Dünya bor talebinin yüzde 47'sini karşılayan Türkiye'nin bor satışları 2013 yılında miktar bazında 1,8 milyon ton, değer bazında ise 826 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Türkiye'deki bor madenlerinin işletmesini yürüten Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 2013 yılı "Bor Sektör Raporu"na göre, dünya genelinde toplam 1,3 milyar ton olduğu bilinen bor rezervi sahipliğinde Türkiye yaklaşık yüzde 73'lük payla ilk sırada yer alıyor.
Dünya bor üretim kapasitesinin 2013 yılında 5,2 milyon ton olduğu tahmin edilirken, fiili bor üretimi ise geçen yıl yaklaşık 4,3 milyon ton civarında gerçekleşti. Bor üretiminde yüzde 47 payla birinci sırada yer alan Türkiye'yi, yüzde 24'le ABD, yüzde 15'le Güney Amerika ve yüzde 14'le Asya takip etti.
Dünya ekonomisindeki ve hedef pazarların ekonomik büyümesindeki gerileme nedeniyle 2012 yılında talep daralmasıyla yaklaşık 3,8 milyon ton seviyesine gerileyen bor tüketimi, geçen yıl bir miktar iyileşme göstererek 4 milyon ton seviyesine ulaştı.
Türkiye'nin dünya bor pazarında 2000'li yılların başında yüzde 31 olan miktar bazındaki pazar payı ise 2013 yılında yüzde 47 olarak gerçekleşti.
- 5 yılda yüzde 90'lık ihracat artışı
Eti Maden, dünya bor sektöründe 2005 yılında yakaladığı liderliği 2013 yılında da sürdürdü. Bor kimyasalları ve eşdeğeri ürün kapasitesi 2013 yılı sonu itibariyle 2 milyon 131 bin ton seviyesine yükselen işletmenin bu alandaki üretimi ise 1,8 milyon ton olarak gerçekleşti.
Geçen yıl yurtiçi bor satışı yaklaşık 68 bin ton olan Eti Maden'in toplam satış gelirlerinin yaklaşık yüzde 97'si yurtdışı satış gelirlerinden oluştu.
Eti Maden'in bor satışları 2013 yılında miktar bazında 1,8 milyon ton karşılığında 826 milyon dolar olurken, ihracat tutarı ise 799 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. İşletmenin 2009 yılında gerçekleştirdiği 435 milyon dolarlık ihracat tutarıyla kıyaslandığında geçen yılki ihracat tutarı 5 yılda yüzde 90'lık artışa işaret etti.
Eti Maden Bor Master Arama projesi kapsamında 2013 yılında 26 milyon ton rezerv artışı sağlandı.
- Bor ürünlerinin yüzde 81'i cam, seramik, tarım ve deterjan sektörlerinde kullanılıyor
Eti Maden bünyesinde bulunan 4 işletme müdürlüğünde bor kimyasalları ve eşdeğeri ürünler üreterek iç ve dış piyasalara sunuyor. Türkiye'nin bilinen bor yatakları Eskişehir (Kırka), Balıkesir (Bigadiç), Bursa (Kestelek) ve Kütahya'da (Emet) bulunuyor.
Bor nihai kullanım alanı olan sektörlerde çoğunlukla bor kimyasalları şeklinde tüketildiği gibi konsantre bor olarak doğrudan da tüketilebiliyor. Bor ürünleri tarım, cam sanayi, kimya ve deterjan sektörü, seramik, elektronik, iletişim, uzay ve hava araçları, nükleer uygulamalar, askeri araçlar, yakıtlar ve polimerik malzemeler, nanoteknolojiler, otomotiv, enerji, metalurji ve inşaat gibi pek çok alanda kullanılıyor.
Tüketilen bor ürünlerinin yaklaşık yüzde 81'i cam (yalıtım tipi cam elyafı, tekstil tipi cam elyafı, borosilikat cam), seramik-frit, tarım ve deterjan sektörlerinde yoğunlaşıyor.
Dünya bor rezervlerinin ülkelere göre dağılımı şöyle:
Ülkeler Toplam Rezerv (bin ton) Dağılım (%)
Türkiye 955.300 72,8
Rusya 100.000 7,6
ABD 80.000 6,1
Çin 47.000 3,6
Şili 41.000 3,2
Sırbistan 24.000 1,7
Peru 22.000 1,7
Bolivya 19.000 1,4
Kazakistan 15.000 1,2
Arjantin 9.000 0,7
TOPLAM 1.312.300 100
Kaynak: AA