ANKARA (ANKA)-Yabancı yatırımcıların, 2003 başından bu yılın Temmuz sonuna kadar olan dönemde Türkiye'deki doğrudan yatırımlarından yaptıkları kar transferleri ile "sıcak para" olarak gelen dış sermayenin portföy yatırımlarından elde ettiği getirilerden ülkelerine aktardığı tutarın toplamı 27 milyar dolara yaklaştı.
ANKA'nın Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerinden yaptığı hesaplamaya göre anılan dönemde yabancılar, Türkiye'deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri karların 8 milyar 197 milyon doları ile Borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi finansal araçlara yaptıkları portföy yatırımlarından kazandıkları 18 milyar 593 milyon doları yurt dışına transfer ettiler. Böylece anılan dönemde Türkiye'de elde edilen karların 26 milyar 790 milyon dolarlık bir bölümü ülkeden çıkarak, başka ekonomilere aktı.
Doğrudan yatırımlardan kar transferi
Doğrudan yabancı sermaye girişleri, Türkiye'nin son iki rekor bir büyüme kaydeden cari işlemler açığını sürdürebilmesini kolaylaştırırken, "doğrudan" yatırımlardan elde edilen karlardan yapılan transferlerin de son yıllarda hızla büyüdüğü gözlendi. Küresel konjonktür ve iç siyasi-ekonomik istikrarsızlığın etkisiyle bu yıl yavaşlayan yabancı sermaye girişlerinin, izleyen dönemde cari işlemler açığını nasıl etkileyeceği tartışmasını gündeme getirdi.
2000'li yılların başında 300-400 milyon dolar arasında seyreden, 2003 yılında 643 milyon dolar olan doğrudan yatırımlardan kar transferleri 2004 yılıyla birlikte belirgin bir şekilde arttı. Doğrudan yatırımlarda anılan yıl 1 milyar 43 milyon dolara ulaşan kar transferi, 2005'te 1 milyar 51 milyon, 2006'da 1 milyar 182 milyon ve 2007 yılında 2 milyar 208 milyon dolara ulaştı. Bu yılın ilk yedi ayında da doğrudan yatırımlarda 2 milyar 70 milyon dolarlık bir kar transferi yaşandı. Yedi aylık dönemde doğrudan yatırımlardan yapılan kar transferi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 64.7 arttı. Söz konusu tutar geçen yıl Ocak-Temmuz döneminde 1 milyar 257 milyon dolar olmuştu.
Bu gelişmelerle doğrudan yatırımlarda 2003 başından bu yana gerçekleşen toplam kar transferi 8 milyar 197 milyon dolara ulaştı.
Portföy yatırımlarından 18.6 milyar dolar
"Sıcak para" olarak gelen ve Türkiye'de Borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına yatırım yapan yabancı sermayenin bu yolla elde ettiği kazançlardan yurt dışına transfer edilen tutar da son yıllarda hızla büyüdü.
2003 yılında 2 milyar 616 milyon olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar, 2004 yılında 2 milyar 905 milyon, 2005 yılında 3 milyar 326 milyon dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kar transferleri, 2006 yılında 3 milyar 463 milyon, 2007'de 3 milyar 735 milyon dolara yükseldi.
Bu yılın Ocak-Temmuz döneminde ise yurt dışı yerleşikler Türkiye'deki portföy yatırımlarından elde ettikleri 2 milyar 548 milyon doları yurt dışına aktardı. Portföy yatırımlarından yapılan kar transferi geçen yılın aynı dönemindeki 2 milyar 595 milyon dolarlık tutara göre yüzde 1.8 azaldı.
Böylece 2003 başından bu yılın Temmuz sonuna kadar olan dönemde yabancıların Türkiye'de portföy yatırımlarından elde ederek yurt dışına aktardığı tutar 18 milyar 593 milyon dolara, doğrudan yatırımlardaki ile birlikte toplam kar transferi 26 milyar 790 milyon dolara ulaştı.
Yabancı yatırımcıların Türkiye'den kar transferleri(Milyon$)
Doğrudan Portföy
Yatırımlar Yatırımları Toplam
2003 643 2.616 3.259
2004 1.043 2.905 3.948
2005 1.051 3.326 4.377
2006 1.182 3.463 4.645
2007 2.208 3.735 5.943
2007 Ocak-Temmuz 1.257 2.595 3.852
2008 Ocak-Temmuz 2.070 2.548 4.618
TOPLAM 8.197 18.593 26.790