VAZEKTOMİ NEDİR?
Spermlerin taşınmasında görevli kanalların testislerin çıkışından itibaren akımının engellenmesi işlemidir. Vaz deferens adı verilen kanal bağlanır, kesilir veya içerisine tıkayıcı bir madde konur. Bu işlemler sonunda sperm üretimi devam etmesine rağmen dışarı çıkması engellenmiş olmaktadır. Vazektomi işlemi ile erkeğin hormonal yapısı, cinsel istek durumu, penisteki sertleşme düzeyinde bir değişiklik olmaz. Yapılan işlem sadece testise yakın meni kanallarının bağlanmasıdır. Bu işlem sırasında penise ait damarlarda, sinirlerde yaralanma olmaz. Normal şartlarda meniyi oluşturan sekresyonun bir bölümü testisten(sperm) gelirken, spermi destekleyici bazı sıvılarda meniye prostattan eklenir. Meni miktarı 2-6 cc kadardır, bu miktarın % 50’si prostattan gelir , vazektomide meni kanalı testise yakın ve prostatın gerisinden bağlanır. Bu sebeple vazektomi sonrası kişide boşalma aynı şekilde olur fakat içerisinde hamileliği sağlayan sperm bulunmaz.
Bütün bu sebeplerle diyebiliriz ki vazektomi, erkeklik olarak belirttiğimiz, sertleşme, cinsel arzu, cinsel tatmin, boşalma hissi, meni gelmesi(sperm içermeden) gibi durumları etkilemez.
VAZEKTOMİ BİR DOĞUM KONTROL YÖNTEMİDİR.
Aile planlamasına yönelik her geçen gün yeni yöntemler gelişmektedir. Korunma yöntemleri arasında yeralan vazektomi; ejakülatın testisten taşınmasını sağlayan vaz deferens ismi verilen kanalın kesilmesi veya tıkanık hale getirilmesi durumudur. Vazektomi , oldukça etkili ve ucuz bir korunma yöntemidir. Vazektomi Çin’de 8 milyon erkeğe uygulanan bir yöntemken, ülkemizde düşük oranlarda tercih edilen bir korunma yöntemidir. Bunun sebepleri yeterince bilgilendirilmeme veya yanlış bilgilere sahip olunmasıdır.
Vazektomi cerrahi teknik olarak lokal anestezi veya genel anestezi altında uygulanabilir. Testislerin içerisinde yer aldığı skrotuma küçük bir kesi yapılması ve buradan vaz deferense ulaşılarak bağlanması ve/veya kesilmesi ile ejakülatın taşınmasının engellendiği bir korunma yöntemidir. Vaz deferensin bağlanması veya kesilmesi esnasında penise gelen sinir veya damarların yaralanması durumu söz konusu değildir. Ayrıca bu cerrahi yöntem erkek hormonlarının seviyelerinde de değişikliğe sebep olmaz. Bu sebeple vazektomi işleminin sertleşme sorununa sebep olması söz konusu değildir.
Vazektomi, kadınlara uygulanan tüp ligasyonuna göre daha kolay uygulanabilen ve maliyeti daha düşük bir cerrahi tekniktir. Erkekler ülkemizde erkekliklerini kaybetme endişesi ve ayrıntılı tıbbi bilgilendirme olmaması sebebiyle bu yöntemi tercih etmemektedirler.
Vazektomi işlemi, bekar erkeklerde 18 yaşını doldurmak kaydıyla kendi rızası ile yapılabilirken, evli erkeklerde eşininde rızasının alınması zorunluluğu bulunmaktadır. Vazektomi yaptırmayı planlayan erkekler veya çiftlere ayrıntılı bilgilendirme yapılmalıdır.
VAZEKTOMİ NEDEN DAHA ÖNCELİKLİ OLMALIDIR?
Erkeklere uygulanan vazektomi lokal anestezi ile poliklinik şartlarında dahi yapılabilen bir yöntemdir. Vazektomi kadınlarda uygulanan tüplerin operasyonla bağlanması yöntemine nazaran, daha ucuz, kolay bir yöntemdir. Uygulamasının kolay olmasına rağmen erkekler tarafından çok tercih edilmemesinin altında yatan sebepler yeterince bilinmemesinden kaynaklanmaktadır.
VAZEKTOMİ KİMLERE UYGULANABİLİR?
Türkiye’deki yasalara göre vazektomi yöntemi, bekar erkeklere kendi rızası ile 18 yaşından sonra rahatlıkla yapılabilir fakat evli çiftlerde eşinin rızası alınmadan bu işlemin yapılması yasaktır. Bu işlem öncesi kişilerin ayrıntılı olarak bilgilendirilmesi gerekir. Bu işlem sonunda tekrar çocuk sahibi olmak istediklerinde komplike cerrahi müdahaleler geçirmeleri gerektiği konusunda hastalar bilgilendirilmelidir. Vazektomi sonrası kanalların tekrar bağlanması işlemi yapılmakla beraber başarı şansı % 50’dir. Tabiki sperm dışarı çıkmadığında testisten aspirasyon veya biyopsi yöntemi ile alınarak mikroenjeksiyon tekniği ile çocuk sahibi olabilirler fakat normal yoldan hamilelik gerçekleşmez. Bu sebeple;
1.Hiç çocuk sahibi olmak istemeyenlere,
2.Yeterli sayıda sayıda çocuğa sahip olan ve tekrar çocuk istemeyenlere bu yöntem önerilmelidir.
Vazektomi, kolay uygulanabilen, maliyeti düşük bir doğum kontrol yöntemidir, işlem sonrası 3-4 ay hamilelik riski devam eder fakat sonrasında kalıcı ve hayat boyu süren koruma sağlar.
VAZEKTOMİ NASIL YAPILIR ve İŞLEMİNİN YAN ETKİLER NELERDİR?
Vazektomi işlemi poliklinik şartlarında lokal anestezi ile yapılabildiği gibi bazı hastalarda genel anestezi yapılması gerekebilir. Testislerin içerinde yeraldığı skrotum kesesinin sağ ve sol yanından yapılan küçük kesilerle vaz deferenlere klempler yardımıyla ulaşılır. Vaz deferens (meni kanalı) cilt dışına alınır. Her bir vaz deferens iki dikiş ile bağlanır ve dikişlerin arası kesilerek işlem tamamlanır. Bazen vaz deferens uçları koterize edilirken, istenirse dikiş yerine uçlar klipste konabilir.
Poliklinik şartlarında yapıldığında istirahat gerektirmez fakat genel anestezi altında yapıldığında anestezi etkisinin geçmesi için hastanın dinlendirilmesi ve izlenmesi gerekir. İşlem 20 – 40 dakika civarında sürer. Hastanın herhangi bir antibiyotik almasına gerek yoktur fakat kesi sebebiyle ağrıyı engellemek için analjezik alınabilir.
İşleme bağlı yan etki olarak yara bölgesinde enfeksiyon, kanama, kanal uçlarının açık kalması ve oradan çıkan sperm kaçağına bağlı granulom, enfeksiyon, şişlik görülebilir. En sık yan etki olarak ağrı görülür. Bazı hastalarda testiste sperm çıkmamasına bağlı dolgunluk hissi ve ağrı oluşabilir, 6 ay sonunda bu sorunda ortadan kalkar. Cinsel isteksizlik, sertleşme sorunu, peniste küçülme gibi sorunlar kesinlikle görülmez.
VAZEKTOMİ İŞLEMİ DÜŞÜNEN VE YAPTIRANLAR İÇİN ÖNEMLİ NOKTALARI ŞÖYLE ÖZETLEYEBİLİRİZ.
-Bu işlemin kalıcı ve geri dönüşü olmayabileceğini mutlaka akılda tutulmalıdır.
-Evli erkekler işlem öncesi eşinizden mutlaka onay almalıdır.
-İşlem sonrası 3 ay koruyuculuk olmayacağı akılda tutulmalı, 3 ay sonunda sperm tahlili ile kontrol yapılmalıdır.
-İşleme bağlı sertleşme sorunu, cinsel isteksizlik, meni gelmemesi durumları olmaz. Boşalma hissi her zaman olacaktır.(sperm içermeyen meni şeklinde gelecektir)
-Vazektomi yaptırmak cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruma sağlamayacağı bilinmelidir.
-Vazektomi sonrası tekrar çocuk sahibi olmak istendiğinde meni kanallarının bağlanıp spermin dışarı çıkma oranının düşük olduğunun, ancak tüp bebek(mikroenjeksiyon) yöntemi ile çocuk sahibi olunabilineceğinin bilinmesi gerekir.
Erkeklerde kullanılan en sık korunma yöntemleri nelerdir?
Ülkemizde erkeklerde en sık kullanılan korunma yöntemleri kondom kullanımı ve geri çekme yöntemidir. Geri çekme yöntemi yüzyılladır kullanılan bir yöntemdir, kondom ise 18. yüzyılda hayvan bağırsağından üretilerek olmuştur.
Kondom kullanımı, gelişmiş ülkelerde ve eğitim seviyesi yüksek olan kişilerde daha fazla kullanılmaktadır. Kondom kullanımı , cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşma ihtimalini azaltmaktadır. Aynı şekilde, AIDS, hepatit B, hepatit C ve sifiliz gibi hastalıkların bulaşma riskini azaltır. Kondom kullanımında, kondomun yırtılmasına bağlı gebelikler oluşabilmektedir.
Geri çekme yöntemi, boşalmadan hemen önce penisin vaginadan çıkarılarak ejakülatın vagen dışına boşaltılması durumudur. Dikkat edilmesine rağmen yine de gebeliklerin oluşabildiği geri çekme yöntemi, herkes tarafından rahatça uygulanabilen, hiçbir araç gerektirmeyen ve komplikasyon görülmeyen bir yöntemdir.
Soru ve görüşleriniz için: **muratceltik@mynet.com
**
Facebook: Murat Çeltik
Op. Dr. Murat Çeltik videoları için tıklayın
Op. Dr. Murat Çeltik kimdir?
Androloji, Endoüroloji, Üroonkoloji
Unvanı : Operatör Doktor
Doğum Tarihi : 1972
Tıp Fakültesi : Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Uzmanlık Eğitimi : İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Üroloji
Uzmanlık Sonrası Görevler :
-İstanbul Tıp Fakültesi Androloji Bilim Dalı (Ekim 2005 –Nisan 2006)
-Özel Yenibosna Safa Hastanesi (Temmuz 2007 – Ocak 2008)
-Özel Medicalpark Bahçelievler Hastanesi (Şubat 2008 – Temmuz 2009)
-Özel Florence Nigthingale Çağlayan Hastanesi (Aralık 2010 – Ocak 2012)
Üyesi Olduğu Kurum ve Dernekler :
-İstanbul Tabip Odası
-Türk Üroloji Derneği
-Türk Androloji Derneği
Yabancı Dil : İngilizce