Chaga, soğuk iklimlerde kabukları zarar görmüş huş ağaçlarında yetişen bir mantardır. Yanmış gibi görünen bu mantar kansere ve iltihaba karşı da etkili olabilmektedir. Faydalarını bilen kişilerin oldukça az olduğu bu mantarın şifalı etkisi duyanları şaşırtıyor.
Adaptojenik bir mantar olan chaga'nın, stres faktörlerine uyum sağlamasına yardımcı olarak vücudu yeniden dengelediği düşünülmektedir. Bu nedenle şifalı çaylarda, kahve alternatiflerinde, tentürlerde ve tozlarda sıklıkla kullanılmaktadır.
Chaga mantarının tıbbi kullanımı yeni değil. Tarihçiler, kullanımının Rusya'dan Sibirya'ya ve Polonya'dan Asya'ya kadar birçok yerde geri dönüş yapan 12. yüzyıla kadar izini sürdüler. Chaga'nın tıbbi özellikleri yüzyıllardır sindirim bozukluklarını, tümörleri ve kalp ve karaciğer hastalıklarını tedavi etmek için kullanılmıştır.
Chaga da dahil olmak üzere şifalı mantarlarla ilgili araştırmalar halen devam ediyor, ancak bu mantar türünün dünya çapında şifa için kullanılmasının bir nedeni var. İşte chaga mantarının sağlık yararları hakkında şimdiye kadar bildiklerimiz.
Küçük bir iltihaptan korkmanıza gerek yok. Aslında, yaralanma, enfeksiyon ve diğer zararlı uyaranlara karşı vücudun doğal bağışıklık tepkisidir. Onsuz, çürükleri veya kırık kemikleri iyileştiremez ve soğuk algınlığıyla savaşamazdık. Ancak kronik enflamasyon bir sorun olabilir çünkü astımdan kardiyovasküler hastalığa kadar ciddi sağlık sorunlarının kaynağı olabilecek hasara neden olur.
2022'de Molecules dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre iyi belgelenmiş anti-enflamatuar özelliklere sahip olan chaga burada devreye giriyor . Araştırma sonuçları, su ve alkol kullanılarak yapılan chaga özlerinin hücreleri iltihaplanmaya karşı koruyabildiğini gösteriyor. Diğer araştırmalar ayrıca fenolik bileşikleri sayesinde chaga'nın etkileyici anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğunu öne sürüyor.
Antioksidanlar, sağlıklı beslenmenin önemli bir parçasıdır çünkü hücreler arasında hasara yol açan ve hastalığa katkıda bulunan kararsız serbest radikal moleküllerle savaşırlar. “Chaga'nın diğer mantar türlerinden daha yüksek düzeyde antioksidan içerdiği söyleniyor. Önceki bir çalışma, chaga ile ön işleme tabi tutulan hücrelerin, serbest radikallerin neden olduğu yaklaşık yüzde 40 daha az oksidatif hasara sahip olabileceğini gösterdi. Chaga mantarı, dünyadaki en güçlü antioksidan kaynaklarından biridir.
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi'nin hayvan deneyleri ve in vitro çalışmalara dayanan 2021 araştırmasına göre , chaga , öncelikle beyaz kan hücrelerinin sayısını artırmasından dolayı bağışıklık fonksiyonunu destekleyebilir. Daha önce yapılan araştırmalara göre mantar türü sitokin oranını da artırıyor. Bu sinyal proteinlerinin iltihaplanmayı azalttığı, beyaz kan hücreleriyle iletişim kurduğu ve bağışıklık tepkisini düzenlemeye yardımcı olduğu bilinmektedir.
Chaga, tarihsel olarak sindirim rahatsızlıklarını tedavi etmek için kullanıldığından, sağlıklı bir bağırsağı desteklemede rol oynaması şaşırtıcı değildir. Chaga'daki polifenoller, antioksidanlar ve prebiyotiklerdir, yani mikrobiyomda sağlıklı, faydalı bakterilerin büyümesini teşvik ederler.
Fareler üzerinde 2017 yılında yapılan bir araştırma, chaga mantarlarındaki polisakkaritlerin (veya karbonhidrat moleküllerinin), bağırsaktaki sağlıklı bakteri dengesini iyileştiren prebiyotik özelliklere sahip olduğunu da gösterdi. Araştırmacılar ayrıca, chaga'nın bağırsak mikrobiyomunun çeşitliliğine katkıda bulunduğunu da bulmuşlardır.
Yüksek kolesterol kalp hastalığı riskini artırabilir. Bununla birlikte, chaga mantarı "kötü" kolesterol seviyelerini azaltabilir ve "iyi" kolesterol seviyelerini artırabilir, böylece kalbi korur. Mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte bu etki muhtemelen antiinflamatuar özelliklerinden kaynaklanmaktadır.
Bu bulguyu doğrulamak için daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç duyulsa da, 2021'de Journal of Ethnopharmacology'de yayınlanan bir araştırma, chaga mantarının kanser hücrelerinin büyümesini baskılayabildiği için meme kanseri hastaları için harika bir takviye olabileceği sonucuna vardı.
Chaga'nın anti-kanser ve anti-tümör potansiyeli kolon kanseri ve akciğer kanseri için de araştırılmıştır. 2016 yılında yapılan bir araştırma, chaga mantarlarının bir tür akciğer kanseri olan farelerde tümör sayısını yüzde 60 azalttığını buldu. Ve 2019'da yapılan bir araştırma, chaga özünün akciğer kanseri hücrelerinin çoğalmasını engelleme yeteneğine dair dikkate değer kanıtlar buldu.
Chaga çok nadir bulunur ve acı bir tada sahiptir, bu nedenle onu büyük miktarlarda tüketmek alışılmış bir şey değildir. Aşırı alındığında bazı kan sulandırıcı ilaçlarla etkileşime girebilmesi ve yüksek oksalat içeriği nedeniyle böbrek taşı veya böbrek hasarına bile yol açabilmesi de buna karşıdır.
Bu mantar genellikle toz haline getirilir, daha sonra kapsül, tablet, çay veya tentür olarak satılır ve smoothie'lerde ve çay karışımlarında kullanılır. Uzmanlar genellikle günde 2.000 mg'dan fazla chagaport (2 yemek kaşığı) tüketilmemesini tavsiye etmektedir.