Yaptığı yalıtkan madde, depremde birçok hayat kurtaracak

Van depremiyle Türkiye, deprem kuşağında yer aldığını ve bu gibi doğal afetlere hazırlıklı olması gerektiğini bir kez daha hatırladı. Tüm yurtta depreme dayanıksız binaların yıkılması ile ilgili çalışmalar hız kazandı. Yaşanan bu gelişmelere paralel, akademi dünyasında da depremin en az can kaybıyla atlatılması için çeşitli projeler geliştiriliyor. Bunlardan birine de Gaziantep Zirve Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç Dr. Mevlüt Taşcan imza attı.
Taşcan, uluslararası arenada dereceye giren projesiyle tamamen liften oluşan ve nanoteknoloji kullanılarak yapılan bir yalıtım malzemesini oluşturmak için kolları sıvadı. Geri dönüştürülebilir polyester lifinden üretilecek yalıtkan madde, deprem meydana gelir gelmez insanları uyaran bir sistem işlevi görecek. Özellikle öncü depremlerin ardından gelen büyük depremler söz konusu olduğunda, vatandaşların bina tahliyesini daha kısa zamanda gerçekleştirmesi için zaman kazandıracak proje, doğal afete uykuda yakalanıldığı takdirde can kaybını en aza indiren etkenler arasında yer alacak.
Proje hayata geçtiği takdirde özellikle hastaneler, okullar, kışlalar gibi insanların yoğun şekilde bulunduğu binalarda binlerce can kurtaracağını belirten Yrd. Doç Dr. Mevlüt Taşcan, "Sistem depremi önceden tahmin etmeyecek ama deprem meydana geldiğinde uyaracak ve muhtemel büyük depremin öncesinde binanın boşaltılmasına imkan sağlayacak. Bu belki de yüzlerce, binlerce insanın hayatını kurtaracak." ifadelerini kullandı.
Uzun yıllar ABD'de akademik çalışmalarda bulunan Taşcan'ın hazırladığı proje 4'ncü Uluslararası Ar-Ge Proje Pazarı'nda dereceye girdi. Binalarda yaşayan halkın, deprem öncesi oluşabilen öncü depremlerin yerinde ve zamanında hissetmesi ile birçok hayat kurtarılabileceği düşüncesiyle yola çıkan Taşcan, tamamen liften oluşan ve nanoteknoloji kullanılarak yapılan bir yalıtım malzemesi çalışmasına başladı. Deprem öncesinde oluşan titreşimleri hissederek hayatların kurtarılma şansını artırmak için oluşturduğu proje üzerinde çalışmalarını titizlikle sürdüren Taşcan, maliyet açısından da ucuz olan sistemin önemli bir işlev göreceğini düşünüyor.
Proje, cam elyafı ile üretilen ve çok yaygın kullanılan yalıtım malzemesi yerine daha ucuz, hafif, fonksiyonel, ısı, ses yalıtımı malzemesi olan ve geri dönüşülebilir polyester elyafından üretilen dokunmamış kumaş üretmeyi öngörüyor. Üretilecek bu kumaşta yapılacak değişikliklerle ses ve ısı yalıtımında artış sağlanacak. Üretilecek yalıtım malzemesi genel olarak 3 tabakadan meydana gelecek. Geniş gözenekli malzeme yüzeyde olacak ve ses dalgalarının malzeme içerisine nüfus etmesi sağlanacak. Bu şekilde geri yansıyan ses dalgaları da minimize edilerek ses enerjisi lif titreşimleri ve lif ısınmasına dönüşecek. Ortada bulunan yalıtkan malzeme ise ses dalgalarının tamamen emilimini sağlayacak. Oluşturulacak alarm mekanizmasıyla da depremi yerinde haber veren bir sistem oluşturulacak.
Projenin yürütülmesinde ilk etapta geri dönüşümlü polyester liflerinin seçimi ve yüksek yalıtım özelliklerine sahip dokunmamış kumaşın üretimi gerçekleştirilecek. Ardından, yalıtım özelliklerini artırılarak malzeme kalınlığı ve ağırlığı düşürülecek. Son etapta dokunmamış kumaş akıllı hale getirilip, en etkili kumaşın seri üretimi için prototip hazırlanacak.
Üretilecek yalıtım malzemesinin aynı zamanda akıllı hale getirilerek binalarda değişik alanlarda kullanıma da imkan vereceğinin altını çizen Yrd. Doç Dr. Mevlüt Taşcan, "Bu alanlardan en önemlisi depremin etkisini göstermeden evvel yerinde algılanmasıdır. Bilindiği gibi gerçek deprem olmadan önce sıklıkla öncü depremler yaşanmakta. Binalardaki küçük titreşimler kullanılan sistem ile anında ve zamanında algılanabilecek. Esas deprem olmadan evvel oluşacak titreşimlerin algılanması ile bina sakinlerin binayı terketmeleri sağlanabilecek. Özellikle hükümetin de deprem fekaletine karşı aldığı bazı tedbirler var. Bunlardan biri de depreme dayanıksız binaların yıkılıp yerlerine yenilerinin üretilmesi. Bu üretilen binalarda hazırlayacağımız yalıtım sistemi kullanıldığı takdirde olası can kayıplarının önüne geçme noktasında da önemli bir adım atılmış olacak." şeklinde konuştu.