Ani Sporcu Ölümlerinde Genetik Şifre

Manisasporlu oyuncu Gökhan Kaya’nın ani ölümü, spor camiasını yasa boğdu. Bu olayla ani sporcu ölümleri tekrar gündeme geldi. Ölümlerin nedeni olarak ağır antrenman koşulları, sporcuların yetersiz ve dengesiz beslenmeleri gösterilirken, Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Korkut Ulucan, genetik bazı testler gizli problemlerin tanısının konmasında önem taşıdığını ifade ediyor. Ulucan, kalp krizlerinin bir kısmının genetik nedenlerden kaynaklandığını hatırlatıyor.

Yrd. Doç. Dr. Korkut Ulucan, ani sporcu ölümlerinin büyük bir bölümünün kardiyovasküler sistem bozukluklarından kaynaklandığını söyledi. Ulucan, kardiyomiyopatik hipertrofi ve aritmojenik sağ ventrikül hipertrofisinin bu ölümlerin yaklaşık yüzde 80- 85’ ini oluşturduğunu kaydetti.

"Sportif müsabakayı kazanmak veya uluslararası arenada herhangi bir sportif başarı kazanmak sporun doğasında olan bir olgudur." diyen Ulucan, kendilerini başarıya götürecek yolda yapılacak olan bilinçsiz bazı uygulamaların sporcuların sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceğini vurguladı. Ulucan, özellikle ağır antreman koşulları, sporcuların yetersiz ve dengesiz beslenmeleri, yeteri kadar dinlenmemeleri sporcularda ağır problemlere neden olduğunu dile getirdi.

BU GENLERE DİKKAT!

Korkut Ulucan, P1A2 ve sarkomerik proteinleri kodlayan genlere dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Ulucan, "“Ani sporcu ölümlerine en trajik örneklerden biri, Kamerunlu futbolcu Vivien Foe’nin 2003 Fransa konfedarasyon kupasında maç esnasında ölmesidir. Aynı şekilde Fenerbahçe ve Efes Pilsen basketbol takımlarının eski basketbolcusu McRea, aynı şekilde antreman esnasında kalp krizinden vefat etmiştir. 1995 yılında 2 kez olimpiyat şampiyonu olan Rus buz patenci Sergei Grinkov’un ani ölümü de spor dünyasında büyük üzüntüye sebep olmuştur. Bu ölümlerin ortak yanı, sporcuların toplumun yaklaşık yüzde 20’ sinde görülen P1A2 genidir. Bu gen özellikle mücadele gerektiren sporlarda kanın aniden pıhtılaşmasına neden olarak ölüme neden olmaktadır. Sporcu ölümlerine ait basına yansıyan örnekleri çoğaltmak mümkün, ancak bu kişilere basına yansımayan amatör branşlardaki ölümleri de eklersek muhtemelen sayı çok daha yüksek rakamlara ulaşacaktır.” ifadelerini kullandı.

GENETİK TESTLER, TANI KOYMADA ETKİLİ

Genetik testlerle birçok gizli problemin tanısını koymanın mümkün olduğunu ifade eden Korkut Ulucan, böylelikle ileride olası kalp problemlerinin de önlenebileceğini söyledi. Ulucun, "Sporcular yıl içinde rutin sağlık testlerinden geçirilmektedirler ve belki de spor kulüplerimizin en önem verdikleri konuların başında gelmektedir. EKG gibi testler fizyolojik olarak herhangi bir sorunu tespit edebilmekte, ayrıca uygulanan ek testler ile olası fizyolojik sorunlar saptanabilmektedir. Ancak genlerin yol açtığı problemler, genetik testler ile anlaşılabilir. Hayat boyunca sadece bir kez, spor hayatının başında yapılabilecek genetik analiz ile belkide sporcularda ileride olası bir kalp probleminin oluşmasının önüne geçebilecektir.” dedi.

Özellikle ailesinde kalp krizi geçirmiş sporcuların daha dikkatli olması gerektiğini de vurgulayan Ulucan, kalp krizlerinin bir kısmının genetik nedenlerden kaynaklandığını ifade etti.

KALP KRİZLERİNİN BİR KISMI GENETİK

Ulucan, “Özellikle sarkomer proteinlerini kodlayan genlerdeki mutasyonlar, bu mutasyon taşıyıcılarında sorunlara yol açmaktadırlar. Ebeveynlerinde veya birinci derece akrabalarında erken yaş kalp krizi geçirmiş sporcuların, diğer sporculara göre çok daha dikkat etmeleri gerekmektedir. Olası genlerin analiz edilmesi, özellikle otozomal dominant geçiş gösteren formlarda hiç şüphe yok ki sporcunun sadece spor hayatı için değil, normal hayatı için de önemli bilgiler sağlayacak ve belki de olası bir sorunun önüne geçecektir.” bilgisini verdi.