ANKARA(ANKA)-Faizlerde Nisan ayından bu yana artarak süren yükseliş, ekonomi ve siyaset alanında artan istikrarsızlığın etkisiyle ilk çeyrekte kaçışa geçen sıcak para için Türkiye'yi yeniden cazip hale getirdi.
Faizde yükseliş trendin devam edeceği beklentisinin yerleşmesi, Ocak-Mart dönemindeki kaçışı frenleyip, sıcak para hacmini tekrar artışa geçirdi.
Merkez Bankası Mayıs'tan sonra Haziran'da da faiz artırımına giderken, iç borçlanmada Haziran'da yüzde 21.5'e çıkan bileşik faizin, 43 milyar YTL'lik yüklü itfalar nedeniyle Temmuz-Ağustos'ta daha da yükselmesi bekleniyor. Faizde devam etmesi beklenen yükseliş, artan ekonomik ve siyasi istikrarsızlığa rağmen sıcak para yatırımları için Türkiye'nin cazibesini artırıyor. Gelecek bir yılda beklenen yüzde 12 dolayındaki reel faiz, Türkiye'nin yabancı yatırımcıların ilgisini çekmeye devam edeceğini gösteriyor.
-İLK ÇEYREKTEKİ ERİME
Yabancı yatırımcıların Türkiye'de büyük bölümü Borsa ve DİBS'te tutulan portföylerinin 2007 sonu itibariyle 107 milyar dolar olan toplam değeri, bu yıl Ocak-Mart döneminde yüzde 24 oranında 25.7 milyar dolar azalarak Mart sonu itibariyle 81.4 milyar dolara inmişti.
Küresel finans sisteminde yaşanan kriz tehdidi ve Türkiye ekonomisine ilişkin göstergelerdeki bozulmaya artan iç siyasi istikrarsızlık algısının eklendiği Ocak-Mart döneminde, yabancı yatırımcıların Türkiye portföylerinde yer alan varlıklarda yaptıkları satışlar yanında, özellikle Borsa'da yaşanan hızlı düşüş, yükselen faizlerin DİBS portföyünün değerini düşürmesi ve kurlardaki yükseliş etkili oldu.
-NİSAN VE MAYIS'TA YENİDEN BÜYÜDÜ
Yabancıların Türkiye'deki portföy yatırımlarının hacmi, iç ve dış belirsizliklerdeki artışa rağmen, Nisan ayından itibaren yeniden büyümeye başladı.
Sıcak para hacmi Nisan ayında 2 milyar 188 milyon dolar artarak 83 milyar 572 milyon dolara, Mayıs ayında da 2 milyar 237 milyon dolar artışla 85 milyar 808 milyon dolara yükseldi. Böylece sıcak parada iki ayda 4 milyar 424 milyon dolarlık bir artış yaşandı. Bu artış da tamamen Borsa kaynaklı olarak gerçekleşti.
Mayıs sonu itibariyle sıcak para hacminin 51 milyar 831 milyon dolarlık bölümünü İMKB'deki hisse senedi, 28 milyar 81 milyon dolarını DİBS portföyü, 5 milyar 896 milyon dolarlık bir bölümünü de mevduatlar oluşturdu.
Yabancılar, Türkiye'deki portföylerinin büyük bölümünü Borsa'da tutuyor. Yükselen faizlerin izleyen dönemde DİBS'lere yönelik yabancı alımlarını artırması bekleniyor.
Türkiye'deki sıcak para hacmi (Milyon dolar) DİBS portföyü Mevduat hacmi
İMKB'deki ----------------------- --------------------- TOPLAM
H.senedi. YTL YP TOPLAM DÖVİZ YTL TOPL. SICAK
Portföyü DİBS DİBS DİBS MEVD. MEVD. MEVD. PARA
30 Ara 2005 33.812 17.719 2.650 20.370 3.167 812 3.979 58.160
29 Ara 2006 35.083 23.153 3.004 26.158 3.295 891 4.186 65.426
26 Oca 2007 38.962 25.536 3.263 28.800 3.274 1.004 4.278 72.040
23 Şub 2007 41.963 27.957 3.445 31.401 3.138 1.087 4.225 77.589
30 Mar 2007 42.761 26.917 2.333 29.250 3.152 1.041 4.193 76.204
27 Nis 2007 48.220 31.142 1.968 33.110 3.240 1.146 4.386 85.716
25 May 2007 47.972 30.466 2.045 32.511 3.172 1.063 4.235 84.718
29 Haz 2007 50.081 30.535 2.046 32.581 3.286 1.433 4.719 87.381
27 Tem 2007 56.824 32.266 2.021 34.287 3.393 1.437 4.830 95.940
31 Ağu 2007 55.154 28.558 2.123 30.681 3.481 1.254 4.735 90.570
28 Eyl 2007 64.875 31.231 2.028 33.259 3.666 1.235 4.901 103.035
26 Eki 2007 68.859 31.906 1.967 33.873 3.531 1.296 4.827 107.559
30 Kas 2007 67.183 28.934 1.500 30.433 3.627 1.336 4.963 102.580
28 Ara 2007 70.309 30.192 1.559 31.752 3.586 1.392 4.978 107.039
25 Oca 2008 57.946 30.830 1.456 32.285 3.895 1.604 5.499 95.730
29 Şub 2008 55.610 30.440 1.302 31.742 3.904 1.388 5.292 92.644
28 Mar 2008 47.391 27.204 1.196 28.400 4.133 1.460 5.593 81.384
25 Nis 2008 51.502 25.358 1.240 26.598 3.980 1.492 5.472 83.572
23 May 2008 50.521 26.797 772 27.568 4.104 1.441 5.545 83.634
30 May 2008 51.831 27.301 780 28.081 4.026 1.870 5.896 85.808
**/
-FAİZDE YÜKSELİŞİN SÜRMESİ BEKLENİYOR
Enflasyon başta olmak üzere ekonomik göstergelerdeki kötüleşme ve siyasi istikrarsızlığın artması, ekonomide ileriye yönelik güveni yok ederek, tüketim ve yatırım eğilimini olumsuz etkilerken, Merkez Bankası 22 ay aradan sonra Mayıs'ta gittiği faiz artırımını Haziran'da da sürdürerek borç verme faiz oranını yüzde 16.25'e kadar çıkardı.
Vadesi gelen eski borçlarını yeni borçla çeviren Hazine'nin iç borçlanma maliyetleri de özellikle ikinci çeyrekte olmak üzere yılbaşından bu yana hızla yükseldi.
Hazine'nin itfaların finansmanı için yaptığı iç borçlanma ihalelerinde, iskontolu DİBS'lerin Ocak ayı ortalamasında yüzde 16.23 olan yıllık bileşik faizi, Haziran'da yüzde 21.54'e kadar çıktı. İç borçlanmanın maliyeti beş aylık dönemde yaklaşık 5 puan olmak üzere yüzde 33 arttı.
İç borçlanma faizini Nisan 2006'da yüzde 13'lere kadar indirebilen Hazine, Mayıs-Haziran 2006 dalgalanmasının bozduğu dengelerin izleyen dönemde bir türlü yeniden sağlanamaması yüzünden, iki yıl öncesine göre yaklaşık 8 puan daha yüksek maliyetle borçlanma noktasına geldi.
Faizlerdeki yükseliş seyri paralelinde devam etmesi beklenen maliyet artışı, izleyen dönemde ödenecek faizin hızla büyümesi anlamına geliyor. Borçlanma maliyetinin artmaya devam etmesinin, Türkiye'nin ileriki dönemdeki faiz yükünü aşırı büyütebileceği, faturanın katlanacağı belirtiliyor
/**
İç borçlanmada yıllık bileşik faiz (İskontolu;%) 2006 2007 2008
Ocak 14,02 20,36 16,23
Şubat 13,97 18,85 16,72
Mart 13,89 19,81 17,49
Nisan 13,88 19,10 18,28
Mayıs 14,98 18,81 19,57
Haziran 18,11 18,52 21,54
Temmuz 21,51 17,56
Ağustos 20,47 18,58
Eylül 21,11 18,25
Ekim 21,96 16,40
Kasım 20,85 16,21
Aralık 21,47 16,52
**/