Yalvaç Kazasından Sonra Hazırlanan Araştırma Komisyonu Raporu Rafta Kaldı

Taylan YILDIRIM/İZMİR, Salihli Çökelek Köyü'nden, Gölmarmara'daki bağlara yaprak toplamaya giden 15 tarım işçisi, bulundukları kamyonete tankerin çarpması sonucu, hayatını kaybetti. Facia gibi kaza sonrasında, dikkatler bir kez daha tarım işçilerinin, sorunlarına yöneldi. Birçok kamu kurumu temsilcisi ya da siyasetçi, tarım işçilerinin sorunlarının giderilmesi için eleştirilerde bulundu, çözüm önerilerini sıraladı.
YALVAÇ'TAKİ KAZADA DA AYNISI
Ancak Manisa'da yaşanan acı kaza sonrasındaki tartışmaların hemen hepsi, geçen 31 Ekim'de Isparta'nın Yalvaç İlçesi'nde, 18 tarım işçisinin kazada can vermesinin ardından da yaşandı. Yalvaç'taki acı kazanın, tarım işçilerinin sorunlarının çözümü için milat olması istendi ve tüm partilerin ortak desteğiyle Meclis Araştırma Komisyonu kuruldu. Mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının araştırılarak alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Araştırması Komisyonu da Mahmut Kaçar'ın başkanlığında, Mehmet Erdoğan, Önder Matlı, Mehmet Süleyman Hamzaoğulları, Muharrem Varlı, Gökhan Günaydın, Gökçen Özdoğan Enç, Ali Gültekin Kılınç, Ramazan Kerim Özkan, İlhan Demiraz, Abdullah Levent Tüzel, Süleyman Çelebi, Ali Aşlık, Mustafa Baloğlu, Mustafa Kalaycı, Ahmet Tevfik Uzun, Mustafa Bilici'den oluştu.
MİLLETVEKİLLERİNE BİLE DAĞITILMADI
Kasım 2014 tarihinde kurulan komisyonun üyeleri, 4 aylık çalışması sonrasında, tarım işçilerinin yaşamlarında, ulaşımdan, barınmaya, sağlıktan eğitime kadar birçok konuda eksiklik belirleyip çözüm önerilerini sıraladı. Mart 2015 tarihinde, hazırlanıp TBMM'ye gönderilen 256 sayfalık rapor, Türkiye'nin genel seçim havasına girmesinin de kurbanı oldu.
Rapor komisyon üyelerinin girişimlerine rağmen mecliste genel görüşmede, tartışılmadığı gibi, bastırılıp milletvekillerine bile dağıtılamadı. Komisyonun hazırlayıp önemli tespitlerde bulunduğu rapor, Meclis'te rafa kaldırıldı ve orada da unutuldu.
14 SORUN BAŞLIĞI TESPİT EDİLDİ
Birçok toplantı, çalıştaylar ve inceleme gezilerinde, kendilerine sunulan bilgileri, belgeleri inceleyen komisyon üyeleri, tarım sektörünün en önemli işgücü olan mevsimlik tarım işçileri ve ailelerinin, yönetsel, mevzuat, ulaşım, barınma, sağlık, iş sağlığı ve güvenliği, eğitim, sosyal güvenlik, ücret ve çalışma ilişkileri, aracı ilişkileri, tarım işçisi kadınların yaşadığı zorluklar, çocuk işçiliği, yabancı işçi, örgütlenme ve siyasal hakların kullanımı ve sosyal çevre ile ilişkilere yönelik sorunları tespit etti.
Komisyon bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini, çeşitli ülkelerdeki uygulamalarından yola çıkarak tek tek de sıraladı.
ULAŞIM EN ÖNEMLİ SORUN
Komisyonun tespit ettiği en önemli sorunlardan birisi ise, Yalvaç'ta 18 Manisa'da ise 15 tarım işçisinin ölümüyle sonuçlanan ulaşım sorunu oluşturdu. Komisyon üyelerinin tespitlerinde, tarım işçilerinin ulaşım alanında yaşadıkları sorunlar, "Yıl içindeki mevsimlik gezici tarım işgücünün ulaşım güzergahı tanımlanmamıştır. Yoksulluk nedeniyle, maliyeti düşürmek amacıyla yük üzerinde ve taşıma sınırı üstünde yolculuklar gerçekleşmektedir. İşçilerin konaklama alanlarından çalışma alanlarına taşınmasında römork, kamyon, traktör gibi açık kasa araçlar kullanılmaktadır. İşçiler geniş aile bütünlüğünü korumak amacıyla ve taşınan eşyaların fazlalığı nedeniyle taşıma kapasitesini aşan ve trafik güvenliğine uygun olmayan araçları kullanmaktadır. Mevsimlik tarım işçileri ulaşım sırasında şehir içinde, otogar ve istasyonlarda, parklarda elverişsiz koşullarda konaklamakta ve beklemektedir" şeklinde sıralandı.
ÇÖZÜMLER RAPORDA YER ALDI
Bu sorunlara karşılık şu çözüm önerileri getirildi:
"1. Göç dönemlerinde şehirlerarası ulaşımlarında tren seferleri veya vagon sayısı artırılmalı ve tren ücretlerinde indirim yapılması suretiyle işçilerin daha ucuz ve güvenli olan tren yolculuklarına yönlendirilmeleri teşvik edilmelidir. 2. Aşırı yolcu taşımaya bağlı kaza ve yaralanmaları önlemek için yoksul ailelerin ulaşım giderleri imkânlar ölçüsünde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ilgili sosyal yardım fonlarından karşılanması sağlanmalıdır. 3. Göç mevsiminde artan güvenli ulaşım aracı ihtiyacının karşılanması ve mevsimlik tarım işçilerinin kalkış ve varış noktaları ile göç güzergâhlarının belirlenmesi amacıyla İçişleri Bakanlığı koordinasyonu ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından ulaşım planlaması yapılarak ulaşım güvenliğine yönelik trafik denetimleri artırılmalıdır. 4. Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin uzun mesafelerde üstü kapalı araç kasalarında yolcu taşımacılığı yapılmasına izin veren 130'uncu maddesi uzun mesafelerde araç kasalarında yolcu taşınmasını yasaklayacak şekilde değiştirilmelidir. 5. Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin lastik tekerlekli tarım traktörleri ile insan taşınması esaslarını düzenleyen 131'inci maddesinin dördüncü fıkrasına bu tür taşımacılığın yalnızca kısa mesafede yapılabileceği koşulu eklenmelidir. 6. Mevsimlik gezici tarım işçilerinin ulaşımını sağlayan araçlar için alınmak zorunda olunan belgeler yerine daha düşük bir bedelle özel bir belge verilmesi sağlanmalıdır. 7. 2010/6 sayılı Başbakanlık Genelgesi'nin, mevsimlik tarım işçilerinin ulaşım sırasında şehir içinde, otogar ve istasyonlarda, parklarda vs. elverişsiz koşullarda konaklama ve beklemelerine engel olmak için bu işçilere kamuya ait alan ve tesislerden yararlanma imkânı sağlanmasını öngören 3'üncü maddesi hayata geçirilmelidir."
MİLLETVEKİLLERİNİN NAMUS BORCU
Komisyonun raporunun tartışılmamasına ve milletvekillerine bile dağıtılmamasına tepki gösteren CHP Grup başkanvekili Özgür Özel, "İş kazaları konusunda tarım işçilerinin sorunları ve kazalarda kaybedilmesi konusunda Soma, Yalvaç milat olacaktı ama olmadı. Daha önce kurulmasını önerdiğimiz kurduramadığımız komisyon, Yalvaç'taki kazadan sonra kuruldu. milletvekilleri rapor yazdı. Ancak dağıtılmadan tozlu raflarda yerini aldı. Çünkü meclisin raporu çıktı ama görüşmeye zaman olmadı. Bugüne baktığımızda pek çok konuda önemli tespitleri ve çözüme yönelik önerileri varb. Ancak hiçbir tanesi kanunlaşmadı yada mevzuat değişikliğiyle hayata geçmedi. Bu sebeple CHP grubu olarak, bir genel görüşme talebinde bulunduk. Tarım işçilerinin sorunlarıyla genel görüşme istedik. Talebimiz, meclisin bunu gündemine alması, milletvekillerinin önceki dönemde komisyon raporlarının milletvekillerine dağıtılması, milletvekillerinin bu raporu inceledikten sonra görüşleri müzakere etmesi ve rapor içeriğinde bulunan önerilerin, parti gruplarının mütabakatıyla kanunlaştırılarak hayata geçirilmesi yönündedir. Bunu sağlamak Türkiye dört bir yanından gelen 550 milletvekilinin oy isterken dillerinden düşürmediği köylülere, çiftçilere işçilere karşı vicdani sorumluluğu ve namus borcudur. Bu işin siyaseti olmaz, böyle bir konuda kalbininin değil, partisinin sesini dinleyip geri durandan da milletvekili olmaz" dedi.