Ankara’daki Kentsel Dönüşüm Mağdurları: Somalililer

Birçok ara duraktan sonra Ankara’daki gecekondulara sığınan Somalili göçmenlere kentsel dönüşümle birlikte yine ‘yol’ göründü. Bundan altı yıl önce Birleşmiş Milletler (BM) Mülteci Yüksek Komiserliği’nin koordinesinde geçici olarak Isparta ve Burdur’a yerleştirilmeye başlanan Somalili göçmenler, buralarda kiraların artması ve iş bulma zorluğu gibi sebeplerle Anadolu’nun farklı yerlerine göç etmeye başladı. Ülkelerindeki kanlı iç savaştan kaçan Huda adlı Somalili kadın, öldürülme endişesiyle çocuklarını alıp önce Suriye’ye sığınmış. Suriye’ye ulaşmak için 300 dolar vermek zorunda kaldıklarını anlatan Huda, burada baş gösteren gerginlikten sonra Isparta’ya, oradan da Ankara’ya göçmek durumunda kaldığını anlattı. Ankara’nın kenar mahallelerinin birinde metruk bir gecekonduyu paylaşan beş Somalili kadın, hayata tutunma mücadelesi veriyor. Türkiye’yi çok sevdiğini belirten Hatice, beş aydır Ankara’da olduğunu kırık Türkçesiyle anlatırken, ‘‘Herkes çok yardımcı oluyor, Türkiye çok güzel.’’ diyor. Hatice, ne Somali’ye ne de Suriye’ye dönmek istemiyor. SOMALİLİ GÖÇMENLERİN ‘MUHTAR ABİSİ’Bir dönem Libya’da kalmış olan ve son 10 yıldır Altındağ ilçesi Ali Ersoy Mahallesi muhtarı olan Ahmet Kavcıoğlu, Somalili göçmenlerin ‘muhtar abisi’. Her türlü sıkıntılarında kapısını çaldıkları muhtar, Arapça biliyor olmasından Somalili göçmen ailelerle rahatlıkla diyalog kurabiliyor. Son altı ayda Somalili vatandaşların arttığını ifade eden Muhtar Kavcıoğlu, ‘‘Aileler çok zor durumda. Ucuz fiyatlara Sitelerde çalışıyorlar. Yüz liralık evlerde oturmaya çalışıyorlar. Biz de elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Mahallelimiz yardımcı oluyor. Türk insanı misafirperverdir. Gerçekten duyarlı vatandaşlarımız var.’’ şeklinde konuştu. İlk gelenlerin yataklarının, yorganlarının olmadığına dikkat çeken muhtar, gelenlerin bu ihtiyaçlarını mahallenin karşıladığını kaydetti. Yiyecek içecek konusunda da vatandaşların yoğun yardımı olduğunu belirten Kavcıoğlu, belediyenin de gıda yardımında bulunduğunu belirtti. "KÖMÜRLÜKLERDE YAŞAM MÜCADELESİ VERİYORLAR"Türkiye çapında kentsel dönüşümle birlikte 2 milyon hanenin yıkılması planlanırken, kentsel dönüşümden 25 milyon insanın etkilenmesi bekleniyor. Ankara’daki kentsel dönüşümden doğrudan etkilenenlerin başında ise Somalili göçmenler geliyor. Kentsel dönüşüm çerçevesinde terk edilmiş, metruk gecekondularda ve yıkılmak üzere boşaltılan binaların kömürlüklerinde yaşam mücadelesi veren Somalili göçmenlerin her şeye rağmen şükrettiklerini ifade eden muhtar, kentsel dönüşümle birlikte buralardan çıkmak zorunda kalacaklarını, sonrasını ise kestiremediklerini belirtiyor. Kavcıoğlu, ‘‘Bir bina yapıldığı zaman yeni yapılaşmayla birlikte beş on tane gecekondu yıkılmak durumunda kalıyor. Zaten bir evde birkaç aile kalan Somalilileri kara kara düşündürüyor. Bu insanlar maaşlarının tamamını verseler yeni yapılan dairelerde kalamazlar.’’ dedi. "YIKILACAK GECEKONDULARDAN KİRA ALINMIYOR"Çoğunluğu gecekondudan oluşan mahallenin 2014 yılında tamamen yıkılarak yeniden yapılanmaya gidilmesi için şimdiden çalışmalar başlatılmış. Birçok bina ve gecekondu terk edilmiş ya da yıkılmış. Çok katlı bina inşaatları ise her köşe başında boy gösteriyor. Somalilerin gecekondu tercihleri ise buralardan ya hiç kira alınmaması ya da çok cüzi kira bedeli karşısında kalmaları.15 yaşındayken Türkiye’ye gelen ve kimliğini açıklamak istemeyen Somalili kadın ise gecekonduların yıkılmasından sonra nereye taşınacaklarını bilmediklerini ifade ediyor. Türkiye’de yetiştirme yurdunda kalmış Somalili kadın düzgün Türkçesi ile dikkat çekerken, ‘‘Hep düşünüyoruz, nereye taşınacağımızı. Çünkü Birleşmiş Milletler (BM) bizi sığınma olarak bir yere yerleştiriyor. Orada iş olmadığı için Ankara’da iş imkânı olduğu için buraya gelip burada çalışıyorlar. Burası ucuz diye buralarda kalıyoruz. Buradaki evler yıkılacağı zaman ne yapacağımızı bilmiyoruz.’’ şeklinde konuştu. Sekiz aylık hamile olan Somalili kadın, çocuğunu Türkiye’de büyütmek istediğini kaydediyor. TC KİMLİK NUMARASI YOKSA OKUL DA YOKOkul çağındaki Somalili çocuklar için ne yapmaları gerektiğine dair ne valilikten ne kaymakamlıktan herhangi bir şey gelmediğini kaydeden Muhtar Ahmet Kavcıoğlu, TC kimlik numarası olmayan çocukların yeni sisteme göre okul kayıtlarını yaptıramadıklarını belirtti. Somalili göçmenlere ‘geçici TC numarası’ verildiğini ifade eden muhtar, Emniyet’in bunun için 200 TL talep ettiğini ve zaten kıt kanaat geçinen Somalili göçmenlerin çoğunluğunun bu meblağı ödeyemediğini belirtti. TC numarası olmayanların kaymakamlık yardımlarından da faydalanamadığı ifade edilirken, Somalili göçmenlerin kömür ve odun gibi kışlık yakacakları da hayırseverlerce karşılanmış. Herhangi bir geliri olmayan ya da hamallık gibi ağır şartlarda haftalık 100 TL kazanan Somalilerden geçici TC numarası için alınan 200 TL’lik meblağın fazla olduğu kanaati hakim. Sekiz kardeş olan 17 yaşındaki Halid, iki yıldır Türkiye’de yaşadığını fakat TC kimlik numarası olmadığı için okula kabul edilmediğini anlatıyor. Hamallık yaparak ailesine maddi yardımda bulunmaya çalıştığını anlatan Halid’in babası Somali’de kalmış.