Vertigo kendiliğinden ortaya çıktığında veya bir yaralanmanın sonucu olarak görüldüğünde saatlerce, hatta günlerce sürebilir. Ses dalgaları kulak zarına ulaşana kadar dış kulak kanalından geçer. Oradan da ses, iç kulaktan üç küçük kemikle (incus, malleus ve stapes) kokleaya yani kulak salyangozuna ve nihayetinde sinyali beyne taşıyan vestibüler sinire iletilen titreşimlere dönüştürülür. Ancak bazen iç kulak görevini yapamayacak duruma gelir ve vertigo ortaya çıkar. Peki vertigo nedir ve neden olur, belirtileri nelerdir? İşte bu baş dönmesi durumu hakkında merak edilen ve bilinmesi faydalı olan şeyler...
Vertigo genellikle iç kulak problemlerinden kaynaklanır. Bu rahatsızlıktan muzdarip olan kişiler sürekli olarak çevrelerinin ya da kendilerinin döndüğünü söylerler. Baş dönmesi yaşam kalitesini büyük ölçüde etkiler ve ilerleyen dönemlerde hastalar ayakta duramayacak hale gelebilirler.
Vertigonun en fazla görülen belirtilerinden biri denge kaybıdır. Denge kaybı kendini baş dönmesi ile gösterir. Kişi denge kaybı yaşadığı esnada etrafındakilerin ya da dünyanın döndüğü hissine kapılır. Çok şiddetli bir baş dönmesi yaşar. Baş dönmesi yüzünden bozulan denge yürümeyi ve ayakta durmayı zorlaştırır. Kişi sanki bir yere doğru çekiliyormuş gibi hissedebilir. Başa dönmesi birkaç dakika da saatler boyunca da sürebilir.
Kulak çınlaması, çoğu zaman kişiyi oldukça rahatsız eden bir durumdur. Çünkü kişi sabit bir şekilde zil, rüzgar, tıklama, vızıldama, tıslama ya da ıslık çalma sesleri duyar. Kimilerinde çınlama ara ara olurken birçoğunda sürekli olarak devam eder. Farklı frekanslarda sesler duyulabilir. Kimi zaman duyulan ses yüksek frekanslı bir çığlık şeklinde olurken kimi zaman çok derinden gelen pes bir uğuldama şeklinde de olabilir.
Görme duyusu ile bedenin hareket algısı arasındaki dengesizlik nedeniyle mide bulantısı yaşanabilir. Genellikle mide bulantısına baş dönmesi eşlik eder. Bazen baş dönmesi o kadar şiddetli bir hal alır ki mide bulantısı kusmaya neden olabilir. Baş dönmesi hissi geçene kadar mide bulantısı şikayeti de devam eder.
İç kulak tansiyonuna bağlı olarak gelişen problemler bir kulağı etkileyen ilerleyici işitme kaybı ile sonuçlanabilir. İşitme kaybı yaşayan kişiler sesleri algılamakta güçlük çekerler. Gürültülü seslere aşırı derecede duyarlı hale gelebilirler. Kulakta çınlama başlar ve giderek daha da kötüleşebilir. Bazı hastalar işitme kaybından etkilenerek sağır olma riskiyle karşı karşıya kalırlar.
Vertigonun tedavi edilebilmesi için öncelikle altında yatan sebep belirlenmelidir. Rahatsızlığa sebep olan hastalık tespit edildikten sonra tedavi programı da buna göre planlanır. Ancak bu hastalıktan muzdarip olan kişiler geçici de olsa vertigonun verdiği rahatsızlıktan kurtulmak için bazı yöntemler uygulayabilirler. Tabii esas olan doktorunuzun koyduğu tanıya istinade sizi yönlendireceği tedavi adımlarıdır.
Vertigo atakları yaşayan kişi korkuya kapılarak hiç hareket etmeden kendini sosyal yaşamdan soyutlar. Başım yeniden dönecek diye düşünerek panik haline bürünür. Ancak kişinin kendini bu denli soyutlaması doğru değildir. Aslında atak esnasında yapabileceği bazı egzersizler sayesinde rahatlayabilir ve denge sistemini güçlendirebilir.
Yatakta yapılabilecek egzersizler: Gözlerinizi önce yukarı aşağı sonra sağa ve sola doğru hareket ettirin. Bir parmağınızı gözünüzün karşısında tutun ve o parmağınızı gözünüze doğru yaklaştırın ve çekin. Gözleriniz bu esnada sadece parmak ucunuza odaklansın. Başınızı öne arkaya ve sağa sola çevirin. İlk önce bu egzersizi gözleriniz açık şekilde yapın daha sonra da gözleriniz kapalı olarak deneyin.
Ayakta yapılabilecek egzersizler: İlk önce gözleriniz açıkken oturup kalkın, daha sonra gözlerinizi kapatarak egzersize devam edin. Ufak bir topu ellerinizin arasında atıp tutun, gözleriniz ise topu takip etsin. Yere eğilin ve doğrulun, daha sonra kendi etrafınızda tam bir tur dönün.
Karayılan otu: Vertigo için şifalı bitkilerin başında karayılan otu gelir. Eğer vertigo kulak hastalıkları yüzünden ortaya çıkmışsa karayılan otu vertigo tedavisinde oldukça etkilidir. 10 gram kadar karayılan otunu bir bardak suyla birlikte 5 dakika kaynatın. Kaynadıktan sonra 10 dakika demleyin ve biraz ılık bir hal aldıktan sonra tüketin. Günde 1 bardak içilmesi yeterlidir.
Çörek otu ve zencefil kürü: Vertigo, meniere hastalığının bir semptomu olarak görülüyorsa toz haline getirdiğiniz çörek otunu 1 tatlı kaşığı süzme bal ile karıştırın ve her sabah aç karnına tüketin. Bir başka yöntem olarak 1 bardak sütün içine 1 çorba kaşığı zencefil ve karanfil ekleyin, ocağa alın ve bir müddet ısıtın. Süt ılıyınca tüketebilirsiniz.
Elma sirkesi: Eğer vertigonun sebebi kan şekerindeki düzensizlik ise elma sirkesi vertigo için iyi bir çözüm olabilir. Günde 2 kez bal ile karıştırarak tükettiğiniz elma sirkesi kısa sürede etkisini göstererek baş dönmesini ortadan kaldırır.
Genellikle kronik olarak görülen bir iltihaplanmadır. Ancak akut olarak gelişme ihtimali de bulunur. İç kulak iltihabı irinli bir orta kulak iltihabının iç kulağa yayılması ile ortaya çıkar. Menenjit varlığında ise iltihap kafa tasından iç kulağa doğru akar. Bu tüp ağları iltihaplı hale gelirse, başın dönmesini sağlayabilir. Genellikle iç kulak iltihabına viral bir enfeksiyon sebep olsa da bazen bakteriyel bir enfeksiyon da bu durumdan sorumlu olabilir. İç kulak iltihabı başta vertigo ile başlar ancak vertigoya işitme kayıpları, bulantı ve ateş de eşlik edebilir.
Vestübüler nörit hastalığının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte en önemli etkenin viral enfeksiyonlar olduğu düşünülmektedir. Hastalığının semptomları arasında çınlama, işitme kaybı gibi kulak problemleri veya nörolojik problemler (felç, bilinç kaybı) görülmez. Ancak genellikle aniden başlayan şiddetli vertigo (baş dönmesi) ile kendini gösterir. Vertigo ile birlikte şiddetli mide bulantısı ve kusma da görülür.
Hamileliğin ilk dönemlerinde bazen vertigo nöbetleri ortaya çıkabilir. Kadın vücudundaki bazı hormonal değişiklikler kan şekeri seviyelerini etkilediği için vertigo görülür. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde ise bebek, kalbe kan getiren damarlara baskı yaptığı için vertigo yaşanır. Endişe duyulmasına gerek yoktur. Hamilelik hormonları dengelendiğinde ve kan şekeri normal seviyelere döndüğünde vertigo problemi de ortadan kalkar.