Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvurular Başladı

Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı başladı. Şu ana kadar doğrudan yüksek mahkemeye 8 kişi bireysel başvuruda bulundu.

Anayasa Mahkemesi'nde vatandaşların dilekçelerini verebilecekleri bir başvuru bürosu oluşturuldu. Bu büroda ilk etapta raportör başvuruyu kabul edip, şekil ve eksiklikleri inceleyecek. Başvurunun usulüne uygun ve süresinde yapılıp yapılmadığını inceleyecek olan raportörler, eğer bir eksiklik görürse bu eksikliklerin giderilmesi için başvuru sahiplerine 15 gün süre verecek. 23 Eylül 2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel başvurular Anayasa Mahkemesi tarafından incelenirken, bu tarihten önce kesinleşen kararlar ise incelenmeyecek. Anayasa Mahkemesi'ne bizzat gelerek veya taşradaki adliyeler ve yurt dışı temsilcilikleri aracılığıyla başvuru yapılabilecek. Posta, faks veya başka yollarla gelen başvurular ise kabul edilmeyecek. Adliyeler aracılığıyla başvuru yapan vatandaşlara, kimlik kontrollerinin ardından alındı belgesi verilecek. Başvuru dilekçeleri adliyelerden UYAP yoluyla veya fiziki ortamda Mahkeme'ye gönderilebilecek. Başvuruları kabul etmek için kurulan 12 kişilik büroda, 172 lira 5 kuruş olan harçta yatırılabilecek. Eksiklik tespit edilmeyen dosyalar komisyonlara gönderilecek. Daha sonra komisyonlar tarafından hukuki inceleme yapılacak. Komisyonlarda bir başraportör ve 13 raportör usul incelemesi yapacak. Komisyonlarda kabul edilebilirlik veya kabul edilemezlik kararı verilecek. Karar taslağı hazırlanarak, eğer kabul edilebilir bulunursa dosyalar bölüme gönderilecek. Anayasa Mahkemesi Başkanvekili başkanlığındaki bölümlerde ise başvuruların esas incelemesi yapılacak. Bireysel başvuru, Anayasa'da yer alan temel hak ve özgürlüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve buna ek Türkiye'nin taraf olduğu protokoller kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlalinden dolayı mağdur olduğunu iddia eden kişiler tarafından yapılabilecek. Yaşama hakkı, işkence ve eziyet yasağı, zorla çalıştırma yasağı, kişi hürriyeti ve güvenliği, hak arama hürriyeti, suç ve cezaların kanuniliği, özel hayata, aile hayatına, konut ve haberleşmeye saygı, düşünce, din ve vicdan hürriyeti, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, toplantı ve örgütlenme hürriyeti, mülkiyet hakkı, serbest seçim hakkı, temel hak ve hürriyetlerin korunması, eğitim ve öğretim hakkı ve ödevi, eşitlik ve etkili başvuru hakkı gibi hakları ihlal edilenler başvuru yapabilecek. Kanun, içtüzük gibi yasama işlemleri ile tüzük, yönetmelik gibi idarenin düzenleyici işlemleri doğrudan bireysel başvuruya konu edilemeyecek. Ancak bu durum, yasama işlemi ya da düzenleyici işlemin kişiye uygulanması ve bunun da bir hak ihlaline yol açması halinde söz konusu uygulama işlemi aleyhine bireysel başvuru yapılmasına engel oluşturmayacak.

Anayasa Mahkemesi kararları ile Anayasa'nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler aleyhine hiçbir şekilde bireysel başvuru yapılamayacak. Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler, Yüksek Askeri Şura'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma işlemleri, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararları gibi Anayasa'nın açıkça yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler de bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi önüne getirilemeyecek. Bireysel başvurunun kanunlarda zorunlu idari ve yargısal başvuru yolları öngörülmüşse, bu yolların tamamının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılması gerekecek. Bu süreyi aşan başvurular başka bir inceleme yapılmaksızın reddedilecek. 30 günlük sürenin başlangıç tarihi olarak kesinleşmiş kararın kişiye tebliğ ya da tefhim tarihi esas alınacak. Başvurunun kanunda gösterilen yerlerce kaydının yapılıp başvurucuya alındı belgesinin verildiği tarih ise başvurunun yapıldığı tarih olarak kabul edilecek. Bu iki tarih arasındaki sürenin 30 günü geçmesi halinde başkaca bir inceleme yapılmaksızın başvuru reddedilecek. Bireysel başvuru, kanunda ve içtüzükte belirtilen şartlara uygun biçimde içtüzük ekindeki ve Mahkeme’nin internet sitesinde yayımlanan başvuru formu ya da başvuru formunda bulunması gereken bütün bilgileri içeren ve aynı formatta olan bir dilekçe kullanılarak Anayasa Mahkemesi'ne doğrudan yapılabileceği gibi diğer mahkemeler ya da yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla da yapılabilecek.

Öte yandan doğrudan Yüksek Mahkeme'ye bugün 8 kişi başvuruda bulundu. Başvuranlar arasında eşinin müebbet hapis cezasında indirime gidilmesini isteyen ve yüklü vergi borcundan kurtulmak isteyenler de oldu. Yüksek Mahkeme’ye başvuru dilekçesini veren bir vatandaş, "Eşim müebbet hapis cezası aldı. Böyle bir hakkımız olduğunu öğrenince cezasının düşürülmesi için başvuruda bulundum" dedi. Bir başka başvuru sahibi ise, yüksek vergi borcu bulunduğunu belirterek, "İki ayrı vergi davam vardı. Bunlar için ayrı ayrı başvuruda bulundum. Başvuru için 375 lira harç ödedim. Zamanım kısıtlı olduğu için bugün hemen mahkemeye başvurmak istedim" dedi.