OBESİTE İLE BAŞETMEK İÇİN BİLMEMİZ GEREKENLER
Prof. Dr. Atilla ENGİN
Özel Sentez Polikliniği
Bölüm-1
OBESİTE NEDİR?
Vücut yağlarının fazla birikimi, kilo fazlalığı veya obesite olarak tanımlanır. Vücut yağ birikimi, birçok sağlık sorununu da beraberinde getirdiğinden, kilo fazlalığı ve obesite, bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir. Vücut yağlarının doğrudan ölçümünün zorluğu nedeni ile kilo fazlalığı veya obesitenin tesbitinde basit bir yöntem olan vücut ağırlığının, boyun metre olarak karesine bölümü, yani vücut -kitle indeksi kullanılmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü 'nün sınıflandırmasına göre erişkinde risk faktörü olarak kilo fazlalığı için vücut -kitle indeksi: 25-30 kg/m2, obesite için ise 30 kg/m2'nin üzeridir.
Dünya nüfusunun yaklaşık %7'si obes olup bunun 2-3 katı kadar da kilo fazlalığı olanlar vardır. Türkiye'de 2003 yılında kadın nüfusun %34'ünde vücut -kitle indeksi; 25-29.9 arasında, %22.7'si ise 30'un üzerindedir. Türkiye'de 2011 yılında, yirmi yaş üzerinde 3790 kadın ve 4057 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada vücut -kitle indeksi; 25.00 kg/m2'den fazla bulunan aşırı kilolu birey, erkeklerde % 48.4, kadınlarda ise %46.1 olarak bulunmuştur.
Kalp-damar hastalık riski ve vücut yağ dağılım indeksi arasındaki ilişkide, vücut -kitle indeksinden ziyade bel-kalça oranı veya bel çevresi daha doğru sonuç vermektedir.
Obesite ile birlikte diyabet ve kalp damar hastalıklarının bulunduğu metabolik sendrom tanısını koyabilmek için; bel çevresinin erişkin erkeklerde 94 cm'den, erişkin kadınlarda ise 80 cm'den fazla olması ile tanımlanan karın bölgesindeki obesiteye ilaveten; serum yağ ve açlık glukoz düzeyinin yüksek olması, serum HDL kolesterol düzeyinin düşük olması, sistolik ve diyastolik kan basıncının yüksek olması gibi dört koşuldan herhangi ikisinin birlikte bulunması gerekmektedir.