Yargıtay’ın 250 olan üye sayısı 387’ye, Danıştay’ın 95 olan üye sayısı 156’ya çıkacak. Yargıtay’da 32 olan Daire sayısı 38, Danıştay’da 13 olan Daire sayısı ise 15 olacak
İşbölümü yapıldıktan sonra Daireler ellerindeki dosyaları ilgili Daireler’e gönderecek. Cihaner’in yargılandığı dava başta olmak üzere birçok dava yeni belirlenecek dairelere gönderilecek...
Hükümetin canını sıkan kararları veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun yapısı değişecek. Kurul’a Daireler’deki tüm üyeler katılabilecek. Halen 2 üye katılabiliyordu...
Vatan Gazetesi'nin haberine göre, hükümet, Yargıtay ve Danıştay’ın üye sayılarını artıran ve çalışma usullerini değiştiren tasarıyı Meclis’e sundu. Bakanlar Kurulu’nda imzalanarak Meclis’e gönderilen Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’da yer alan düzenlemeler şöyle
ÜYE SAYILARI: Yargıtay’da 2’si hukuk, 4’ü ceza dairesi olmak üzere 6 yeni daire kurulacak. 32 olan Daire sayısı 38 olacak. Üye sayısı 250’den 387’ye yükselecek. Halen 7-8 olan dairelerin üye sayısı 10 olacak ve herbir daire iki heyet halinde çalışacak. Danıştay’ın 95 olan üye sayısı 156’ya çıkacak. İki yeni daire kurulucak. 13 olan Daire sayısı 15 olcak. Her daire 10 üyeli olacak iki heyet halinde çalışacak. Daire kararlarının temyiz incelemesini yapan İdari Dava Daireleri Kurulu’na idari dava dairelerinin başkan ve bütün üyeleri katılacak. Halen Kurul’a her daireden başkan ve seçilen 2 üye katılabiliyor.
İŞ BÖLÜMÜ: Yargıtay ve Danıştay’da dairelerin bakacakları davaları belirleyen iş bölümü için Başkanlar Kurulu’na ‘işbölümü karar tasarısı’ hazırlama yetkisi verilecek. Dairelerden birinin yıl içinde gelen işlerinin normal çalışma ile karşılanamayacak oranda artması ve daireler arasında iş bakımından bir dengesizlik meydana gelmesi halinde Başkanlık Kurulunca işbölümü karar tasarısı hazırlanacak. Tasarı, Genel Kurulun onayına sunulacak. Halen dairelerin iş bölümü kanunda belirleniyor.
DAİRELER: Yeni Yargıtay üyelerinin seçilmesinden sonra 15 gün içinde Birinci Başkanlık Kurulu yeniden belirlenecek. Aynı hüküm Danıştay için de uygulanacak. Bu da Yargıtay’daki ve Danıştay’daki dairelerin yeni baştan oluşturulması, mevcut üyelerin başka dairelere dağıtılması anlamına geliyor.
GÖRÜLEN DAVALAR: Tasarıyla, getirilen en önemli düzenlemelerden biri, Yargıtay’ın yeni daireleri kurulduktan sonra yapılacak yeni iş bölümüne ilişkin maddeler oldu. Buna göre tasarı yasalaştıktan sonra 387 üyeyle toplanacak olan Yargıtay Genel Kurulu, dairelerin yeni iş bölümünü belirleyecek. Daha önce başka dairelerde görülmekte olup da dairesi değiştirilen dava dosyaları mevcut halleriyle ilgili daireye gönderilecek. Böylece örneğin eski Erzincan Başsavcısı İlhan Cihaner ve Orgeneral Saldıray Berk’in birlikte yargılandığı Ergenekon davası 11. Ceza Dairesi’nden alınarak başka bir daireye gönderilebilecek. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın tazminat davalarına ilişkin dosyalar da 4. Hukuk Dairesi’nden alınabilecek. Bu düzenlemeler Danıştay için de geçerli olacak.
BAŞKANLIK’TA YENİ SAYI: Danıştay Başkanı, Başsavcısı, Başkan Vekili ve daire başkanlarının seçiminin yapılacağı Genel Kurul’a üye tam sayısının 4’te 3’ü yerine salt çoğunluğun katılması yetecek.
ADLİ TIP: Adli Tıp Kurumu’nun 2 olan başkan yardımcısı sayısı 5’e çıkacak. Adli Tıp personelinin gelirlerinde artış sağlanacak.
HABERAL DAVASI: Ergenekon davası sanığı Mehmet Haberal’ın tahliyesine karar vermeyen hakimlere karşı açtığı tazminat davalarını kazanması üzerine gündeme getirilen değişiklik de tasarıya alındı. Buna göre, hakim ve savcıların soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet veya verdikleri her türlü kararlar nedeniyle ancak devlet aleyhine tazminat davası açılabilecek. Kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hakim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacak. Devlet aleyhine açılacak dava da, takipsizlik veya mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde açılacak. Devlet ödediği tazminatı ancak ilgili savcı ve hakim “görevi kötüye kullanmak” suçundan mahkum olduğu takdirde rücu edebilecek.Hakimler aleyhine açılmış olan davalar, devlete karşı açılmış olarak devam edecek. Haberal davası bundan etkilenecek.
MÜFETTİŞLERE DAVA: Tasarıyla hakim ve savcılara sağlanan dava açılmama koruması, adalet müfettişleri için de getirildi. Müfettişler de yaptıkları işlemlerden ötürü doğrudan davaya muhatap olmayacak, onların işlemlerinden ötürü davalar devlet aleyhine açılacak.
YÜKSEK MAHKEME: Halen uygulamada Yargıtay, Danıştay, Anayasa Mahkemesi başkanları, başkanvekilleri, başsavcıları, başsavcı vekilleri, daire başkanları ve üyelerinin faaliyet, işlem kararları aleyhine dava açılamıyor. Tasarı ile bunların işlemlerine karşı da devlete karşı dava açılabilmesi mümkün olacak.
TİCARET MAHKEMELERİ: 3 kişilik bir heyetle çalışan ticaret mahkemeleri tek hakimle çalışacak.
GEREKÇEDE NE DENİYOR
Sorunların sorumlusu yargı
* Tasarının gerekçesinde de ilginç değerlendirmeler yapıldı. Yargıtay’ın ve Danıştay’ın iş yüküne ilişkin istatistiklere yer verilen gerekçede her bir dairenin günde 6 saat çalıştığı baz alınarak bir hesaplama yapıldığında ceza dairelerinde dosya başına ortalama 3,6 dakika, hukuk dairelerinde de 4,5 dakika düştüğü ifade edildi.
* Cezaevlerindeki 55 bin tutuklunun yüzde 38’inin (21 bin) davaları Yargıtay’da devam edenlerden oluştuğu belirterek “Bazı sanıklar zamanaşımı nedeniyle cezadan kurtulmakta, bazı tutuklu dosyalarda ise bihakkın tahliye tarihi dolduğu halde dosyalar incelenemediğinden sanıklar cezaevinde kalmaya devam etmektedirler” denildi.
* Davaların uzun sürmesi nedeniyle “hakkını alamayan alacaklı, işe iadesini bekleyen ve işsiz kalan işçi, boşanma davasının sonuçlanmasını yıllarca bekleyen ve yeni evlilik yapamadığı için gayrıresmi birlikte yaşayıp çocuk sahibi olan” insan sayısının arttığı belirtilerek ticari hayatın sekteye uğradığı, imar, emeklilik gibi konulardaki davaların uzun sürmesi nedeniyle kararların uygulanmasının bazen mümkün olmadığı ve bu yüzden “uygulanması mümkün olmayan kararlar” kavramının ortaya çıktığı ifade edildi. Yargıtay’ın daire sayısının artırılması için Yargıtay’ın kurumsal talebi olduğu da iddia edildi.
Seçimlere ilginç düzenlemeler
Tasarıyla, Yargıtay Başkanı, Başsavcı ve daire başkanlarının seçimlerinde Genel Kurul üye tamsayısının 3’te 2’sinin hazır bulunması şartı kaldırıldı. Buna göre, Yargıtay’daki seçimler 194 üyenin katılımıyla yapılabilecek. 137 yeni üye seçileceği düşünüldüğünde, bu üyelerin ortak hareket ederek, 57 mevcut üyenin desteğini almaları, Yargıtay Başkanı ve daire başkanlarını belirlemeye yetecek. Danıştay’da da seçimlerde, üye toplam sayısının 4’te 3’ünün seçime katılma zorunluluğu bulunuyor. Tasarıda bunun yerine salt çoğunluğuk şartı konuluyor. Buna göre, en az 79 üyenin katılımıyla yapılacak seçimlerde, başkan seçilecek ismin de en az 79 oy alması gerekecek. Danıştay’a 61 yeni üye seçileceğini düşünüldüğünde, bu isimler ortak hareket eder ve mevcut üyelerden 18’inin desteğini alırlarsa, Danıştay Başkanlığı ve daire başkanlıkları seçimlerinde belirleyici olacak. Yargıtay Başsavcısı Abdurrahman Yalçınka‘nın görev süresi 20 Mayıs’ta dolacak. Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker ile Danıştay Başkanı Mustafa Birden’in görev süreleri 1 Haziran’da dolacak. Buna göre, kanun daha erken bir tarihte yürürlüğe girerse, yeni üyeler, yeni başkanlık seçimlerinde etkili hale gelecek.