LUSAKA (AA) - TUFAN AKTAŞ - Türkiye'nin Lusaka Büyükelçisi Şebnem İncesu, Türkiye ve Zambiya ilişkilerinin son yıllarda ivme kazandığını belirterek, Zambiya'nın ülkeye daha fazla Türk yatırımlarının gelmesini beklediğini söyledi.
İncesu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Zambiya ziyareti öncesi iki ülke ilişkilerine ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
İki ülke ilişkilerinin Türkiye'nin 2011 yılında Zambiya'daki büyükelçiliğini açmasının ardından gelişmeye başladığını belirten İncesu, zengin yer altı ve yer üstü kaynakları, tarıma müsait alanları, genç nüfusu ve yüksek şehirleşme oranıyla ülkenin ekonomik anlamda büyük potansiyele sahip olduğunu anlattı.
İncesu, Zambiya'nın Türkiye'nin hayata geçirdiği ekonomik hamleleri ve Afrika kıtasında artan varlığını yakından ve takdirle izlediğini kaydetti.
- "Tek Zambiya, Tek Millet’’
Zambiya’yı bölgesindeki diğer ülkelerden ayıran unsurların başında 1964 tarihli bağımsızlık mücadelesini barışçıl şekilde gerçekleştirip, devlet sistemini kurmasının geldiğini dile getiren İncesu, bağımsızlık sonrasında düzenli olarak seçimlerin yapıldığı ülkeyi "hem bölgesinde hem kıtada barış, güvenlik ve istikrar adası" olarak nitelendirdi.
Ülkede çok sayıda etnik grubun huzur içinde bir arada varlığını sürdürdüğüne ve ciddi ihtilaf veya çatışmalara varabilecek ayrışmaların yaşanmadığına dikkati çeken Büyükelçi, "Bu husus, Zambiya’nın hayatta olan kurucu Cumhurbaşkanı Kenneth Kaunda’nın tüm ülkeye mal olmuş ‘Tek Zambiya, Tek Millet’ şiarında vücut buluyor." dedi.
Bölgedeki bağımsızlık süreçlerine verilen desteğin Zambiyalılar için gurur vesilesi olduğunu hatırlatan İncesu, "Ekonomik bakımdan Zambiya’yı ayırt eden şey, ülkedeki keşfedilmiş ve potansiyel zengin yer altı, yer üstü maden ve su kaynakları, tarıma müsait geniş ve bakir araziler ile genç nüfus ve yüksek şehirleşme oranı." diye konuştu.
İncesu, Zambiya'nın uyguladığı politikalarla, "denizle bağlantısız" konumunu, "denizle bağlantılı" olarak değiştirme çabasında olduğunu ifade etti.
- Cumhurbaşkanı düzeyinde ilk ziyaret
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ülkeye yapacağı ziyaretin Türkiye'den Zambiya’ya cumhurbaşkanı düzeyinde gerçekleştirilecek ilk resmi ziyaret olduğunu vurgulayan İncesu, "Ziyaret sırasında Cumhurbaşkanı'mızın Zambiya Cumhurbaşkanı Sayın Edgar Chagwa Lungu ile baş başa görüşmesi, ardından heyetler arası görüşmelerin gerçekleştirilmesi öngörülüyor." dedi.
Türkiye ve Zambiya arasında gelişen ilişkilerin ülke kamuoyunca yakından izlendiğine işaret eden İncesu, bu ziyaretin söz konusu ilgiyi daha da artırdığını ve heyecan yarattığını anlattı.
- "Türkiye'nin Afrika'da artan varlığını takdirle izliyorlar"
"Zambiya, ülkemizin hayata geçirdiği ekonomik hamleleri ve Afrika kıtasında artan varlığını yakından ve takdirle izliyor." diyen İncesu, Zambiya'nın 2030 yılına kadar orta gelirli ülke olmayı hedeflediğini söyledi.
İncesu, "Zambiya makamları, ikili ekonomik ve ticari ilişkilerin, katma değer yaratacak ve istihdamı artıracak şekilde yatırım odaklı geliştirilmesini, Zambiya’ya daha fazla Türk yatırımlarının gelmesini bekliyor." dedi.
Zambiyalı yetkililerin Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) gerçekleştirdiği teknik yardımlar ve eğitim programlarından son derece memnun olduğunu dile getiren İncesu, uluslararası düzeyde marka değeri bulunan Türkiye Burslarından daha fazla Zambiyalı öğrencinin yararlanmasının diğer beklentiler arasında olduğunu söyledi.
- Türk yatırımcılar Zambiya pazarını yeterince tanımıyor
Türk yatırımcıların Zambiya pazarını henüz yeterince tanıdığını söylemenin mümkün olmadığını belirten İncesu, iş çevrelerini birbirine yakınlaştırmak için kurulan iki mekanizmadan birinin 2016 tarihli DEİK-Zambiya Kalkınma Ajansı İşbirliği Anlaşması ile kurulan İş Konseyi, diğerinin ise 2011 tarihli Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması ile kurulması öngörülen Karma Ekonomik Komisyon olduğunu söyledi.
İncesu, ekonomik ilişkilerin önündeki engelleri ise "Zambiya’nın ülkemiz firmaları tarafından yeteri kadar bilinmemesi, Türkiye’ye veya Avrupa şehirlerine doğrudan uçuş hattı üzerinde bulunmaması ve Sahra Altı Afrika’da sahillerden uzak konumda olması" olarak sıraladı.
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) Zambiya’da da örgütlenmesinin olduğunu belirten İncesu, örgütle mücadelede son dönem bazı olumlu gelişmeler yaşandığını ifade etti.
İncesu, "Zambiya hükümeti, 15 Temmuz darbe girişimini kınayarak ülkemizle dayanışma sergiledi. FETÖ ile mücadele konusunda Zambiya makamları ile yakın temas halindeyiz. Bu mücadelede bazı olumlu gelişmeler oldu. Bunun devamını arzu ediyoruz." diye konuştu.