Piyasadaki fiyat farklılıklarından faydalanarak risksiz kazanç sağlamaya arbitraj denir. Yani farklı piyasalarda işlem gören yatırım aracı, düşük fiyatlı piyasadan alındıktan sonra eş zamanlı olarak yüksek fiyatlı başka bir piyasada satılır. Böylece aradaki fark sayesinde risksiz bir kâr elde edilir.
Bu yatırım aracı hisse senedi, para veya altın, gümüş gibi değerli madenlerden biri olabilir. Arbitraj kavramının temel noktası, herhangi bir risk almadan kar elde edebilmektir. Vergi arbitrajı kavramı ise aynı amaca hizmet eden, yani daha fazla para kazanmayı amaçlayan farklı bir yoldur.
Herhangi bir risk almadan vergi kanunlarındaki boşluklardan yararlanarak vergi avantajı sağlamaya da vergi arbitrajı denir. Kişiler ya da kurumlar, daha fazla vergi ödememek için farklı vergi oranlarının avantajlarından yararlanabilir.
Örneklendirecek olursak; bir şirketin kurumlar vergisi yerine gelir vergisinden vergi mükellefi olması vergi arbitrajına girer.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi vergi arbitrajının yapılma amacı daha az vergi ödeyerek daha fazla kazanç elde edebilmektir.
Bunun yanı sıra, vergi politikalarında beklenen sonuçlar alınamadığı durumlarda da vergi arbitrajı bir seçenek olarak görülür. Zira maliye politikalarının en önemli araçlarından biri vergi politikalarıdır.
Örneğin; kalkınmanın düşük olduğu bölgelere yatırım yapılmasını teşvik etmek için elde edilecek gelirden ya çok düşük vergi alınır ya da hiç alınmaz. Bu da vergi arbitrajına neden olur. Çünkü yatırım yapılmasını takiben belli sayıda çalışan burada istihdam edilir. Ne kadar çok insan çalışırsa devlet o kadar çok vergi toplar. Daha önce beklenen miktarda vergi toplanamayan bir bölge, yatırım için uygulanan düşük vergi stratejisiyle eskisine göre daha fazla miktarda vergi ödeyen bir bölgeye dönüşür.
Vergi arbitrajına bir örnek daha verecek olursak; bir firma bazı makinelerini başka bir firmaya sattıktan sonra leasing yoluyla aynı makineleri ondan kiralar. Kiralama sonucunda gider kalemine yazılan tutar artar. Bunun sonucunda da vergi avantajı, yani vergi arbitrajı elde edilir.