişlerin alınmasına gerek yoktur, dikişler kendiliğinden düşer ve iyileşir. Ancak vajinoplasti sonrası 3 gün duş alınmaması, 3 günün sonunda ise ayakta duş alınması önerilir. Ayrıca 1 ay boyunca ilişkiye girilmemesi gerekir. Bu işlemden sonra normal doğum yapılırsa tekrardan genişleme durumu görülebilir.
Yumuşak plastik veya kauçuktan yapılmış bir peser, destek için vajinaya yerleştirilen küçük bir cihazdır. Bu cihazlar birçok farklı çeşide sahiptir. Bu ameliyatsız tedavi seçeneği, cinsel yönden aktif olmayan, tıbbi sebeplerle veya ileri yaş nedeniyle ameliyat edilemeyen veya ameliyat olması planlanan, ancak ameliyat yapılıncaya kadar geçici cerrahi yöntem dışı bir seçeneğe ihtiyaç duyan kadınlar için uygundur. Vajinal duvarların enfeksiyon kapmasını engellemek veya aşınmaya yol açmamak için, peserler düzenli aralıklarla alınmalı ve temizlenmelidir. Enfeksiyonu ve aşınmayı önlemek için genellikle bir östrojen kremi de beraberinde kullanılır.
Vajina genişlemesini önlemek için evde kendi kendinize uygulayabileceğiniz bir yöntem mevcut:
Kegel egzersizleri: Kegel; rahim, mesane, ince bağırsak ve rektumu destekleyen pelvik taban kaslarını güçlendiren bir egzersiz yöntemidir ve bu egzersizi her an her yerde yapabilirsiniz. Uygulayabilmek için ise önce doğru kasları bulmalısınız. Pelvik taban kaslarınızı tanımlamak için, tuvaletinizi yaparken idrarınızı bir an için durdurmaya çalışın. Eğer bunu yapabiliyorsanız doğru kasları buldunuz demektir. Pelvik taban kaslarınızı tanımladıktan sonra, egzersizleri herhangi bir yerde ve konumda yapabilirsiniz ancak uzanarak yapmanız tavsiye edilir. Uygulama için pelvik kaslarınızı sıkın, beş saniye boyunca sıkılı tutun ve ardından beş saniye rahat bırakın. Dört ya da beş defa üst üste deneyin. En iyi sonuç için sadece pelvik taban kaslarınızı sıkmaya odaklanın. Karnınızı, kalçanızı veya kalçanızdaki kasları esnetmemeye özen gösterin. Nefesinizi tutmaktan kaçının. Aksine, egzersizler sırasında serbestçe nefes alın ve bunu günde üç kez tekrarlayın. Ancak idrarınızı yaparken kegel egzersizi yapmamaya dikkat edin, bu sadece kaslarınızın yerini öğrenmeniz içindi. Mesanenizi boşaltırken bu egzersizleri yapmak, idrar yolu enfeksiyonu riskini artırabilir, mesanenin eksik bir şekilde boşalmasına neden olabilir.