WASHINGTON (İHA) - İş yerlerinin, bankaların ve nakit para işlemi yapan cihaz üreticilerinin yeni 50 dolarlık banknotlara yönelik hazırlıklarını tamamlamaları konusunda uyarıda bulunan ABD Hazinesi ve Merkez Bankası, yeni 50 dolarlık banknotların 28 Eylül'de tedavüle çıkarılacağını açıkladı.
Para sahteciliğine karşı önlem almak amacıyla bu yıl Nisan ayında 50 dolarlık banknotların tasarımlarını yenileyeceğini açıklayan ABD Hükümeti, yeni banknotları 28 Eylül'de tedavüle çıkaracak. Fonda belirsiz görünümde mavi ve kırmızıyla renklendirilen, üzerinde dalgalanan bir Amerikan bayrağı ile metalik gümüş-mavi renklerde küçük bir yıldız bulunan 2004 serisi 50 dolarlar, ABD Merkez Bankası tarafından ticari bankalar aracılığıyla piyasaya sunulacak.
Yeni 50 dolarlık banknotların tedavüle çıkarılmasıyla ilgili yapılan açıklama, bankaların ve iş yerlerinin hazırlıklarını tamamlamalarına yönelik bir hatırlatma niteliği taşıyor. Nakit parayla işlem yapan iş yerlerinin çalışanlarına yeni banknotun güvenlik özelliklerinin kullanımı konusunda eğitim vermeleri gerekiyor. Bankamatikler, parayla çalışan makineler veya otomatik ödeme makineleri gibi nakit paranın kullanıldığı makinelerde gerekli teknik ve mekanik ayarlamaların yapılması da yeni 50 dolar için gereken hazırlıklar arasında yer alıyor.
YENİ BANKNOTLAR ESKİLERİYLE BERABER KULLANILACAK Yeni 50 doların tasarımıyla ilgili açıklama yapan ABD Merkez Bankası Yönetim Kurulu'ndan Mark W. Olson, "Bu seride ve banknotlarda yer alan güvenlik özellikleri, dünyanın her tarafında insanların ABD parasına karşı duydukları ve ondan bekledikleri güvenin, değerin ve inancın devam ettirilmesini sağlayacaktır. Her zaman olduğu gibi, yeni banknotlar eskileriyle beraber kullanılacak, tüm banknotlar geçerliliklerini sürdürecektir" dedi.
Hazine'ye bağlı Gravür ve Baskı Dairesi (BEP) Müdürü Tom Ferguson ise, amaçlarının daha emniyetli, daha şık ve daha güvenli bir banknot yaratmak olduğunu belirterek, "Yeni banknotların en kısa yoldan günlük ticari işlemlerde kullanılmasını sağlamayı hedefliyoruz. Bu kapsamda, yeni banknotların makinelerle uyumlu çalışması için iki yıla yakın bir süredir para makineleri üreticileriyle beraber çalışıyoruz" dedi.
Tasarımı yenilenen 50 dolarlık banknot, 2003 yılında tedavüle çıkarılan 20 dolarlık banknotun ardından ikinci banknot. 50 dolarlık banknotu yeni tasarımlı 100 dolarlık banknot izleyecek. 5 ve 10 dolarlık banknotların yeni tasarımları ise hala karar aşamasında olmasına karşın, ABD Hükümeti'nin 1 ve 2 dolarlık banknotların yeniden tasarlanmaları konusunda henüz bir planlaması bulunmuyor.
HALKIN BİLİNÇLENDİRİLMESİ Geliştirilmiş güvenlik özelliklerinin halk tarafından bilinmesi durumunda para sahteciliğine karşı verilen mücadele daha etkin olacağı için ABD yetkilileri, geniş çaplı bir halk eğitimi programı başlattı. Bu program dünyanın her tarafında yaşayan insanların yeni paranın tedavüle çıkarılmakta olduğunu öğrenmesini ve yeni güvenlik özelliklerini tanımasına yardımcı olacak. Bu amaçla nakit parayla çalışanlara, tüccarlara, satıcılara, ticari ve endüstri kuruluşlarına ve basına ulaşılması hedefleniyor. Üçte ikisi ABD dışında olmak üzere halen dünyada 700 milyar dolar tedavülde bulunuyor. Posterler, eğitici videolar ve broşürler gibi çeşitli tanıtım malzemeleri 24 dilde sunuluyor. Tanıtım ve eğitim amaçlı tüm materyaller www.moneyfactory.com/newmoney adresinden bilgisayarlara indirilebiliyor. Hazineye bağlı Gravür ve Baskı Dairesi'nin (BEP) malzeme talepleri almaya başladığı Mayıs 2003 tarihinden bu yana iş yerleri ve diğer kuruluşlar tarafından 46 milyondan fazla tanıtım malzemesi siparişi yapıldı. Kuruluşlar basılı malzemeleri kullanarak nakit parayla işlem yapan çalışanlarına yeni banknotun geliştirilmiş güvenlik özellikleri konusunda eğitim verdiler.
PARANIN YENİ RENGİ VE GÜVENLİK ÖZELLİKLERİ Kullananların ellerindeki paranın sahte olup olmadığını anlamak için sadece paranın rengine bakmaları tavsiye edilmemekle birlikte renk faktörü banknotun taklidini zorlaştırıyor. Farklı kupürlerde farklı renkler kullanılacağını açıklayan ABD yetkilileri, bu özelliğin görme sorunu olanlar başta olmak üzere herkesin paraları kolaylıkla birbirinden ayırt edebilmelerini sağlayacağını belirtiyorlar. Yeni 50 doların tasarımı ilk defa 1990'larda sunulan ve kontrol edilmesi, gerek tüketiciler gerekse iş sahipleri açısından kolay olan en önemli güvenlik özelliklerinden üçünü muhafaza ediyor:
"Filigran: Portreye benzer soluk bir resim görüntüsü olup kağıdın kendi içinde bulunuyor ve ışığa tutulduğunda banknotun her iki tarafından da görülebiliyor.
Emniyet Şeridi: Işığa tutulduğunda banknotun her iki tarafından da görülebilen bu dikey plastik şerit kağıdın içine gömülü bulunuyor ve üzerinde son derece küçük yazıyla paranın değeri yazıyor.
Renk değiştiren mürekkep: Banknotun ön yüzünde, sağ alt köşede yer alan ve paranın değerini belirten bu rakam banknot eğildiğinde bakır renginden yeşile dönüyor."
PARA SAHTECİLİĞİ GİDEREK DİJİTALLEŞİYOR Güvenlik özelliklerinin geliştirilmesi, yasal kuruluşların etkin faaliyetleri ve paralarını nasıl kontrol edecekleri konusunda yapılan tanıtım ve bilinçlendirme çabaları sonucu para sahteciliği düşük düzeylerde tutuluyor. ABD Merkez Bankası tarafından yapılan açıklamaya göre, 50 dolarlık banknotların sadece 25 binde biri sahte. Bununla birlikte, teknolojideki ilerlemelerin dijital kalpazanlığı daha kolay ve ucuz bir hale getirmesi sonucu, para sahtecileri giderek daha fazla dijital yöntemler kullanmaya başladılar. ABD Hükümeti de dijital para sahteciliğine karşı önlem almak amacıyla her yedi ila on yılda bir banknotları değiştirmeyi planladığını açıkladı.