Antik Mısır'ın çöküşüne patlayan bir volkan mı neden oldu?

Forbes'un paylaştığı tarihsel anlatıya göre, antik Mısır'ın son yüzyılları çalkantılarla geçmiş, kıyı kasabaları terk edilmiş, kıtlık toplumsal huzursuzluğu körüklemiş ve Roma ordusunun yaşattığı askeri yenilgilerden sonra bu coğrafyanın son kraliçesi ve firavunu Kleopatra M.Ö. 30'da intihar etmişti.

Antiquity dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, bu uygarlığın bitişine, muhtemelen dünyanın başka bir köşesinde yaşanan ve antik Mısır'da şiddetli kuraklığı tetikleyen bir dizi büyük volkanik patlamanın yol açtığı iddiasını gündeme getirdi.

Arkeologlar, 1994'ten bu yana Mısır'ın Kızıldeniz kıyısında yer alan Berenice kentini kazıyordu. Zamanında askeri üs olarak da kullanılan şehir, MÖ 275-260 arasında kurulmuş, sonrasında da terk edilmişti.

KUYU KEŞFEDİLDİ

Bereniceliler, çöl ortamında su tedarik edebilmek için kuyulara bağımlı bir yaşam sürmüştü. Arkeologlar, tadı biraz tuzlu olsa da bugün hâlâ su içeren bir kuyu keşfetti. MÖ 220-200 arasında kuruyan kuyudan, MÖ 199'dan önceki yıllara ait iki bronz madeni para içeren bir kum tabakası çıktı.

Kuyunun kurumasına birkaç yıl süren kuraklığın yol açmış olabileceği tezinden hareket eden arkeologlar, bu hadisenin en olası nedeninin volkanik patlama olabileceği sonucuna vardı.

MISIR'DA HİÇ VOLKAN YOK ANCAK

Bugün Mısır'da hiçbir aktif volkan bulunmamakla birlikte, Dünya atmosferine güçlü bir volkanik patlamayla salınan volkanik gazların ve sülfat aerosollerinin geniş çaplı etkilere sahip olabileceği belirtiliyor.

Küresel rüzgar hareketlerinin tetiklediği muson, her yıl Hint Okyanusu'ndan doğu Afrika'nın kıyı bölgelerine yağmur getiriyor. Çoğunlukla soğuk deniz ve sıcak kıta arasındaki ısı farklılıkları rüzgar hareketlerinin arkasındaki ana itici güç olduğundan, değişen sıcaklıklar da rüzgar hareketlerini etkiliyor. Ancak volkanik kül ve gazlar (kükürt dioksit gibi) güneş ışığını emiyor, Dünya yüzeyini soğutuyor ve musonu zayıflatıyor.

Araştırmacılara göre söz konusu durum Mısır üzerindeki yaz yağmurlarının azalmasına neden olmuş olabilir. Yağmurun olmaması, kuyuların kurumasını açıklayabilir ve bu da bölge sakinlerinin Berenice'yi neden terk etmek zorunda kaldığını izah edebilir.

Diğer yandan hangi volkanın bu olaydan sorumlu olduğu belirsizliğini korurken, jeologların çalışmalarına göre şu 4 muhtemelen volkanlardan bahsediliyor: Meksika'daki Popocatéptl Volkanı ve Küçük Antiller'deki Pelée Volkanı'nın yanı sıra her ikisi de Japonya'da bulunan Tsurumi ve Hakusan volkanlar.