'Anne ben cepheye gidiyorum': Suriye'de ölen Rus paralı askerler

7 Şubat'ta Rus vatandaşlarının Suriye'de ölümü, karanlık bazı paralı asker gruplarının operasyonlarını ortaya çıkardı. Bazı raporlar tek bir operasyonda 100 Rus'un öldüğünü söylerken resmi olarak bu sayı "bir kaç düzine".

BBC Rusça Servisi Suriye'de paralı Rus askerlerin nasıl ve nerede öldüğünü araştırdı.

Geçen yıl Eylül'de Severoonezhsk kasabasında yaşayan emekli Nina Atyusheva, oğlu Yevgeny Alikov'un Suriye'de öldüğünü haber veren bir telefon aldı.

Bir hafta sonra Nina'nın evine bir tabut ve 5 milyon ruble (90 bin dolar) sigorta parasıyla biri geldi. Adam Nina'nın "küçük oğlunu" getirmek için Rusya'nın kuzeyine kadar 2,100 kilometre araba sürdüğünü söyledi.

Adam parayı 5 bin rublelik tomarlar halinde mutfak masasına koydu.

BBC bu kişiye ulaşmaya çalıştı ancak telefonu yanıtlayan kişi Suriye'deki Rus gönüllüler ile ilgili hiçbir şey bilmediğini ileri sürdü.

'Anne cepheye gidiyorum"

Rusya'nın Arkhangelsk bölgesindeki Severeoonezhsk kasabasının bir özelliği yok. Burası Onega Nehri kıyısında beş katlı apartman bloklarının bulunduğu sapa bir maden kasabası.

Yevgeny St. Petersbug'ta okudu, evlendikten sonra karısı ve üç çocuğuyla yaşamak için Moskova'ya taşındı.

Nina 2014 ile Suriye'ye gittiği tarih arasında oğlunun Ukrayna'nın doğusuna gittiğini ve Luhansk'ta Rusya yanlısı ayrılıkçıların safında savaştığını söyledi.

Ukrayna'dan sonra Suriye'ye gönderilmeden önce Rostov-on-Don'da bir eğitim üssünde bir ay kaldı.

Rus medyasında Özel Askeri Şirketler (PMC) için çalışan savaşçıların Krasnodar bölgesinde bir üste eğitildikten sonra askeri uçaklarla Rostov'tan Suriye'ye gönderildiği haberleri sıklıkla yer alıyor.

Yevgeny geçen yaz ona 16 Haziran'da verilen bir pasaportla Suriye'ye vardı. Annesinin ölümünden sonra aldığı belgelerden birinde kimlik numarası M-3601 olarak görülüyor.

Rus Savunma Bakanlığı'nın askerlere verdiği numaralarda Rus alfebesinden bir harf ve altı basamaklı bir sayı bulunuyor. Suriye'de PMC savaşçılarına verilen sayı sadece dört basamaklı.

Yevgeny annesine Suriye'den mektuplar gönderdi.

"Anne, ben cepheye gidiyorum" dediği bir mektubunda kumun çok parlak olduğunu ve güneş gözlükleri olmadan dışarı çıkamadığını söyledi.

Yevgeny orada sadece 2 ay kaldı. 2 Eylül'de Humus ilinin Tiyas kasabası yakınlarında öldürüldü. Ölüm belgesinde Yevgeny'nin "karın boşluğuna giren kurşun yarasıyla" öldüğü yazıyor.

Nina ayrıca oğlunun çalıştığı Wagner olarak bilinen PMC'den iki madalya aldı. Biri "kahramanlık ve yiğitlik" diğeri de "kan ve cesaret" içindi.

Nina oğlunun iyi bir adam ve iyi bir baba olduğunu söylüyor. "Onu eve getirdiklerinde herkes ağladı".

Sigorta parasını ise torunlarının hesabına yatırdı.

Geçen yıl ABD hükümeti PMC Wagner'i Ukrayna'daki çatışmalara müdahil olduğu gerekçesiyle yaptırımlar listesine aldı.

77 No'lu asker

Nina'nın aldığı ve BBC Rusça Servisi'ne verdiği belgeler, Eylül 2017'de 54 Rus vatandaşının Suriye'de öldüğünü gösteriyor. Bu sayı Rusya'nın üç buçuk yıllık Suriye harekâtının bütününde açıklanan resmi ölü sayısının üstünde.

Reuters araştırmasına göre 2017 yılının ilk dokuz ayında Suriye'de 131 Rus öldü. Aynı araştırmada PMC askeri Sergey Poddubny'nin ölüm belgesine de atıf yapılıyordu.

Poddubny, Yevgeny'nin öldüğü Tiyas kasabasında 28 Eylül'de öldü. Büyükelçilik sekreteri Zaur Guseinov tarafından imzalanan ölüm belgesinde askerin yanarak öldüğü bilgisi yer aldı.

Suriye Hava Kuvvetleri'nin Tiyas'ta bir üssü var ve bölgede savaşların yaşandığına dair pek çok haber geliyor.

Poddubny'nin ölüm belgesinin sayı numarası 131. Rus adalet bakanlığı yönetmeliklerine göre ölüm belgeleri elçilikler tarafından her yıl sıfırdan başlayarak sırayla düzenleniyor.

Yevgeny Alikov 2 Eylül'de öldü ve sayı numarası 77. Bu Suriye'de ölen Rusların sayısının Eylül için en az 54 olduğunu gösteriyor (131'den 77'yi çıkarınca).

Rus konsoloslukları askeri personelin ölümlerini kayıt altında almıyor. Suriye'de az sayıda Rus sivil bulunuyor ancak bu yüksek orandaki ölümleri açıklayan başka bir vaka henüz yok.

Rus Savunma Bakanlığı'na göre Suriye'de resmi olarak 44 askeri personel öldü.

7 Şubat'taki ABD hava saldırısının ardından Rus hükümeti ilk kez "beş Rus gönüllünün" öldüğünü kabul etti.

Daha sonra 20 Şubat'ta Rus hükümeti bir çatışmada "düzinelerce Rus'un öldüğünü" ancak bu kişilerin sıradan askerler olmadığını açıkladı ancak detay vermedi.

Tanınma çabası

Nina'nın mutfak masasında öbek öbek bilgi isteyen mektuplar ve mavi mühürlü resmi yanıtlar var. Nina'nın şimdiki tek hedefi hükümetin oğlunun ülkesi için öldüğünü resmen tanıması.

"Şu soruyu sormak istiyorum. Ordu tarafından gönderilen çocukların gönüllü giden benim oğlumdan farkı ne?" diyor çenesi titreyerek.

Kremlin'in oğlunun ölümünü tanımayı reddetmesine karşın Nina yerel siyasetçilerin desteğine sahip. Belediye meclisi üyesi Galina Staritsyna "O bizden biri. Önlemler alıyoruz ve destek veriyoruz bu tartışma konusu bile değil" dedi.

Yevgeny'nin fotoğrafı yerel müzde Çeçenistan ve Afganistan'da hayatını kaybetmiş kasabalıların fotoğraflarının yanında asılı.

Belediye yerel gazetenin son sayfasında ücretsiz verilen yavru köpek ilanının yanında kısa bir ölüm ilanı da verdi.

Nina hükümetin sadece kendi oğlunun ölümünü değil Suriye'deki tüm PMC ölümlerini tanımasını umut ediyor.

"Sonuçta bu adil değil. Sokak arasında bir kavgada değil savaşta öldü. Hükümetten onun için bir takdir ya da minnettarlık bekliyorum. Sıradışı bir şey istemiyorum. Belki de bir hiç için ölümüştür. Artık emin değilim".