Anne ölümlerinde 'bilgi kıtlığı'
ANKARA (İHA) - Türkiye'de 82 yıllık Cumhuriyet tarihi boyunca anne ölümlerine ilişkin sadece 3 ulusal araştırmanın yapıldığı ortaya çıktı. 1974, 1989 ve 1999 yıllarında gerçekleştirilen bu araştırmaların dışında 6 yıldır konu hakkında tek bir inceleme bile yapılmadı. Sağlık Bakanlığı, Avrupa Birliği (AB) ve Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü'nün işbirliğiyle Türkiye'deki anne ölümlerinin araştırılması için çalışma başlatıldı.
Ulusal Anne Ölümleri Araştırması Raporu'nda yer alan bilgilere göre, Türkiye anne ölümlerine ilişkin ciddi anlamda 'bilgi kıtlığı' yaşıyor. Türkiye'de bu konuda sadece 3 ulusal çalışma gerçekleştirildiğini belirten söz konusu raporda, bu çalışmaların ulusal temelde anne ölümleri oranının tahminini sağladığını; ancak her birinin kesinlik derecesi, kapsam ve nitelik açısından farklılık gösterdiği kaydedildi. Rapora göre, ulusal anne ölümleri araştırmasının ilki kayıt tasarımına dayalı olarak 1974-1975 yılları arasında yürütüldü. 'Türkiye Nüfus Araştırması' adı verilen bu araştırmada, anne ölümleri 100 bin canlı doğumda 208 olarak tahmin edildi. Araştırma tutarsız demografik ve sağlık tahminleri ürettiği için sona erdirildi.
1989 yılında gerçekleştirilen 2. 'Türkiye Nüfus Araştırması'nda anne ölümleri düzeyini tahmin etmek için dolaylı 'kız kardeş yöntemi' kullanıldı. Bu çalışmada, anne ölüm oranı 100 binde 132 olarak tespit edildi. Yine bu araştırma da tahmin yönteminin doğasıyla örnekleme büyüklüğü nedeniyle farklılıklar veya risk faktörleri konusunda bilgi verilemedi.
Anne ölümlerine ilişkin son çalışma ise 1999 yılında gerçekleştirildi. Türkiye'nin 53 ilinde hastane temelli yapılan araştırma sonucunda 100 bin doğuma karşılık 49 ölüm içeren bir anne ölümleri oranı tahmini yapıldı. Ulusal Anne Ölümleri Araştırması Raporu'na göre, Türkiye'de yerel düzeyde yürütülen bir dizi toplum ve hastane temelli araştırmaya rağmen, anne ölümlerinin düzeyi, anne ölümlerinin bileşenleri ve anne ölümlerindeki farklılaşmalar halen anlaşılmayı bekliyor.
27 İLDE ANNE ÖLÜMLERİ ARAŞTIRILACAK Sağlık Bakanlığı, AB ve Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü'nün ortaklaşa gerçekleştirdiği, "Ulusal Anne Ölümleri Araştırması" resmen start aldı. Projeyle Türkiye'de anne ölümlerinin en aza indirilmesi hedefleniyor. 'Ulusal Anne Ölümleri Araştırması' 2 yıl süreyle; İstanbul, Sakarya, Sivas, Ağrı, Tekirdağ, Ankara, Bartın, Malatya, Balıkesir, Karaman, Çankırı, Van, İzmir, Burdur, Tokat, Gaziantep, Aydın, Adana, Ordu, Diyarbakır, Kütahya, Kahramanmaraş, Giresun, Batman, Bursa, Nevşehir ve Bayburt illerinde gerçekleştirilecek. Seçilen illerdeki tüm mezarlıklarda 'birincil veri kaynakları' belirlenecek. Kentsel alanlarda birincil veri kaynakları mezarlık görevlileri, kırsal alanlarda ise köy muhtarı veya ebeler olacak.
Birincil veri kaynağı akrabalarından ölen kişi hakkında, ev adresi ve kişinin öldüğü yerin adresi dahil olmak üzere temel bilgileri edinecek. Toplanan bu bilgiler daha sonra ilçe koordinatörlerine ve il proje ekiplerine iletilecek. Çok boyutlu bir kalkınma göstergesi olarak kabul edilen anne ölüm düzeyinin, üreme sağlığı hizmetlerinin yürütülmesi ve kalite seviyesiyle yakından ilişkili olduğu belirtiliyor. Bu nedenle bireyler, aileler ve toplumların yaşamlarını iyileştirmek için politikalar formüle eden ve bu politikaların etkilerini izleyen uluslararası kuruluşlar, anne ölüm düzeyini de ciddi bir biçimde takip ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, hamilelik, doğum ve lohusalık esnasındaki komplikasyonlar gelişmekte olan ülkelerde üreme yaşındaki kadınlar arasında en yaygın ölüm ve sakatlık nedeni. Bu nedenle dünyada yaklaşık olarak 528 bin annenin öldüğü tahmin ediliyor.
