Zekat islamın 5 şartından biridir. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından konuya ilişkin detaylı açıklamada bulunulmuştur. Zekat nasıl hesaplanır? Diyanet zekat hesaplama nasıl yapılır? sorularının yanıtı haberimizde...
Zekat malın 4'de 1'dir. Örnek vermek gerekirse; 40 TL'si olan bir kişi 1 TL'sini zekat olarak vermelidir. Konuya ilişkin en önemli husus ise malın üzerinden 1 snee geçmiş olması gerektiğidir. Yani bir senedir kasada bekleyen 80.18 gr altının bir sene dolunca 40'da 1 nisbetinde zekatının verilmesi gerekmektedir.
Konu gümüş, hayvan ve ürünler içinde aynı şekildedir.
Zekat vermenin herhangi bir zamanı yoktur. Zekatta oruç ve hacda olduğu gibi nisap miktarı malın üzerinden yıl geçmiş olması konusunda da kamerî ay hesabı uygulanmaktadır.
Farz olduğu andan itibaren verilmesi gerekir. Bunun için belli bir kamerî ayı veya Ramazan’ı beklemeye gerek yoktur. Zekât vermekle yükümlü olanların, yükümlü oldukları andan itibaren en kısa zamanda zekâtlarını vermeleri gerekir. Çünkü zekât bir kulluk borcudur, borç da bir an önce ödenmelidir.
Zekat ile ilgili Kur’an-ı Kerim’de detaylı açıklama yapılmıştır.
Temel ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan insanlar diğer şartlar da yerine gelmişse bu mallarının zekâtını vermesi gerekir.
Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre hanefilere göre aşağıda sayılanlara zekât ve fitre verilmez:
Zekât ibadeti ile ilgili şartlar, zekâtın bir kimseye farz olmasının ve verilen zekâtın geçerli olmasının şartları şeklinde iki ayrı başlık altında ele alınır.
Bir kimseye zekâtın farz olması için o kimsenin müslüman, akıl sağlığı yerinde, ergenlik çağına gelmiş ve hür olması (Kâsânî, Bedâî’, II, 4-5) bir yıllık borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla hakikaten ya da hükmen artıcı, yani kazanç sağlayıcı nitelikte “nisap miktarı” mala sahip olması gerekir. Artıcı olmaktan kastedilen, malın sahibine gelir, kâr, fayda temin etmesi yahut kendiliğinden çoğalma ve artma özelliğine sahip bulunmasıdır.
Zekâtın farz olması için ayrıca nisap miktarı mal ya da servete sahip olduktan sonra üzerinden bir kameri yılın geçmesi ve yıl sonunda da nisap miktarını koruması gerekir (Kâsânî, Bedâî’, II, 13 vd.; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 73-74). Yıl içerisindeki artış ve düşüşlere itibar edilmez. Zekât bu süre dolmadan önce de verilebilir. (Kâsânî, Bedâî’, II, 15).
Zekâtın geçerli olmasının şartlarına gelince, öncelikle “niyet” şarttır. Zekât bir ibadet olduğu için niyetsiz yerine getirilemez (Kâsânî, Bedâî’, II, 40; İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 88). Ayrıca fakire verilmesi ve teslimi demek olan “temlik” de şarttır (Kâsânî, Bedâî’, II, 39). Yemek hazırlayıp yedirmek gibi ibâha denilen yollarla fakire zekât verilmiş olmaz.