Yeraltındaki Gizli İstanbul

Kimileri şehrin kalbinin en kalabalık yerlerde attığını düşünür. Kimileri ise asıl gizemin şehrin derinliklerinde saklı olduğuna inanır. İstanbul efsanelerin gerçeklerle kucaklaştığı bir şehirdir. İstanbul'un gizli tünelleri ise o efsanelerin gözbebeğidir.

İstanbul’da gezerken birçoğumuz ayaklarımızın altında Romalılardan, Bizanslılardan ve Osmanlılardan kalan tünellerle dolu büyük bir dünya olduğundan habersizizdir. Bu binlerce yıllık tüneller bir örgü gibi İstanbul'u baştanbaşa sarmaktadır.

Peki bu tüneller hangi amaçla inşa edilmişti?

27 yüzyıl boyunca İstanbul’un mükemmel konumu bu şehri dünyanın en arzu edilen yeri haline getirmiştir. Romalılar başkentlerini korumak amacıyla aşılmaz surlar inşa etmişler, limanlarına zincirler germişler ve en akıllıca koruma önlemi olarak da içme sularını koruma altına almışlar. İçme sularını koruma altına almak için onu yer altına indirmişler ve bu tüneller aracılığıyla aktardıkları yer altı depolarında saklamışlar. İşte kentimizi saran bu devasa yer altı tünellerinin ilk çıkış noktası da bu olmuştur. Tüneller sadece içme sularını korumak amacıyla mı kullanılmış?

Zaman içerisinde bu tünellerin askeri amaçla veya gizli görüşmeler yapmak amacıyla kullanıldığı da rivayetler arasındadır. Bundan tam 80 yıl önce yazılmış İstanbul'un Yedi Harikası isimli bir kitapta da Yerebatan Sarayı'nın gizli bir girişinden başlayan tünelin çeşitli noktalardan geçerek Kınalıada'ya ulaştığından bahsedilmiş. Bu yönüyle düşünüldüğünde tünellerin devasa uzunluğunu ve boyutunu anlamamak ve ürpermemek imkansız... Tüneller acaba bir şehir efsanesi mi?

Birçok folklorik hikayede anlatılan şehir efsanelerinin fiyasko olduğu düşünülse de iş İstanbul'un gizli tünellerine vardığında durum değişiyor. Elbette ki abartılar ve çarpıtmalar tarih boyunca süregelen her öyküde olduğu gibi mümkündür. Ancak bu gizli tüneller yalnızca İstanbul değil; Libya, Londra ve İskoçya gibi farklı ülkelerde de mevcuttur. Yani bu konuda pek de yalnız değiliz...

İlginçtir ki James Bond serisinin ikinci filmi From Russia With Love’ın İstanbul sahnelerinde Bond bu tünelleri kullanarak kayıkla Kapalıçarşı’dan Beyoğlu'ndaki Rus konsolosluğuna gider.

Çocuklara anlatılan masallarda bile İstanbul'daki gizli tünellerin içine gireni birdaha dışarı bırakmayacağıyla ilgili efsanelerle doludur. Tünellerin derinleştiği yerlerde el fenerinin bile aydınlatamayacağı ve o noktaların kemikler ve farelerle dolu olduğu söylenir. İstanbul'u örümcek ağı gibi sardığı rivayet olunan bu tüneller gerçek midir bilinmez ama efsaneleriyle daha uzun yıllar kulaktan kulağa dolaşacak gibi görünüyor...