Yer elması papatyagiller ailesindendir. Ayçiçeği cinsinden bir bitkidir ve meyve olarak tüketildiği gibi salatası ya da yemeği de yapılabilir. Tohum üreme değil, vejetatif üreme ile yetişmesi yer elmasını diğer sebze türlerinden ayıran en büyük özelliklerinin başında gelir. Bir yer elması parçası, eğer toprağın altına yerleştirilirse önce kendiliğinden bir yer elması bitkisi olur. Daha sonra ise bu yer elması toprak altında çoğalmaya başlar. Dokusu ile turpa benzer. Tadı tatlı gibidir. Kök sapları ise yumru biçimindedir. Hem çiğ hem de pişmiş olarak tüketilebilen besinler arasındadır.
Yer elması, Amerika yerlileri tarafından yetiştirilmeye başlanmıştır. Geçmişi oldukça eskiye dayandığı için tam olarak hangi bölgelere yayıldığı tespit edilememektedir. Türkiye’de de yetiştirilen yer elması ilk zamanlarda Kuzey Amerika ile Kanada’da yetiştirilmeye başlanmıştır. Ülkemizde ise Akdeniz Bölgesi’nde sık yetiştirildiği görülmektedir. Ayrıca İç Anadolu Bölgesi’nde, Ege Bölgesi’nde de yetişir. Batı Avrupa’da da sıklıkla yetişen bir bitkidir. Görüntü olarak patatesi andırır. Patates ile bir ortak yönü daha vardır. O da toprak altında yetişmesi ve çoğalmasıdır.
Toprak altında yetişen ve bir kış sebzesi olarak tüketilen yer elması, ekim ayı sonundan başlayarak kasım ayının bitimine kadar tüketilebilir. Zamanında tüketilmesi hem daha lezzetli hem de daha taze bir şekilde yenilebilmesine olanak tanır. Yapısı kalın kabukludur. Soyulması bu neden ile biraz zordur. Adından da anlaşıldığı gibi yerde, toprak altında yetiştiği için bol su ile yıkanması gerekir. Yer altından çıkartıldıktan sonra tercihe göre meyve gibi yenilmesi de mümkündür. Yine tercihe göre haşlanarak püresi de yapılabilir. Daha çok zeytinyağlı olarak yemeği yapılan yer elmasının faydaları da çoktur.
Yer elması içeriğinde A Vitamini ve B vitamini bulunur. Çeşitli mineralleri de barındırması nedeni ile birçok konuda insan sağlığına faydası olduğu bilinmektedir. Diğer birçok yiyecek gibi dikkatli ve bilinçli tüketilmesi gereken yer elması faydaları şu şekildedir:
Birçok hastalığa ve rahatsızlığa iyi geldiği kabul edilen ve bu yararları uzman doktorlar tarafından da açıklanan yer elması aşırıya kaçmadan, yeteri kadar tüketilmelidir. Yer elması, aşırı miktarlarda tüketiminden kaçınılması gereken besinlerden biridir. Özelikle kronik rahatsızlıkları bulunan kişiler, ilaç kullananlar, alerjik bünyelere sahip olan bireyler dikkatli olmalıdır. Yer elmasının iyi geldiği bilinen bazı rahatsızlıklar ise şunlardır:
Yer elmasının bilinen ve kabul edilen birçok faydası bulunur. Sindirim ve mesane sorunları, stres ile başa çıkma, halsizlik, şeker hastalığı ya da çeşitli nedenlere bağlı baş ağrıları faydalı olduğu sıkıntılardan birkaçıdır. Karaciğer rahatsızlıklarına da iyi gelmesi ile bilinen yer elması çiğ ya da pişirerek tüketilebilir. Doktorlar genel olarak bu bitkinin tüketimini mevsiminde ve yavaş yavaş küçük miktarlarla başlanacak şekilde yapılmasını önerirler.
Yüksek oranda C vitamini barındıran yer elması, aşırı tüketimi söz konusu olduğunda alerjik durumlara neden olabilir. İdrar yolu enfeksiyonu, yer elmasının aşırı tüketimi durumunda en sık karşılaşılan durum olarak açıklanmıştır.
Önemli not: Bu içerik tavsiye niteliği taşımamaktadır. Paylaşılan bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir tıbbi sorunun teşhis veya tedavisi için kullanılmamalıdır. Tıbbi bir sorununuz varsa lütfen doktorunuza danışınız.