Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Ahmet Rasim Küçükusta BOOP'un, yakın zamanlarda tanımlanmış olan bir çeşit akciğer hastalığı olduğuna dikkat çekiyor.
Bu isim, hastalığın ingilizce literatürdeki ismi, yani bronchiolitis obliterans organizing pneumonia'nın baş harflerinden oluşturulmuştur.
BOOP nedir?
BOOP, bir tür mikrobik olmayan zatürredir ve ilk kez 1985 'de Epler tarafından tanımlanmıştır. BOOP, dünyanın bir çok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de seyrek olarak rastlanan bir hastalıktır.
Hastalık esas olarak akciğer keseciklerinde ve küçük bronşlarda bağ dokusu oluşumu ile karakterizedir.
BOOP'un tipik olarak gripal enfeksiyon gibi başlar. Başlıca belirtileri ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Bir çok hastada birlikte ateş, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, göğüs ağrısı ve kanlı balgam gibi şikayetler de vardır. Bu bulgularla mikrobik zatürre ile çok karışır.
BOOP, daha çok 40 ve 50'li yaşlarda ortaya çıkar. Kadınlarda ve erkeklerde eşit oranda görülür, nadiren de çocuklarda da rastlanabilir.
BOOP'un nedeni nedir?
Bazı hastalarda BOOP'a neden olabilecek faktörler saptanabilir. Bunların başında çeşitli ilaçlar (antibiyotikler, romatizma ilaçları, kokain) gelir. BOOP bazen zatürre, akciğer absesi gibi iltihaplı hastalıkların iyileşme dönemlerinde ortaya çıkabilmektedir. BOOP, bazı romatizmal hastalıklarla beraber görülebileceği gibi, kemik iliği ya da akciğer nakli yapılmış olanlarda ve meme kanseri nedeniyle radyoterapi gören hastalarda da saptanabilir.
Hastaların çoğunda BOOP' un kesin nedeni bilinmemektedir.
Nasıl teşhis edilir?
BOOP'da, akciğer röntgeninde çoğu zaman iki taraflı beyazlaşmalar vardır; nadiren tek bir lezyon da olabilir. Akciğer tomografisi ile bu bulgular daha iyi belirlenebilir, ancak yine de zatürre ya da akciğer kanseri gibi hastalıklardan kesin olarak ayrılması mümkün değildir. Solunum fonksiyon testlerinde, akciğer kapasitesinin azalmış olduğu saptanır, ancak astımlılarda olduğu gibi bronşlarda daralmaya at bulgular yoktur. Kanda oksijen ve karbondioksit basınçları azalmış olarak bulunur.
BOOP'a özgü bir kan bulgusu yoktur, ama sedimentasyon hızı genellikle artmış olarak bulunur.
BOOP'un kesin teşhisi için akciğer biyopsisi yapılmalıdır. Bu amaçla bronkoskopi de uygulanabilir, ancak bir çok hastada tanı için akciğerden ameliyatla biyopsi alınması gerekmektedir.
Tedavisi nasıldır?
BOOP, kortizon tedavisine çok iyi cevap verir. Kısa zamanda hem hastanın şikayetleri geçer ve hem de akciğer röntgenindeki bulgular geriler. Kortizon tedavisi, ilacın dozu azaltılarak 6-12 ay sürdürülür. Bazı hastalarda kortizon dozu azaltılırken hastalık belirtileri tekrarlayabilir.