Türkiye’nin AB ile müzakerelere başladığı 2005 yılından itibaren hızlanan ve başlıca özelleştirmeler kapsamındaki satın almalar ve şirket evlilikleri yoluyla son iki yılda rekor kıran doğrudan yabancı sermaye girişleri, bu yılın ilk çeyreğinde belirgin biçimde hız kesti.
Merkez Bankası verilerine göre geçen yılın Ocak-Mart döneminde 8 milyar 229 milyon dolar olan, yılın tümünde ise 19 milyar 270 milyon dolara ulaşan doğrudan yabancı sermaye fiili giriş tutarı, bu yılın aynı döneminde 3 milyar 484 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Üç aylık giriş tutarı geçen yılın aynı dönemindekinin yaklaşık yüzde 58 altında kaldı.
Bu yıl Ocak ayında 922 milyon, Şubat’ta 390 milyon, Mart ayında ise 2 milyar 172 milyon dolarlık fiili giriş yaşandı.
2002 yılının tümünde sadece 622 milyon, 2003 yılında 745 milyon dolar olan doğrudan yabancı sermaye girişi, 2004 yılında 1 milyar 190 milyon, müzakerelerin başladığı 2005 yılında ise 8 milyar 535 milyon dolara çıkmıştı. Girişler, 2006 yılında 17 milyar 639 milyon, 2007 yılında da 19 milyar 270 milyon dolarla rekor kırmıştı.
GELEN PARA BANKA ALIMLARININ TAKSİDİ
Bu yılın ilk üç ayındaki fiili girişlerde 2 milyar 979 milyon dolarla en büyük payı hizmetler sektörü aldı. Söz konusu tutar geçen yıla göre yüzde 55 azaldı.
Üç ayda hizmetler sektöründe gerçekleşen fiili girişlerin da 2 milyar 443 milyon dolarının mali aracı kuruluş faaliyetleri oluşturdu. Buna göre önceki yıllardaki yüksek tutarlı fiili girişlerin büyük bölümünü oluşturan yabancıların banka alımlarına ait ödemeler, bu yıl ilk çeyrekte de girişlerin büyük bölümünü oluştururken, diğer alanlara yönelik girişler son derece düşük kaldı.
Üç ayda hizmetler sektörüne gelen yabancı sermayenin 338 milyon dolarlık bir bölümü de gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri alanına yönelik olurken, diğer hizmetler alt sektörlerine de toplam 198 milyon dolarlık yabancı sermaye girişi yaşandı.
Ocak-Mart döneminde imalat sanayine yönelik girişler yüzde 71 düşerek 1 milyar 568 milyon dolardan 453 milyon dolara geriledi. Girişlerde sembolik paya sahip olan madencilik sektöründe gerçekleşen tutar 6 milyon dolardan 10 milyon dolara, elektrik, gaz ve su sektöründe yaşanan giriş de 3 milyon dolardan 28 milyon dolara çıktı. Böylece sınai sektörlere yönelik toplam giriş yüzde 69 düşüşle 1 milyar 577 milyon dolardan 491 milyon dolara inmiş oldu.
Tarım sektöründe de üç ayda 14 milyon dolarlık bir yabancı sermaye girişi yaşandı.
GELEN SERMAYENİN BÜYÜK BÖLÜMÜ AB ÜLKELERİNE AİT
Ocak-Mart döneminde gerçekleşen doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının 1 milyar 865 milyon dolarla en büyük bölümünün Avrupa ülkelerine ait olduğu belirlendi.
Anılan dönemde ülke bazında ise 539 milyon dolarla en çok Hollanda sermayesi geldi. Hollanda sermayesi Türkiye’ye 2006 yılında 5 milyar 69 milyon ve 2007 yılında da 5 milyar 673 milyon dolarla rekor düzeyde doğrudan yatırım gerçekleştirmişti.
Ocak-Mart döneminde sermaye girişinde Hollanda’yı, 531 milyon dolarla İspanya, 391 milyon dolarla Fransa izledi.
Aynı dönemde Asya ülkelerinden gelen sermaye tamamına yakını Körfez ülkelerinden olmak üzere 1 milyar 406 milyon, Amerika ülkelerinden 205 milyon dolar, Afrika ülkelerinden gelen sermaye de 8 milyon dolar olarak gerçekleşti.