Yaklaşık bir aydır süren gösteriler nedeniyle son günlerde sürekli geri adım atmak zorunda kalan Bin Ali, dün üst üste verdiği tavizlere rağmen, protestocuları bir türlü dizginleyemedi. Öğle saatlerinde sürpriz bir kararla hükümeti lav eden ve altı ay içinde erken seçime gitme kararı Cumhurbaşkanı, bu hamlelerinden de beklediği sonucu alamadı. Şiddet içerikli sokak gösterilerinin ve “Bin Ali ülkeyi terk et” çağrılarının önüne geçemeyen Tunus lideri, çeyrek yüzyıla yakın bir süredir yönettiği ülkesinden akşam saatlerinde apar topar kaçmak zorunda kaldı. Bin Ali’nin kaçtığını televizyon ekranlarından duyuran Başbakan Muhammed Gannuşi, devlet başkanlığı görevini geçici olarak üstlendiğini açıklayarak, kamuoyuna itidal çağrısı yaptı.
First Leydi’ye kızgınlar
Tunusluların milli çiçeklerinden ötürü internette “Yasemin” adını verdikleri isyanın WikiLeaks’in First Leydi Leyla Trabelsi ve ailesinin yolsuzluklarını ortaya koyan belgeleri yayımlamasından hemen sonraya rastgelmesi dikkat çekti. ABD’nin Tunus Büyükelçisi Robert F. Godec tarafından 2009’da gönderilen “Tunus’ta Yolsuzluk: Senin Olan Benimdir” başlıklı gizli belgede, “Tunuslular Leyla Trabelsi ve ailesinden nefret ediyor. Leyla Trabelsi, 1992’de Zeynel Abidin Bin Ali ile evlenmeden önce, eğitim seviyesi düşük aileden gelen bir kuafördü. Fakat First Leydi olduktan sonra ailesiyle birlikte Tunus’un en önemli şirketlerinde büyük hisse sahibi oldu. Tunus iş dünyasının yarısı evlilik yoluyla mutlaka bir Bin Ali bağlantısına sahip. Leyla Bin Ali ve geniş ailesi Trabelsi’ler Tunus halkının öfkesini çekiyor. O ve ailesinin düşük sosyal statüsü, eğitim seviyesi ve tüketim düşkünlüğü hakkında sık sık iğneli sözler işitiyorum.” ifadeleri kullanılmıştı.
Son 1 ayda yaşananlar
- 17 Aralık 2010: Üniversite mezunu bir seyyar satıcı olan Muhammed Buazizi, zabıtanın müdahalesine tepki amacıyla kendini yaktı. Ardından internetteki sosyal medya ortamlarında organize olan Tunuslu muhalifler, “Polise yasemin verelim” sloganıyla güç kazanmaya başladı ve sokak gösterileri başladı.
- 24 Aralık 2010: Polis, Sidi Buzid yakınlarında bir göstericiyi vurdu. İlk ölüm haberleri gelmeye başladı.
- 28 Aralık 2010: Devlet Başkanı Bin Ali, protestoların “siyasileştirildiği”ni savunarak muhalefeti eleştirdi.
- 3 Ocak 2011: Gösteriler Tala kentine sıçradı.
- 5 Ocak 2011: Kendini yakan üniversiteli seyyar satıcının öldüğü haberi geldi.
- 8-10 Ocak 2011: Kassarin, Tala ve Regueb’de polis ile göstericiler arasında şiddetli çatışmalar patlak verdi. Resmi rakamlara göre 21, protestoculara göre 50 kişi öldü.
- 10 Ocak 2011: Bin Ali, protesto gösterilerini “terör eylemi” olarak niteledi. 2012 yılı itibariyle 300 bin kişiyi istihdam edeceklerini açıkladı.
- 11 Ocak 2011: Protestolar ülke geneline yayılarak sürdü. Okul ve üniversiteler tatil edildi.
- 12 Ocak 2011: Cumhurbaşkanı bu kez, İçişleri Bakanı’nı görevinden aldı, tutuklanan gösterilerin salıverilmesi sözünü verdi. Ülke çapında yaşanan olaylarda ölü sayısı artmaya devam etti.
- 13 Ocak 2011: Bin Ali üçüncü kez televizyona çıkarak, polise daha önce verdiği “Göstericileri vurun” emrini geri aldığını ve internet sansürünü kaldırdığını açıkladı. 2014 seçimlerinde aday olmayacağının garantisini verdi. Ölü sayısı 80’e çıktı.
- 14 Ocak 2011: Tüm büyük şehirlerde dev gösteriler düzenlendi. Bin Ali hükümeti lav etti ve erken seçim kararı aldı. Ülkede olağanüstü hâl ilân edildi. Hava sahası tüm uçuşlara kapatıldı. Sonuçta Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali, Tunus’tan kaçtı.
Uçakla tatlı getiriyordu
Amerikalı Büyükelçi Godec kriptosunda cumhurbaşkanının damatlarından birinin verdiği partiyi de şu sözlerle anlatmıştı: “Plaj kenarındaki villaya tatlılar Fransa’nın St. Tropez kentinden getirildi. Çok sayıda hizmetli vardı. Günde dört tavuk yiyen bir kaplan besliyorlardı”. Belgede Godec, Leyla Trabelsi’nin fahiş tüketim harcamalarını ve ailesinin ülkenin önemli şirketlerini eline geçirmesini anlatırken, Bin Ali’leri “Mafya Ailesi” diye nitelemişti. Nitekim Tunus’un yazlık beldesi Hammamet’te Bin Ali ailesine ait köşkler ilk yağmalanan yerler olmuş, cumhurbaşkanının amcası Süfyan Bin Ali’nin evini basan protestocular içerideki lüksü filme alıp internette yayınca isyan ateşi yayılmıştı. New York Times’ın konuştuğu bazı göstericiler ise “Bin Ali aslında iyi bir insan. Bizim isyanımız ekonomik sorunlara değil Leyla Trabelsi ve ailesinin yolsuzluklarına” ifadelerini kullandı.