‘antibiyotik’ Uyarısı

EKMUD Başkanı Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, “Antibiyotiklerin yan etkileri ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir, bu nedenle gereksiz kullanmayın” dedi.

Son yıllarda dünya çapında giderek artan ve yaygınlaşan antibiyotik direnci, tedavisi zor hatta imkansız enfeksiyon hastalıklarıyla karşılaşmamıza yol açtığından, sorunun günümüzde halk sağlığını tehdit eder hale gelmesi üzerine, konuya kamuoyunun dikkatini çekmek amacıyla Avrupa Parlamentosu’nda bilimsel bir konferans ile “Avrupa Antibiyotik Farkındalık Günü” ilk olarak 18 Kasım 2008’de Strasburg’da başlatıldı. Türkiye’de de aynı tarihte Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) öncülüğünde Sağlık Bakanlığı ile beraber Ankara'da düzenlenen bir basın toplantısı ile günün önemi vurgulandı.

Konuyla ilgili açıklama yapanı EKMUD Başkanı Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, gelişmiş ülkelerde antibiyotiklerin en sık tüketilen ilaçlar içindeki sırası ise 3-5 iken, Türkiye’de ilaç harcamaları içerisinde antibiyotiklerin ilk sırada yer aldığını belirtti. Antibiyotiklerin direnç kazanmasının en büyük nedeninin tüketimindeki artış olduğunu söyleyen Leblebicioğlu, “Antibiyotiklerin yan etkileri ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir, bu nedenle gereksiz kullanmayın. Evde kullanılmış, yarım kalmış antibiyotik biriktirmeyin, başkaları ile paylaşmayın. Gereksiz antibiyotik kullanımı direnci arttırıyor. Özellikle ishalli hastalıklarda ve soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarında gereksiz antibiyotik kullanımı ve üriner sistem enfeksiyonlarında da yanlış antibiyotik seçimi yapıldığı dikkati çekiyor. Üst solunum yolu enfeksiyonlarının çoğunun viral etkene bağlı olmasına rağmen bu hastaların yaklaşık yarısında gereksiz antibiyotik kullanıldığı görülüyor. Her enfeksiyonun bakteriyel olmadığı, bakteriyel olsa bile her antibiyotiğin kullanılamayacağı, bazı antibiyotiklerin kullanımından uzak durulması gerektiği unutulmamalıdır” uyarısında bulundu.

ANTİBİYOTİK KULLANIMI KONUSUNDA BAZI SORU VE CEVAPLAR

Prof. Dr. Hakan Leblebicioğlu, antibiyotik kullanımı konusunda bazı soru ve cevapları şöyle sıraladı:

“Antibiyotik nedir? Antibiyotikler bakterilerin neden oldukları enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ilaçlardır.

Antibiyotikleri ne zaman kullanabilirim? Antibiyotikler soğuk algınlığı veya grip gibi virüslerin yol açtığı enfeksiyonlarda etkili değildir. Sadece bakteriyel enfeksiyonlara karşı etkilidir. Doğru tanı ile antibiyotik kullanımına gerek olup olmadığına doktorunuz karar vermelidir. Sadece doktorunuzun reçete ettiği antibiyotikleri alınız.

Ateşim olduğunda kendi kendime antibiyotik kullanabilir miyim? Hayır. Antibiyotikler “ateş düşürücü, kırgınlık giderici, ağrı kesici ilaçlar” değildir. Ateş vücutta bulunan bir enfeksiyonun göstergesi olabilir fakat her enfeksiyon bakteriyel değildir ve antibiyotikler etkisizdir. Antibiyotikler mutlaka hekim önerisiyle kullanılmalıdır.

Grip oldum, antibiyotik alabilir miyim? Hayır. Antibiyotikler soğuk algınlığı veya gripte yararlı değildir.

Kendimi gripten korumak için antibiyotik alabilir miyim? Hayır. Soğuk algınlığı ve grip benzeri hastalıklar virüslerin yol açtığı enfeksiyonlardır. Antibiyotikler virüslerin kişiden kişiye bulaşmasını engellemez.

Bakteriyel bir enfeksiyona karşı tedbir olarak antibiyotik alırsam ne olur? Antibiyotiklerin istenmeyen yan etkileriyle (özellikle ishal gibi) karşılaşabileceğiniz gibi direnç gelişmesine yol açabilirsiniz. Gereksiz antibiyotik kullanımı sonucunda antimikrobiyal direnç ortaya çıkmaktadır.

Antibiyotiklere direnç gelişirse ne olur? Dirençli bir bakteri enfeksiyonu ortaya çıktığında bir yandan bu enfeksiyonun tedavisinde güçlüklerle karşılaşırken, öte yandan dirençli bakterilerin başka hastalara bulaşması ve sorunun büyüyerek devam etmesi kaçınılmaz olarak görülmektedir. Bir antibiyotiğe direnç geliştiğinde önemli istenmeyen sonuçlar olarak; tedavi edilemeyen enfeksiyon, uzamış hastalık, komplikasyonların görülme sıklığında artma, daha fazla doktora başvuru, daha pahalı ilaçların kullanımı, bakteriyel enfeksiyonlardan daha fazla ölüm görülmektedir.

Antibiyotik kullandığımda direnç gelişmesi dışında benim için bir riski var mıdır? Evet. Antibiyotikler masum ilaçlar değildir. Diğer tüm ilaçlarda olduğu gibi antibiyotiklerin de istenmeyen yan etkileri vardır. Ciddi alerjik reaksiyonlara, karaciğer veya böbrek toksisitesine, ishale yol açabilirler. Hatta, dizanteriyi taklit edebilen kanlı ishal tablosuyla sizi ve yakınlarınızı endişelendirebilirler. Bu yüzden, sadece doktorunuz tarafından size önerilen antibiyotiği kullanınız.

Bir başkasının kullandığı antibiyotiği aynı hastalık için ben de kullanabilir miyim? Hayır. Her hastanın kendine ait özelikleri olduğu gibi her antibiyotiğin de birbirinden farklı özellikleri vardır. Hastaların bilinen kronik hastalıkları dışında yaş, gebelik gibi özel durumları da dikkate alınarak antibiyotik seçilmesi gerekir. Bu yüzden, başka bir hasta için önerilen antibiyotikleri kendi kendinize kullanmayın ve mutlaka doktorunuza danışın.

Antibiyotikleri nasıl kullanmalıyım? Doktorunuz antibiyotik reçete ederse antibiyotiğin doğru olarak alınması çok önemlidir.

Doğru antibiyotik kullanımı nedir? Sadece gerekli olduğunda, doğru seçilen ilaçlarla, uygun dozda ve uygun sürede antibiyotik kullanımıdır.

Doğru antibiyotik kullanımı neden önemlidir? Antibiyotiklerin yanlış kullanımı sadece bakterilerin direnç kazanmasına yol açar.

Antibiyotikler ne kadar doz ve sürede kullanılmalıdır? Hekim tarafından o enfeksiyonun tedavisi için önerilen dozun tamamı önerilen sürede kullanılmalıdır. Kendinizi daha iyi hissettiğiniz için antibiyotik kullanımını sonlandırma malısınız. Önerilenden daha kısa süreli antibiyotik kullanımı dirençli bakterilerin çoğalmaya devam etmesine neden olacaktır. Bu da enfeksiyonun devamı anlamına gelmektedir. Antibiyotikleri doktorunuzun önerdiğinden daha az veya daha çok kullanmayınız.

Antibiyotik tedavime ara verirsem ne olur? Antibiyotik kullanımına ara verilmesi veya doz atlanması bakterilerin direnç geliştirmesine yol açar. Böylece, tedavi başarısızlığı ortaya çıkar ve hastalık tekrarlar. Hatta, antibiyotiklerin etkisiz kalacağı dirençli bakterilerle gelişen enfeksiyonlar ortaya çıkar.”