Ben bugünkü yazımda epilepsi (sara) hastalığını uzun uzun anlatmayıp, içine girdiğimiz bu yaz aylarında, epilepsi hastalarının nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsedeceğim.
Epilepsi hastalığı, beyinde bir nöron grubunun aşırı ve anormal uyarılmasıyla kaynaklanan bir hastalıktır. Günümüzde birçok görüş ileri sürülse de, sebebi henüz kesin olarak bilinmemektedir. Bu uyarılar, beynin belli bölgesinde olduğu gibi tüm beyin bölgesinde kaplayabilir. Uyarının yerine ve şiddetine göre hastada nöbetler oluşur. Epilepsi hastalığı ikiye ayrılır.
1-Primer: Hastalığa neden olan, travma, hastalık, tümör vs… gibi bir neden yoktur. Doğumdan itibaren buluğ çağına kadar olan dönemde hastalık başlayabilir. Primer tip epilepsinin birçok çeşidi vardır. Hastalığın türlerini hastanın yaşı, beyinden uyarılan yer… gibi, birçok etken etkiler. Hastalığın seyri ve tedavisi ayrıdır. Örneğin beynin temporal bölgesinin uyarılması ve oluşan epilepsi ile genç kızlarda görülen ve sabah saatlerinde oluşan, elde atmalar ve bayılma ve seyredebilen juvenil miyoklonik tip epilepsiye farklı ilaç verilir. Hatta bir türe verilen ilaç diğer bir epilepsiyi tetikleyebilir. Yine bir epilepsi türünün seyri, tedavi süresi farklılık gösterir.
2-Sekonder Epilepsi: Beyin oluşan herhangi bir hasara (travma, kanama vs…) veya oluşan tümör vs.. gibi yer kaplayan lezyonlara bağlı oluşan epilepsi nöbetlerini kapsar. Burada esas tedavi, nöbete yol açan sebeplere yöneliktir.
Çok kısa olarak epilepsi hastalığını tanımladıktan sonra epilepsi hastalarının sorunlarından ve yaz sıcağından epilepsi hastalarının nasıl etkilendiğinden bahsetmek istiyorum.
Epilepsi hastalarının büyük çoğunluğu okul çağındaki çocuklar ve genç erişkinlerdir. Bu hastalık düzgün ve uygun dozda ilaç kullanmayı gerektirir. İlaç kesintisiz en az 3-5 yıl kullanılmalıdır. Hatta bazı epilepsi türlerinde ömür boyu ilaç kullanma gereksinimi olabildiği gibi ilaca cevapsız kalan vakalarda cerrahi bile önerilebilir.
En büyük sorun özellikle ergenlik dönemine giren gençlerin ilaçlarını aksatmadan kullanma sorunudur. Özellikle yaz tatili döneminde yazlıklara gidiş, tatil için şehir dışına çıkma, yüzme, gece eğlenceleri, uzun seyahatler… gibi etkinlikler ilaç almamaya ve aksatmaya sebep olabilir.
Ayrıca özellikle gençler bu hastalığı saklar ve utanılacak bir hastalık olarak görürler ve buna tepki olarak ilaçlarını aksatırlar unutmayalım. İlaçları aksatmak ve almamak nöbetleri tetkikler, hastalığın iyileşmesine engel olur. Onun için özellikle anne ve babalar yaz ayındaki rahatlık döneminde çocuklarının ilaç kontrollerini aksatmamaları gerekmektedir.
İlaca rağmen yazın hastalarımızın dikkat etmesi gereken durumları aşağıda çok kısa maddelemek istiyorum.
1-Aşırı sıcakta fazla dolaşmamak, özellikle öğle saatlerinde dışarı çıkmamak.
2-Yüzme, spor, bisiklet gibi vücuda yarayan etkinliklerin kontrolü yapılması gerekir.
3-Bilgisayar ve televizyon karşısında fazla vakit geçirmemek.
4-Yaz aylarında uyku saatleri düzensiz olur. Hastalarımızın yeterince uyuması ve uykusuz kalmaması gerekir.
5-Özellikle epileptik gençlerin alkol almamaları gerekir.
6-Yeni doğan ve çocukluk döneminde sıcaktan etkilenme, aşırı su kaybı, ishal vs… gibi vücut direncini düşüren durumlar olabilir. Annelerin bu duruma dikkat etmeleri gerekir.
**Doç. Dr. Serdar Dağ
**
Nörolog