Kadınların adet döngüsü sırasında meydana gelen yumurta kisti, vücudun belirli bölgelerinde rahatsızlıklar ortaya çıkarabilir. Daha çok adet düzensizlikleri ve karın şişliği gibi belirtilere sahip olan bu kist, over kist olarak da bilinir. Yumurtalık kisti ne zaman ağrı yapar ve kist çeşitleri nelerdir? Gelin birlikte bakalım.
Kadın üreme sisteminin bir parçası olan yumurtalıklar, rahmin her iki tarafında alt karın bölgesinde bulunurlar. Kadınlar yumurta ve östrojen ve progesteron hormonları üreten iki yumurtalığa sahiptir. Bazen yumurtalıkların birinde kist oluşur. “Sıvı dolu bir kese” anlamına gelen yumurtalık kisti, birçok kadında görülmektedir. Kadınlar yaşamları boyunca vücudunda kist geliştirir. Bu bazen ağrısız ve etkisiz olurken bazen de ağır hastalıklara neden olabilir.
Folikül Kisti: İçi su dolu balon gibi düşünülen yumurtalık kistleridir. Gelişen hücrenin çatlamaması ve büyümemesi sebebiyle oluşan bu kist, gençlerde sıklıkla görülür. Boyutları 2 - 4 cm’dir. Adet sonrası kendiliğinden patlar ve kaybolur. Operasyon gerektirmez.
Çikolata Kistleri (Endometriosis Kistleri): Koyu kıvamlı bir sıvı halinde olan, karın içinde yapışık bir hale bürünmüş çikolata kistleri, zar tabakasının yumurtalıklarda bulunması ile her adet döneminde kanama sonucu kistleşerek oluşur. 20 yaşından küçük kadınlarda görülen bu çikolata kisti, adet görme, gebelik gibi durumlarda sıkıntı çıkarabilir. İlaç tedavisi mümkündür. Ancak bunun yanında cerrahi tedavi kesin çözüm olacaktır.
Korpus Luteum Kisti: Her yumurtlamadan sonra yumurta hücresinin atıldığı doku farklılaşır ve korpus liteum adı verilen dokuya dönüşerek zamanla sıvı birikmesi sebebiyle kist oluşturur. Cerrahi operasyon gerektirmez. Adet sonrası kendiliğinden kaybolur.
Dermoid Kistler: Doğuştan gelen anne karnında iken yumurtalıklarda kalan bazı kalıntılar sonucu ortaya çıkar. Koyu yağ kıvamında dokusu olan bu sıvı, bazen saç, göz ve dişi etkileyebilir. Kanser belirtileri ile karıştığından operasyon gerektirebilir.
Seröz Kistadenom: Tümör adı da verilen, en sık görülen kisttir. Büyüklüğü 5 - 15 cm arasında değişen bu kist, çoğunlukla üreme çağında görülür. Kendiliğinden kaybolmaz. Cerrahi operasyon gerektirir.
Musinöz Kistadenom: İyi huylu kistlerin yüzde 25’i bu kistlerdir. 15 - 30 cm olan bu kistler kendiliğinden kaybolmaz ve operasyon gerektirir.
Fibromlar: Rahim içerisinde küçük bir top gibi oluşan sert kistlerdir. Kanser belirtisi verdiğinden operasyon gerektirir.
Kanser Şüphesi Olan Kistler: Ultrason sonucu ortaya çıkan sert olan kısımları sıvı kısmında çok olan bu kötü huylu kistler, operasyon gerektirir.
Yumurtalık Kisti Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık kistleri çoğu zaman belirti vermez. Bazı durumlarda karnın alt bölgesinde oluşan ağrı, yumurtalık ağrısı olarak adlandırılır ve bu ağrı kist belirtileri arasında sayılabilir. Jinekolojik muayenelerde tesadüfen fark edilen yumurtalık kisti, günlük hayatta ortaya çıkan bazı belirtiler sonucu da fark edilebilmektedir. Yumurtalık kisti belirtisi olabilecek durumların başında ise; adet düzensizliği ya da ağrılı adet görme, karında şişlik, mide bulantısı, vücutta tüylenme, ani kasık ağrıları, hamile kalamama gelmektedir.
Kasıkların doğası gereği birçok kadında meydana gelen yumurtalık kistinin, iyi ya da kötü huylu olduğu, kandaki tümör testi ile belli olur. Bu tümör testlerinden Ca-125 özellikle yumurtalık kanserlerinde ve endometrioma denilen iyi huylu çikolata kistlerinde yükselebilir. Yumurtalık kistleri genellikle iyi huyludur ancak bazı durumlar sonucu ortaya çıkan semptomlar hastalıklara sebep olur.
İçi sıvı dolu kesecik olarak adlandırılan yumurtalık kistinin, etrafı zar ile çevrilidir. Zamanla içinde bulunan ince zar yapısının incelmesi ve içindeki sıvının artması ile kistler açılabilir. Açılan kist sonucu, kistin içinde bulunan sıvı karın boşluğuna dolarak aşırı ağrı ile kendini gösterir. Yumurtalık kisti patlaması belirtisi olan aşırı ağrı ile doktor muayenesine başvurmakta fayda vardır.
Yumurtalık kistleri % 80 - 85 olasılıkla iyi huyludur. İyi huylu kistlerin kansere sebep olma eğilimi az olmasına rağmen bazı durumlarda kötü huylu kistler ortaya çıkabilir. Bu durumlardan bazıları, her iki yumurtalıkta kist varlığı ya da düzensiz kenarlara yapışık kistler, hızlı büyüme gösteren kistler, karın içinde sıvı birikmesine sebep olan kistler, kendiliğinden kaybolmayan ve büyüyen kistler olabilir. Kan testlerinde meydana gelen yükselmelerle beraber ortaya çıkan ve kanser şüphesini artıran bu kistlerin, deneyimli uzmanlar tarafından tanısının konulması gerekir. Tanı konulduktan sonra duruma göre ilaç tedavisi ya da ameliyat gerekebilir.
Normal adet düzeni olan kadınlarda yumurtalık kisti oluşur ve bu kist adet kanaması ile vücuttan atılır. Peki yumurtalık kisti adetle nasıl atılır? Kadınlarda yapısal olarak oluşan bu yumurtalık kistleri 2 cm büyüklüğe eriştiğinde kendiliğinden patlar ve adet dönemi süreci içinde kanama ile vücuttan atılır. Geride kalan ve vücuttan atılmayan kistlerin iyi huylu ya da kötü huylu olduğunu öğrenmek için doktor kontrolü gerekir.
“Yumurtalık kisti bacakta ağrı yaparmı?” sorusu da sıklıkla sorulmaktadır. Yumurtalık kisti bulunan birçok hastada ciddi şikayetler görülmez hatta pek çok hasta bu durumu fark etmemektedir. Fark edilen kistler sonucunda ise her zaman ağrı olmasa da bazı durumlarda yumurtalık kistinin kasıklarda ağrıya sebebiyet verdiği görülmektedir. Bu ağrıların kadınların kimisinde bacaklara kadar indiği de gözlenmiştir.
Peki yumurtalık kisti nasıl geçer bitkisel tedavi yöntemleri nelerdir? Kistin küçülmesi ve tamamen geçmesi için bazı besinler önerilmektedir. Bunların başında; ceviz sarımsak, kuruyemiş, balık, zeytinyağı, yeşil çay ve baklagiller gelmektedir. Bunun yanı sıra yumurtalık kistinde organik hayvansal gıdalar da önemlidir.