Vatikan'ın resmi yayın organı Vatikan Radyosu'nun haberinde, Papa Franciscus'un ilk kez geçen yıl 4 Mart'ta duyurduğu Papa 12. Pius dönemine ilişkin gizli arşivin açılması kararının, bugün hayata geçirildiği duyuruldu.
Haberde, İkinci Dünya Savaşı döneminde Katolik Kilisesinin lideri olan Papa 12. Pius'un o dönem, savaş suçlularından çiftçilere, madencilere, gazetecilere, doktorlara kadar pek çok kişiyle görüştüğü, bu görüşmelerin döneme ışık tutacağı ifade edildi.
Arşivlere tek seferde 120 kişinin erişebildiği, bu nedenle araştırmacıların adil biçimde yararlanabilmesi için mayıs ve haziranın rezervasyona açıldığı bildirildi.
Haberde, Vatikan'ın Papa 12. Pius dönemi arşivlerini açarak, akademisyenlere daha önce ulaşılmayan kaynaklara erişim imkanı sunmayı amaçladığı belirtildi.
1939 ile 1958 arasında Katoliklerin ruhani lideri olan Papa 12. Pius, aralarında Yahudilerin de olduğu bir kesim tarafından İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi mezalimine seyirci kalmakla suçlanıyor.
Katolikler ise Papa Pacelli adıyla da bilinen 12. Pius'un, kiliseyi, ona bağlı din adamlarını ve rahibelerinin güvenliğini riske atmadan Yahudileri koruduğu görüşünü savunuyor.
Vatikan Devletlerle İlişkiler Sekreteri (Dışişleri Bakanı) Paul Richard Gallagher, Vatican News'e verdiği demeçte, bu belgelerin dünya savaşında Vatikan'ın diplomatik ilişkilerini, duruşunu ve aynı zamanda Papa Pacelli'nin büyüklüğünü göstereceğini savundu.
ANSA ajansına konuşan Roma Başhahamı Riccardo di Segni ise arşivlerin açılışına ilişkin, "Önden hazırlanmış dosyalar ve tepside sunulan bazı kolay sonuçlarla bu sansasyonel adım, çok şüphelidir." yorumunu yaptı.
Di Segni, Romalı Yahudilerin, Avrupa'nın kuzeyindeki toplama kamplarına gönderildiği tarih olan 16 Ekim 1943'e bakıldığında Papa 12. Pius ya da Vatikan tarafından bunu durdurmaya yönelik herhangi bir istek görülmediğini kaydetti.
Türkiye'nin Vatikan Büyükelçisi Lütfullah Göktaş da kısa süre önce Twitter'dan yaptığı paylaşımda, Vatikan'ın İkinci Dünya Savaşı dönemine ait belgeleri araştırmacılara açmasının Türkiye'yi de ilgilendirdiğine dikkati çekti.
Büyükelçi Göktaş, "Türkiye başlıklı dosyalardaki belgelerin incelenmesi Cumhuriyet tarihimiz açısından önemli. Araştırmacılarımıza duyurulur." ifadesini kullandı.
Vatikan arşivlerindeki gizli belgelerin erişime açılması ancak bir Papa'nın kendinden önceki döneme yönelik arşive erişim izni vermesiyle sağlanabiliyor. (AA)