Uzmanların sürekli uyardığı kilo sorunu artık çocuklara, hatta bebeklere bile etki etmekte. Fazla kilo demek, vücutta biriken yağ dokusunda artış demektir. Yağ dokusunun artması ise iç organları da etkileyen tehlikeli bir durumdur. Kalp rahatsızlıklarından hipertansiyona kadar hastalıkların da kaynağıdır. Kilo sorunu zamanında çözülmez ise gittikçe artan bir boyuta ulaşabilir. Çağımız insanları sağlıksız yaşam koşullarından dolayı kilo sorununun tehdidi altındadır.
Kronik şişmanlık sorunu beraberinde çeşitli hastalıkları da getirir. Bütün bu hastalıkların da birbiri ile bağlantıları bulunduğundan, doktorlar aşırı kilolu olduğunu tespit ettikleri hastalara öncelikle kilo vermelerini tavsiye eder.
Diyabet, kandaki şeker seviyesinin normalin üzerinde seyretmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Fazla kilo ile doğrudan ilişkisi olan hastalıkların başında gelir. Kilolu kişilerin zayıflaması da zorlaştığı için bu durum bir kısır döngü yaratır. Diyabet, başta kalp hastalıkları olmak üzere böbrek hastalıkları, inme ve körlük gibi sonuçlar doğurabilir.
Aşırı kilonun getirdiği bir başka sorun da yüksek tansiyondur. Kalp, vücudun tamamına kan pompalayabilmek için daha çok çalışır. Sonuç olarak da yüksek tansiyon sorunu yaratır. Kendi başına bile yeteri kadar tehlikeli bir hastalık olan yüksek tansiyon kalp ve böbreklere de zarar verir. Ani geçirilen beyin kanamalarının en önemli nedenleri arasındadır.
Kilo sorunu diyabet ve yüksek tansiyon gibi kalp rahatsızlıklarına yol açmasının yanında kalbi de doğrudan etkiler. Kalp hastalığı riskini artıran hastalıkları tetiklediği gibi kalbi de zorlar. Damarların sağlıklı çalışmasını engelleyen kolesterol sorununu tetikler.
Uyku sırasında bir veya birden fazla sayıda solunum durması olarak tanımlanan uyku apnesi ile kilo doğrudan bağlantıdır. Uyku sorunu gün içinde odaklanma sorununu da beraberinde getirir.
Kilonun bazı kanser türleri ile ilişkisi olduğu bilinir. Bu konuda yapılan araştırmalar halen devam etse de elde olan birtakım veriler kilo ile bağlantılı kanser türlerini ortaya çıkarmıştır. Çoğalan yağ hücreleri kansere neden olan hormonların salgılanmasını artırır. Rahim, safra kesesi, meme, kalın bağırsak, rektum ve prostat kanserleri kilo ile tetiklenir.
Kilo sorunu bunlar dışında karaciğer yağlanmasına, gebelikte sorunlara, varise, psikolojik sıkıntılara, böbrek hastalıklarına, eklem kireçlenmelerine, cinsel isteksizliğe, polikistik over sendromuna neden olur. Gebelik sırasında aşırı kilo annede diyabet riskini yükseltirken, bebeğin aşırı kilo ile doğmasına neden olur. Aşırı kilo ile doğan bebeklerin ise ilerleyen yıllarda obez olma riski daha yüksek. Kilonun ortaya çıkardığı psikolojik sorunlar ise başta öz güven kaybıdır. Bu da kilolu kişileri asosyal olmaya kadar götürebilir.
Görüldüğü gibi kilo ile birlikte gelen hastalıklar yaşam için son derece tehlikeli. Kilo sorunu oluşmasının temelinde sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam yatıyor. Fast food, hamur işi ağırlık beslenmek, yağlı yiyecekleri fazla tüketmek kilo yapan nedenlerin en başında gelir. Spor yapmamak, hareketsizlik ikincil nedenlerdir. Bununla birlikte tiroid hormonunun az çalışması, ailede kilo sorunu olması, sindirim sistemi florasındaki bozukluklar, kullanılan ilaçlar, hastalıklar, hormon bozuklukları, menopoz gibi nedenler de kilo sorunu oluşturabilir. Zayıflama çalışmalarına başlamadan önce, kilonun temel nedeninin tespit edilmesi önemlidir.
Kilo vermek bir süreci kapsar. Kilo almak kadar, aniden kilo vermek de sağlık açısından sakıncalıdır. Bu nedenle doğru bir program yapılarak bu süreç yönetilmelidir. Tabii öncelikle kilo sorununun altında yatan ana nedeni bulmak gerekir. Zayıflamak için yiyecek ve içecekler özel olarak seçilir. Besin yönünden zengin, uzun süre tok tutan yiyecekler, metabolizmayı hızlandıran içecekler bu listede yer alır.
Zayıflamak için ne içilir sorusunun ilk yanıtı tabii ki sudur. İnsan vücudunun büyük bir kısmı sudan oluşur. Hücrelerin sağlıklı çalışması için su vazgeçilmezdir. Vücut, ter ve idrar yoluyla her gün belirli bir miktarda su kaybeder. Bu suyun yerine konulması mecburidir.
Sanılanın aksine tüketilen sıvılar su ihtiyacını karşılamaz. Çay, kahve, meyve suları gibi sıvılar suyun yerini tutmaz. Günde en az 8-10 bardak arasında su tüketilmesi önemlidir. Su içmek alışkanlıklar arasında yoksa, yakınlarda bir şişe su bulundurarak akla geldiğinde su içilmesi sağlanabilir.
Doymamış yağlar, folat, protein, E ve B grubu vitaminler yönünden zengin olan avakado, sağlığa olan faydaları yanında tok tutma özelliği de var. Tok tutma özelliği nedeniyle zayıflamaya yardımcı olan besinler arasındadır.
Avakado iyice olgunlaştıktan sonra kremsi bir hale gelir. Kabuğundan ve çekirdeğinden çıkarılan iç kısım zeytinyağı ve limonla lezzetlendirilerek kızarmış tost ekmeğine sürülerek yenebilir. Salatalara doğranarak tüketilebilir. Avakado sos yapımında da kullanılabilir.
Son yıllarda hayatımıza giren brokoli, sadece diyetler için değil sağlık açısından da öğünlerin vazgeçilmezlerinden biridir. Çok az kalorili olmasına rağmen doyurucu özelliği yüksektir. A, C ve E vitaminleri içerir.
Brokoli tüketmenin en sağlıklı yolu sebzeyi buharda pişirmektir. Pişirme süresi çok kısa olan brokoli, yağ ve limon ile tatlandırılabilir. Özellikle ızgara et yanına ve balıkların yanına çok yakışan bir garnitürdür.
Yağ yakan besinler arasında bulunan greyfurt aynı zamanda iyi bir C vitamini kaynağı. Bu özelliğiyle bağışıklık sistemi için de koruma sağlayan greyfurt ülkemizde bolca bulunan meyvelerden biri.
Acımsı ve ekşimsi tadından dolayı genellikle şekerle yenilen greyfurt salatalara doğranabilir. Diyet sırasında şekerle greyfurt tüketilmesi yanlış olur. Ayrıca bazı ilaçlarla etkileşime girdiği bilindiği için dikkatli tüketilmesi gereken meyvelerden biridir.
Zayıflatıcı etkisiyle bilinen yeşil çay aynı zamanda kuvvetli bir antioksidan kaynağıdır. Zayıflama programlarında kullanılan sağlıklı bir içecektir. Siyah çay ile aynı bitkiden elde edilir.
Yeşil çay demlenerek içilir. Kaynatılmasına gerek yoktur. Bir tatlı kaşığı yeşil çay, bir bardak kadar sıcak suya konulduktan sonra yaklaşık on dakika sonra içilmeye hazır hale gelir. İçine limon dilimleri eklenebilir.
Zayıflamak için ne yemeli deyince akla gelen sebzelerden biri de semizotu. C vitamini, A vitamini, Omega-3, lif yönünden zengin olan semizotunun en önemli özelliği neredeyse sıfır kalori olması. Bu nedenle diyetlerin önemli sebzelerinden biri.
Semizotu pişirilerek ya da çiğ tüketilebilir. Pişirme esnasında besin değerinin çoğunu kaybettiği için, çiğ olarak yemek daha sağlıklıdır. Salatalara eklenebileceği gibi, kendi başına da bir salata malzemesidir. Ayıklanmış yapraklar yoğurtla karıştırılabilir.
Kalori yakan yiyecekler sıralamasında bulunan enginar, yüksek lif içerdiği için uzun süre de tokluk hissi verir. Enginar, sanıldığının aksine sadece çanak kısmı değil yaprakları da yenilebilen bir sebzedir.
Enginar tüketmenin onlarca yöntemi var. Yapraklarıyla birlikte dolma yapılabilir, çanak kısmı bol garnitürle pişirilebilir, sadece haşlanarak bile yenebilir. Tek dikkat edilmesi gereken nokta, enginarın yaprakları açıldığında ortaya çıkan tüylerin güzelce temizlenmesidir.
Zayıflama sırasında öğünleri proteinle desteklemek olmazsa olmaz kuraldır. Bu protein kaynaklarından biri olan siyah fasulye, kalori yakışını sağladığı gibi iştahı da azaltır. Oldukça da lezzetlidir.
Siyah fasulyeyi diyet sırasında tüketmenin en doğru yöntemi çorbasını yapmaktır. İsteğe göre çorbanın içine damak tadına uygun sebzeler de eklenebilir.
Her diyette mutlaka yer alan yoğurt, zayıflamaya yardımcı olduğu gibi, diyet sırasında vücudun ihtiyacı olan besin maddelerini de karşılar. Yoğurdun bir diğer özelliği ise tokluk hissini arttırmasıdır.
Yoğurt tek başına bir ara öğün olarak tüketilebilir. Ülkemizde hemen hemen her yemeğin yanına yoğurt konulur, çorbası yapılır. Yoğurt yemenin onlarca yöntemi vardır.
İdrar söktüren, kuvvetli bir antioksidan kaynağı olan, vücuttaki toksinlerin atılmasını hızlandıran lahana son yılların gözde zayıflama ürünlerinden biri. Tabii ki doğru bir diyette lahanayı ölçülü tüketmek en sağlıklısı.
Az yağlı lahana çorbası diyetler için uygun bir seçenek olabilir. Hatta lahana yapraklarından yapılan salatanın daha zahmetsiz ve daha sağlıklı olduğu da söylenebilir. İnce kıyılmış lahana zeytinyağı ve limon ile muhteşem bir uyum gösterecektir.
Zayıflamak için öncelikle beslenme programında değişiklik yapılması tek başına yeterli değildir. İdeal kiloya ulaşmanın bir iki ince noktası daha vardır.
Diyetle birlikte mutlaka bir spor programı oluşturulması gerekir. Fazla kilolardan dolayı başlangıçta spor yapmak yorucu olsa da vücut hafiflemeye başladıkça spor yapmak kolaylaşır. Başlarda hafif yürüyüşler daha ideal olabilir. Adından pilates, kardiyo gibi hem sağlığa hem de vücuda faydalı egzersiz programları seçilebilir.
Spor yapmaktan farklı olarak gün içi aktivitelerinde daha hareketli olmak başka bir çözümdür. Örneğin asansör yerine merdiven kullanmak gibi. Kısa mesafelerde araç kullanmak yerine yürümek, bir durak önce araçlara inip binmek gibi alışkanlıklar gün içindeki hareketliliği artırır.
Kilo vermek isteyenler genellikle şok diyetler yaparak aniden zayıflama planları kurarlar. Oysaki hem sağlık açısından son derece zararlı, hem de kısa süre sonra verilen kiloların geri alınmasıyla sonuçlanan şok diyetler yerine her öğünün programlandığı yemek düzeni kilo vermeye daha fazla yardım eder. Gerçekte ülkemiz mutfağının bir kısmını oluşturan Ege ve Akdeniz yemekleri oldukça sağlıklı bir yemek listesine sahiptir. Sebze ağırlıklı bu yemekler zeytinyağı ile pişirilir. Çok özel bir hazırlık yapılamıyorsa bu mutfakların yemeklerinden faydalanılabilir.
Kilo vermek kolay değildir. En sağlıklı zayıflama biçimi yavaş yavaş, zamana bırakarak kilo vermeye çalışmaktır. Bu konuda bir diyetisyenden yardım alınması hem kararlılığı artırır hem de sağlığı tehdit edecek programlar yapılmasını engeller. Kilo vermenin en önemli kuralı kararlı olmaktır.
Bir anda zayıflamak mümkün. Asıl olan ise zayıfladıktan sonra tekrar eski kiloya geri dönmemek. Bu ise ancak geçmişte edinilmiş alışkanlıkların yerine daha sağlıklı bir yaşam biçimi koyarak mümkün. Fazla kilolar verildikten sonra rehavete kapılmak yerine edinilmiş yeni biçimi sürdürmek kilo sorununu kökünden çözer.