"Ankara, sağlık hizmetinde yapay zekaya öncü olmalı"

YEŞİM SERT KARAASLAN - Gelecek Araştırmaları Enstitüsü ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlüğünün iş birliğinde, Ankara Kalkınma Ajansının desteğiyle hazırlanan "Ankara'nın 2030-2050 Sağlık Senaryoları Projesi" hayata geçirildi.

Proje kapsamında hazırlanan raporda, Ankara'da verilen sağlık hizmetinin yanı sıra bir sağlık veri tabanı oluşturularak tanı ve tedavide yapay zeka desteğinin alınabileceği kaydedilirken, sağlık profesyonellerinin eğitiminde kullanılmak üzere 3D teknolojisi ile organ basılacak laboratuvarların kurulması önerisinde bulunuldu.

Gelecek Araştırmaları Enstitüsü tarafından, dünyadaki gelişmeler çerçevesinde, Ankara'da sağlık sektöründe 2030 ve 2050 yıllarında hangi konulara odaklanılabileceğini belirlemek, rekabet kapasitesinin ve gelişme alanlarının ne olabileceğini ortaya koymak ve sivil toplum kuruluşu gözüyle bir yol haritası oluşturmak amacıyla, Ankara'nın 2030-2050 Sağlık Senaryoları Projesi hazırlandı.

- "Türkiye'de bu alandaki ilk çalışma"

Gelecek Araştırmaları Enstitüsü Kurucu Üyesi Coşkun Dolanbay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sağlık sektörünün bölge kalkınmasında önemli bir faktör olduğunu, başkentte hizmet vermeye başlayan Ankara Şehir Hastanesinin de önemli bir fırsat olduğunu ifade etti.

Ankara merkezli oluşturulacak bir sistemin, bölgeye büyük fayda sağlayacağını ve yatırım alanı kazandıracağını belirten Dolanbay, "Proje kapsamında tıp, mühendislik, meslek örgütleri ile ilgili kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılımıyla çalıştaylar gerçekleştirildi. Çalıştaylarda, '2030-2050 yıllarında sağlık sektöründe geleceği şekillendirecek hangi alanlar önceliklidir?', 'Gelecekte yatırım yapılması, iyileştirilmesi gereken ya da rekabetçi olabilecek alanlar nelerdir?' ve 'Geleceğe yönelik yatırımlarda risk ve sınırlar nelerdir?' konu başlıkları ele alındı." diye konuştu.

Ankara'nın sağlıkta medikal ve teknolojik ürün üretiminde aktif rol oynaması esasına dayanan proje kapsamında, ilk olarak sektörün tüm paydaşlarıyla bir araya gelinerek, dünyadaki beklenti ve eğilimler doğrultusunda gelecek vizyonunun tasarlandığını ifade eden Dolanbay, şunları anlattı:

"İkinci aşamada Ankara'nın sahip olduğu verilerin uygulamaya girmesiyle nelerle karşılaşılabileceği, 2030-2050'de nasıl toplum ve demografik bir senaryoyla karşılaşılabileceği, bunun sağlık açısından nasıl bir fark yaratacağı belirlendi. Gelecek senaryoları çalışması Türkiye'de bu alandaki ilk çalışmadır ve ilk olarak başkent için yapıldı."

Diğer illerin için de bunun yapılarak Türkiye'nin dünyada sağlık turizmi başta olmak üzere birçok alanda öncü ülkeler arasında olmasının hedeflendiğini söyleyen Dolanbay, "Çalışma, daha sonra modellenerek, Türkiye genelinde diğer iller için de yapılarak, sağlık stratejisinin geliştirilmesi için kullanılacaktır." ifadelerini kullandı.

- "Şehir hastaneleri, araştırmaların yapılabileceği sisteme dönüştürülebilmeli"

Gelecek Araştırmaları Enstitüsü Sağlık Danışmanı ve Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Emre Huri ise sağlık stratejilerinin belirlenmesinde, sivil toplum kuruluşlarının devlet kurumlarına büyük katkı sağladığının altını çizdi.

Şehir hastanelerinin de sadece hizmet odaklı değil aynı zamanda ekonomik katkı sağlayan, üretimin yapılabildiği merkezler olabileceğine işaret eden Huri, bu hastanelerin, tedavi amacının yanı sıra araştırmaların yapılabileceği, yeni sistemlerin geliştirilebileceği ve geliştirilen ürünlerin de yine o hastanelerde kullanılabileceği bir sisteme dönüştürülebilmesi gerektiğini söyledi.

Ankara Şehir Hastanesinin başkent için çok önemli bir fırsat olduğunu ifade eden Huri, bu kapsamda hastane içinde kapsamlı proje ofislerinin yer alması gerektiğini belirtti.

Huri, proje kapsamında hazırlanan raporda öne çıkan başlıklardan birinin, Ankara'da sağlık profesyonellerinin eğitimi için 3 boyutlu medikal baskı ve simülasyon laboratuvarı ile merkezi kurulması gerektiğinin ortaya konduğunu ifade etti.

Prof. Dr. Huri, şöyle konuştu:

"Kurulacak laboratuvarda 3 boyutlu medikal baskı teknikleri, 4 boyutlu sistemlerin entegrasyonu, hatta 5G teknolojisinin entegrasyonu gerçekleştirilmeli. Laboratuvarda, gerçek hasta verileri üzerinden organ basımı yapılmalı. Bu organ insan vücudunda kullanılamayacak ama eğitim, cerrahi planlama, küçük cihazların yapımı gerçekleştirilebilecek. Bu senaryolar gerçekleştirildiğinde, şehir hastanelerinde tedavinin yanı sıra yenilikçi eğitim, cerrahi planlama ve medikal cihaz üretimi de yapılabilir olacaktır. Kullanılan cihazlar da burada üretilecek ve kişiye özel geliştirilecek. Bu kapsamda da maliyet büyük ölçüde azalacak."

Görüntüleme, tedavi, tanı amaçlı kullanılan sistemlerin hastaneler arasında entegrasyonunu sağlayacak bir merkezin oluşturulması gerektiğini anlatan Huri, "Bu şekilde, farklı hastanelerle hızlı iletişim sağlanarak gereksiz tetkik ve tahlil yaptırılması engellenecek, hekim başka hastanedeki veriyi kolayca görebilecek, veri paylaşımı söz konusu olabilecek. Bu sayede tanı ve tedavi süreci hızlanacak. Bakanlık bünyesindeki veri tabanı analizlerinin yapılacağı ofis oluşturularak bunun sağlık sistemlerinde kullanılabilecek hale dönüştürülmesi sağlanmalı." değerlendirmesinde bulundu.

- "Yapay zeka insanın olmadığı bir sistemi temsil etmiyor"

Yapay zekanın da sağlıkta kullanılması önerisinde bulunduklarını dile getiren Huri, sözlerine şöyle devam etti:

"Sağlık Bakanlığında bulunan verilerin yapay zeka sistemlerine yüklenerek yapay zekanın insan sağlığına hizmet edilebilir hale getirilmesi üzerine çalışılmalı. Bunu için şehir hastanesi bünyesinde yapay zeka laboratuvarı oluşturularak bilime katkı sağlanmalı.

Yapay zekanın sağlık hizmetinde kullanımı, bir hekimin ya da sağlık profesyonelinin yerini üstleneceği anlamı taşımıyor. Çünkü yapay zeka, insanın olmadığı bir sistemi temsil etmiyor. Yapay zeka, sağlık verilerinin daha kolay tanı konulabilmesi, tedavinin belirlenmesinde destek sağlayıcı olabilir. Dolayısıyla, şehir hastanesinde oluşturulacak yapay zeka merkezi ile verinin doğru kullanılması ve tanı ve tedavinin desteklenmesine olanak sağlanmalı. Ankara, sağlık hizmetinde yapay zekaya öncü olmalı."

Huri, kurulacak merkezlerde sağlık profesyonellerine sağlık alanında liderlik eğitimleri verilmesi gerektiğinin raporlandığını da belirterek, "Bu çıktıların hayata geçirilmesi ve Türkiye genelinde yaygınlaştırılması için Ankara Şehir Hastanesinde pilot uygulamalara başlanmalı." dedi.