Antik stadyumda "kombine" izleri

FERDİ UZUN - Günümüzde özellikle futbol maçlarında sıklıkla kullanılan kombine bilet uygulamasının Aydın'daki 2 bin yıllık tarihe sahip antik stadyumda da izlerine rastlandı.

Karacasu ilçesindeki UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeki Afrodisyas Antik Kenti, günümüze sağlam gelebilen anıt yapılarıyla dikkati çekiyor.

Antik çağda "aşkın ve güzelliğin tanrıçası" olarak tanımlanan Afrodit'e adanmış kentler arasında en ünlüsü olarak bilinen Afrodisyas’ta Tetrapylon kapısı, Sebasteion tapınağı, stadyum, antik tiyatro ve hamam bölümleri, görkemli yapılarıyla ziyaretçi çekiyor.

Ege Bölgesi'nin en iyi korunan stadyumu olarak bilinen Afrodisyas stadı ise 30 bin kişilik kapasitesi, 262 metre uzunluğu ve 50 metre genişliğiyle görenleri cezbediyor.

Günümüzde de kullanıma hazırmış gibi sağlam duran stadyumda sahneyi karşıdan gören bazı oturma bölümlerinde görülen geometrik çizimlerin ise belli aile veya kabileler için rezervasyon amacıyla kazındığı ortaya çıkarıldı.

Kazı Başkanı Oxford Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Roland R.R. Smith, AA muhabirine yaptığı açıklamada, antik çağın en önemli aktivitelerinden birinin stadyumda yapılan gösterileri izlemek olduğunu söyledi.

Burada atletizm ve cirit atma gibi oyunların yanı sıra farklı gösterilerin yapıldığına dikkati çeken Smith, şunları dile getirdi:

"Örneğin stadyumda en yüksek sesle bağıran kişi yarışması da yapılıyordu. Bunlar aslında bir spor aktivitesi değil kültürel aktivite olarak ele alınmalı. Roma imparatoru adına düzenlenen Roma oyunları da gerçekleştiriliyordu. Her ne kadar biz buna şimdi vahşice baksak da antik çağın insanı bu oyunlardan çok hoşlanıyordu. Gladyatör dövüşleri ve yaban hayvanı avlama... Çok iyi yetişmiş 2 gladyatör ya da bir gladyatörle bir hayvan dövüştürülüyordu."

- "Gösteriler çok beğeniliyordu"

Antik çağ insanının sportif aktiviteleri çok sevdiği için oturdukları yerleri kendilerine ayırtmak için üzerlerine çeşitli şekiller çizdiğini anlatan Smith, bunun günümüzde de uygulanan kombine bilete benzediğine işaret etti.

Stadyumdaki gösterilere yoğun ilgi olması nedeniyle yer bulma sorununun olduğunu, bunun rezervasyon uygulamasıyla çözülmeye çalışıldığını aktaran Smith, şöyle dedi:

"Anlıyoruz ki stadyumdaki gösteriler çok beğeniliyordu. O yüzden bunları izlemeye gelen insanlar rezervasyon yapmak istiyorlardı. Oturma bölümüne çizdikleri çizgilerle rezervasyon yapıyorlardı. Stadyumda çevre köylerden gelen halkların isimlerini de görebiliyoruz. Örneğin bahçıvanların olduğu bir yerin de rezervasyon yazıtları var, bu çok ilginç. Bugünkü modern futbol statlarında gördüğümüz kombine bilet uygulaması gibi antik çağlardaki koltukları kişiler kendilerine rezerve edebiliyordu. Bizim sözünü ettiğimiz dönemdeki yer rezervasyonları taşın üzerine çizilmişti. Zannediyorum onlar daha uzun süreli yer ayırtıyorlardı."