ANKARA (ANKA)- Türkiye'de hane halkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 2007 yılında yüzde 7.7 artarak bin 319 YTL'ye yükseldi.
Tüketim amaçlı harcamalarında en yüksek payı yüzde 28.4'le konut ve kira harcamaları aldı, gıda ve içecek yüzde 24.4'le ikinci sırada. Önceki yıla göre konut ve kiranın payı artarken, gıdanın payı düştü. Gelir düzeyine göre en alt yüzde 20'lik nüfus diliminde gıdanın payı yüzde 35.8, konut ve kiranın payı yüzde 27.7 olurken, en üst dilimde ise gıdanın payının yüzde 18.8'e, konut ve kiranın payı yüzde 25.5'e düştüğü belirlendi. En alt dilimde en yüksek aylık ortalama gelir 687 YTL olurken, en üst dilimde en düşük aylık ortalama gelirin 2 bin 43 YTL olduğu açıklandı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2007 yılı Hane halkı Bütçe Araştırmasını açıkladı. Buna göre Türkiye genelinde hane halklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 28.4 oranıyla konut ve kira harcamaları aldı. Hane halkı tüketim harcamalarının yüzde 24.4'ünün de gıda ve alkolsüz içeceklerden oluştuğu belirlendi. Türkiye genelinde yapılan tüketim harcamaları içinde gıda ve içeceğin payı önceki yıla göre düşerken, konut ve kiranın payı artmaya devam etti. Önceki yıl, harcamalarda gıda ve içeceğin payı yüzde 24.8, konut ve kiranın payı yüzde 27.2 düzeyinde gerçekleşmişti. Harcamalar içinde gıda ve içeceğin payı 0.4 puan düşerken, konut ve kiranın payı 1.2 puan arttı.
-ULAŞIMIN PAYINDA DÜŞÜŞ
Hane halkı tüketim harcamaları içinde ulaşımın payı da yüzde 13.1'den yüzde 11'e geriledi. Giyim ve ayakkabının payı yüzde 5.9'dan yüzde 6'ya, haberleşmenin payı yüzde 4.2'den yüzde 4.5'e, alkollü içecek, sigara ve tütünün payı yüzde 4.1'den yüzde 4.3'e, otel ve lokantaların payı yüzde 4.2'den yüzde 4.3'e, çeşitli mal ve hizmetlerin payı yüzde 4'ten yüzde 4.2'ye, eğitim hizmetlerinin payı yüzde 2.1'den yüzde 2.6'ya, sağlığın payı yüzde 2.2'den yüzde 2.3'e yükseldi. Buna karşılık ev eşyasının payı yüzde 6.2'den yüzde 6'ya, kültür ve eğlencenin payı yüzde 2.2'den yüzde 2.1'e indi.
Hane halkı başına ortalama aylık harcama
2006 2007
(YTL) Pay(%) (YTL) Pay(%)
Toplam 1.225 100.0 1.319 100.0
Gıda ve alkolsüz içecekler 304 24.8 322 24,4
Alkollü içecek, sigara ve tütün 50 4.1 57 4,3
Giyim ve ayakkabı 72 5.9 79 6,0
Konut ve kira 333 27.2 375 28,4
Ev eşyası 76 6.2 79 6,0
Sağlık 27 2.2 31 2,3
Ulaştırma 160 13.1 145 11.0
Haberleşme 51 4.2 60 4,5
Kültür, eğlence 27 2.2 27 2,1
Eğitim hizmetleri 26 2.1 34 2,6
Otel, lokanta, pastane 51 4.2 57 4,3
Çeşitli mal ve hizmetler 49 4.0 55 4,2
-ORTALAMA TÜKETİM HARCAMASI BİN 319 YTL
Türkiye'de hane halkı başına aylık ortalama tüketim harcaması önceki yıla göre yüzde 7.67 artarak bin 319 YTL'ye yükseldi. Bu tutar kentsel yerlerde bin 494 YTL, kırsal yerlerde ise ortalama 998 YTL olarak tahmin edildi. Düşük gelirli hane halklarının, yüksek gelirli hane halklarına göre gıdaya iki kat daha fazla pay ayırdığı belirlendi. Gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hane halklarının gıda harcamasına ayırdıkları pay yüzde 35.8 olurken, beşinci (en üst) yüzde 20'lik gruptaki hane halklarının gıda harcamalarına ayırdığı payın yüzde 18.8 olduğu gözlendir. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci yüzde 20'lik grupta yüzde 0.6 olurken, beşinci yüzde 20'lik grup için yüzde 4.4'e çıkıyor.
-EĞİTİM HİZMETLERİNDE ÇARPIK DENGE
Toplam gıda harcamasının yüzde 13.3'ünü gelire göre sıralı birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hane halkları, yüzde 28.2'sini ise beşinci yüzde 20'lik grupta yer alan hane halkları yapıyor. Konuta yapılan harcamaların yüzde 8.8'i birinci yüzde 20, yüzde 32.8'i ise beşinci yüzde 20'lik grupta yer alanlarca gerçekleştiriliyor.
Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci yüzde 20'lik grubun payı yüzde 2.1, beşinci yüzde 20'lik grubun payı yüzde 61.5 düzeyinde bulunuyor.
-HARCAMA KALIBI, GELİR KAYNAĞINA GÖRE DEĞİŞİYOR
Hane halklarının harcamalarında tüketim alanlarının ağırlığının, diğer bir deyişle hanenin harcama kalıbının, gelirinin kaynağına göre değişiklik gösterdiği belirlendi. Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye gelirleri olan hane halklarının toplam harcamaları içinde en yüksek payı yüzde 28'le konut harcamaları alırken, temel gelir kaynağı girişimci geliri olan hane halkları en yüksek payı ise yüzde 26.9'la gıda harcamalarına veriyor. Temel gelir kaynağı emeklilik geliri olan hane halklarının harcamalarında ise en yüksek pay yüzde 33.8'le konut ait bulunurken, bunu yüzde 26.4 oranıyla gıda harcamaları izliyor.