Yaz aylarının kaçınılmaz tehlikelerinden biri de besin zehirlenmeleridir. Artan hava sıcaklığına karşı besinleri saklamada uygulanan yöntemler çok büyük önem taşıdır; bu durumda besini sunanlar, ulaşımını sağlayanlar, tüketenler dahil olmak üzere herkesin bu konuda çok duyarlı ve bilinçli olması gerekmektedir.
Besin Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Besin zehirlenmeleri genellikle aniden başlar, kontamine olmuş besinler tüketildikten sonra hastalık belirtileri 30 dakika ile 72 saat arasında ortaya çıkabilir. İshal, bulantı, kusma, şiddetli karın ağrıları ve karında kramplar gibi sindirim sistemini ilgilendiren şikayetlerin yanı sıra, bazen ateş de görülebilir.
Besin enfeksiyonlarına pek çok bakteri türü neden olmasına karşın, Salmonella, Esherichia coli ve Clostridium perfringens bakterileri en yaygın olanlarıdır.
Salmonella; Kuşlar dahil bir çok çiftlik ve kümes hayvanının bağırsaklarında bulunur. Bu nedenle, çiğ veya iyi pişmemiş tavuk, et, yumurta, balık ve pastörize edilmemiş sütler Salmonella’nın üremesi için iyi bir kaynaktır.
Sallmonella’dan Korunma Yolları
• Kırık, çatlak, dışkı ile kirlenmiş yumurta satın almayın.
• Yumurtayı kullanmadan önce mutlaka yıkayın.
• Et ve et ürünlerini güvenilir yerlerden satın alın.
• Derin tencerelerde yiyeceği pişirirken sık sık karıştırın, yemeğin her tarafına sıcaklığın dengeli dağılımını sağlayın.
• Çiğ et, yumurta ve kümes hayvanlarının etlerini elledikten sonra ve tuvalet sonrasında ellerinizi sıcak, sabunlu su ile yıkayın.
• Çiğ ve pişmiş etleri hazırlarken farklı bıçak ve doğrama tahtası kullanın.
• Terbiye edilmiş etleri pişirinceye kadar buzdolabında saklayın.
• Yiyeceklerinizi pişirirken, pişirme sıcaklığının bakterinin ölebileceği sıcaklığa (65ºC ve üzeri) ulaşmasına dikkat edin.
• Her kullanımdan sonra tüm araç gereçler ve yüzeyleri deterjanlı sıcak su ile iyice yıkayın ve dezenfekte edin.
Escherichia coli (E.Coli); İnsan ve hayvan bağırsaklarında yaygın olarak bulunan bir bakteridir. Hayvansal yiyeceklerle insanlara bulaşan bu bakterinin hızla ürediği besinler; çiğ ve iyi pişmemiş kıyma, pastörize edilmemiş sütler, dışkı ile kontamine olmuş kaynak suları ve kirli sularla sulanmış sebze ve meyvelerdir.
E.Coli’den Korunma Yolları
• Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerini kullanmayın.
• Sebze ve meyveleri bol akan su altında iyice yıkayın.
• Kıymadan yapılan besinlerin iyice piştiğine emin olun.
• İçme suyunuzu güvenilir kaynaklardan satın alın, güvenilirliğinden emin değilseniz kaynatın ya da mümkünse eczanelerden satın alacağınız klor tabletlerini kullanım talimatına uygun olarak kullanın.
• Özellikle tuvalet sonrası el temizliğine dikkat edin.
Clostridium Perfringens: Bu bakteri toprakta, insan ve hayvanların sindirim sistemlerinde ve dışkı ile kirlenmiş sularda bulunur. Çiğ et ve et ürünleri, pişirildikten sonra yavaş yavaş soğumaya bırakılan etler hızla üredikleri besinlerdir.
C. Perfringens’ten Korunma Yolları
• Yemeklerinizi mümkün olduğunca servise yakın zamanlarda pişirin ve pişmiş yiyeceklerinizi bekletmeden tüketin.
• Tekrar tüketilecek artan yemekleri derhal buzdolabına koyun ve yeniden tüketmeden önce 75ºC’ ye kadar ısıtın. Pişirip, daha sonra tüketeceğiniz yemekleri oda sıcaklığında, tezgah ve ocak üzerinde asla 2 saatten fazla soğumaya bırakmayın! Hava sıcaklıklarının arttığı yaz aylarında pişmiş yemekleri oda sıcaklığında 1 saatten fazla bekletmeyin
• Pişirdikten sonra hemen tüketmeyeceğiniz yemekleri hızla soğutarak yeniden servis edinceye kadar buzdolabında muhafaza edin. Tüketeceğiniz kadar ısıtın.
Besin Zehirlenmesinden Şüpheleniyorsanız Ne Yapmalısınız?
Besin zehirlenmelerinin klasik belirtileri mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve ishaldir.
• İshal ve kusmayı arttıracak düşüncesiyle hiçbir şey yememek çok yanlıştır. İshal tedavisinin en iyi şekli dinlenmek ve bol miktarda sıvı (temiz içme suyu, ayran, maden suyu, şekersiz çay vb.) tüketmektir.
• İshaliniz geçene kadar yoğurt, pirinç lapası, haşlanmış patates, ekşi elma ve taze şeftali suyu vb. besinleri tüketebilirsiniz.
• Sebzeleri pişirdikten, meyveleri de yıkayıp kabuğunu soyduktan sonra tüketebilirsiniz. Erik, kayısı, incir, üzüm, karpuz gibi meyveler bağırsak hareketlerini arttırdığı için yenmemelidir.
• Kusma ve ishal, vücudun zehri dışarı atma yöntemlerindendir. Bu nedenle bu tür şikayetlerinizin başlamasını takip eden 24 saat içerisinde bulantı ve ishalinizi önleyici ilaçlar kullanmayın.
DİKKAT!
Bir besinin veya yiyeceğin bozulduğundan şüphe ediyorsanız asla tadına bakmayın.
Unutmayın; besin kaynaklı hastalıklara neden olan bakteriler gözle görülmez, koklanmaz ve tadı algılanamaz.
www.aylinyilmaz.info
tel: 0212. 219 22 49
faks: 0212. 296 75 12
Abdi İpekçi Cad. Kızılkaya Apt. No: 59/8 K:7 Nişantaşı, İstanbul
aylinyilmaz2009@mynet.com