Medical Express’in haberine göre, araştırmacılar bir sonraki adımda aşıyı önce insan dışındaki primatlarda ve ardından insanda deneyerek güvenli ve etkili olup olmadığını görmeyi planlıyor.
Yeni aşı, geliştirilme aşamasındaki diğer Kovid-19 aşılarından farklı olarak hastalığın ilk bulaştığı alan olan burundan uygulanıyor. Bilim insanları, nazal (burun yoluyla) uygulamanın vücut genelinde güçlü bir bağışıklık sistemi tepkisi yarattığını ancak özellikle burun ve solunum yolunda etkili olarak enfeksiyonun vücutta tutunmasını engellediğini gösterdi.
Hakemli bilim dergisi Cell’de yayımlanan makalenin yazarı Prof. Michael S. Diamond konuyla ilgili şöyle konuştu:
Burnun ve üst solunum yolunun iç duvarındaki hücrelerin güçlü bir bağışıklık tepkisi ürettiğini ve enfeksiyona karşı etkili koruma sağladığını görmek bizi şaşırttı. Bu fareler hastalıktan etkili biçimde korunmuştu. Dahası bazı farelerde, virüsle savaştıktan sonra enfeksiyonun hiçbir belirtisinin kalmadığı arındırıcı bağışıklığın kanıtlarını gördük.
Yeni aşı çalışmasında aratırmacılar, koronavirüsün hücreleri ele geçirmek için kullandığı sivri uçlu proteini, adenovirüs ismi verilen ve soğuk algınlığına sebep olmasıyla bilinen başka bir virüse ekledi. Ayrıca söz konusu adenovirüs de hastalığa sebep olmayacak şekilde değiştirilmişti. Böylece sivri uçlu protein taşıyan zararsız adenovirüsler, vücudun hastalık geçirmeden koronavirüse karşı bağışıklık kazanmasını sağladı.
Makalenin yazarlarından radyasyon onkolojisi profesörü David T. Curiel, “Adenovirüsler Kovid-19 ve Ebola ya da tüberküloz gibi diğer bulaşıcı hastalıklar için araştırma aşamasındaki çoğu aşının temelidir” diye konuştu.
Kovid-19 için geliştirilen diğer adenovirüs aşılarının hepsi kol ya da uyluk kaslarına zerk yoluyla uygulanıyor. Burun yeni bir yol ve bu nedenle sonuçlarımız şaşırtıcı ve umut verici. Tek bir dozun böylesi güçlü bir bağışıklık tepkisi oluşturması da önemli. Tam koruma için iki doz gereken aşılar daha az etkilidir çünkü bazı insanlar çeşitli sebeplerle ikinci dozu asla almıyor.
Burun yoluyla uygulanan FluMist isimli bir grip aşısı da mevcut. Ancak bu aşıda etkin grip virüsünün zayıflatılmış hali kullanılıyor. Bu sebeple kanser, AIDS, diyabet gibi bağışıklığı zayıflatan hastalıklara sahip hastaların da yer aldığı bazı gruplara uygulanamıyor.
Burun yoluyla uygulanan yeni Kovid-19 aşısı ise, çoğalma yeteneğine sahip etkin virüsler kullanmadığı için varsayımsal olarak daha güvenli.
Araştırmacılar çalışmanın umut verdiğini belirtmekle birlikte şimdilik sadece fareler üzerinde denendiğini vurguluyor.
Diamond, “Kısa süre içinde bu intranazal (burun içine uygulanan) aşıyı insan dışındaki primatlarda test eden bir çalışmayı başlatacağız” dedi ve ekledi:
Ve en kısa sürede insanlı klinik denemelere geçmeyi planlıyoruz. İyimseriz ancak bunun uygun değerlendirme sürecinden geçerek ilerlemesi gerekiyor.