Sevilen bir kişinin ölümü ya da ulusun, yurdun başından geçen herhangi bir felaket sonrasında duyulan derin bir acıyı ifade eden yas kelimesi Eski Türkçe bir kelimedir. Uzun yıllardır dilimizde olan ve kökeni Eski Türkçe kelimelerden biri olan yas, "ölüm, kayıp ve hüsran" anlamına gelen "yās" kelimesinden evrilmiştir. Türk Dil Kurumu'na göre yas sözcüğünün anlamı şu şekilde açıklanmıştır:
Türkçe kelime bakımından oldukça zengin bir yapıya sahiptir. Bazen bir kelime birden fazla anlama geldiği gibi bazen bazı kelimelerin de aynı anlama sahip eş anlamlıları vardır. Gene olarak dilimizde pek çok kelimenin eş anlamlısı yer alır. Bu eş anlamlı kelimeler birbirleri yerine kullanılabilen anlamdaş kelimelerdir. Böylece anlamdaş kelimeler her yerde birbirleri yerine kullanılabilir. Yasın eş anlamlısı olan kelime de yas gelebilecek her cümle içinde kullanıma uygundur. Yas eş anlamlısı olan kelime:
Yas kelimesinin eş anlamı olan matem kelimesiyle yas kelimesi anlam olarak birbirinin aynısıdır. Yazılış ve okunuş olarak farklı olmaları birbirleri yerine kullanılmalarını engellemez. Aynı anlamı ifade eden yas eş anlamlısı olan matem kelimesi özellikle konuşma dilinde farklı kelime kullanmak isteyenler ve tekrara düşmek istemeyenler için oldukça uygundur.
Yas kelimesinin eş anlamı olan sözcük matem sözcüğüdür. En az yas kelimesi kadar kullanımı yaygın olan matem sözcüğü Arapça kökenli bir kelimedir. Eş anlamlı kelimelerin özelliklerinden biri de eş anlamlılardan birinin genellikle yabancı kökenli bir kelime olmasıdır. Matem sözcüğü dilimize Arapçadan geçmiş bir kelimedir. Yas yerine kullanılabilen matem "cenaze töreni, cenazede ağıt yakan kadınlar topluluğu" anlamına gelen "mātem" sözcüğünden alıntı bir sözcüktür. Günlük yaşamda matem kelimesi de sık bir şekilde kullanılır. Yas kelimesi yerine matemin kullanıldığı örnek cümleler ile açıklanırsa anlaşılması daha kolay bir hâle gelir. Yas kelimesinin eş anlamı ile örnek cümle: