Apandisit Eskiden Ne İşe Yarıyordu?

Apandis genelde sadece sorun çıkarıp alınması gerektiğinde farkına varılan bir organdır. Apandisimiz hiç olmasa daha iyi olmaz mıydı? Darwin’in yaptığı önerme, apandisin hiçbir zaman bağımsız bir organ olarak görev yapmadığı ve daha önceleri daha büyük boyutta olan körbağırsağın bir parçasıyken büzüşüp ayrılarak işe yaramayan bir parça olarak kaldığı yönünde.

Ama Darwin’in o zamanlar günümüzdeki bilgilere sahip değildi. Yakınlarda Duke Üniversitesinden doktor William Parker ve çalışma arkadaşlarınca yapılan araştırmaya göre, apandis hem bir zamanlar oldukça önemli bir organdı hem de bazı ülkelerde hala da önemli bir organ olarak görev yapıyor. Yani apandis aslında işlevini kaybetmiş değil.

2007 yılında Dr. Parker ve ekibinin yayınladıkları [

makaleye göre](http://www.news-medical.net/news/2007/10/08/30907.aspx), apandisin sindirim sistemiyle ilgili hastalıklar süresince iyi bakteriler için ‘güvenli bölge’ işlevi görüyor. Bağışıklık sistemi hastalığı alt eder etmez, apandise yerleşmiş olan bu sağlıklı mikroplar hızla tekrar sindirim sistemine yerleşiyor.

Dr. Parker şunları söylüyor: “Görünen o ki, apandis ishale yol açan kolera ve tifo gibi bulaşıcı hastalıklara yakalandığınızda sistemi yeniden başlatmak için mükemmel bir konumda yer alıyor.”

2013 yılında Dr. Parker, apandisin evrimsel haritasını çıkarmak için uluslararası bir ekiple çalışmalar yaptı. 361 yaşayan memeli türünün beslenme şekillerini inceleyen bu araştırmada, şu an apandise sahip olan 50 memeli türünün evrim ağacında birbirlerinden çok uzakta bulunduklarını ve bu nedenle apandisin bağımsız olarak 32 defa evrilmiş olduğu bulundu.

Parker bunu “Buna yinelenen özellik diyoruz, oluşuyor ve yok oluyor, diğer memeli gruplarında ise hiç görülmüyor.” şeklinde açıklıyor. Apandisin yinelenen özellik olması da Dr. Parker’ın ‘güvenli bölge’ teorisini destekliyor. Apandisin bir türde ilk defa belirmeye başladığı çoğu vakada, beraberinde körbağırsağın küçülmesi sonucunu getiren beslenme şeklinde bir değişiklik meydana geldiğine dair bir bulgu yok. Evrimsel olarak apandis tekrar ve tekrar seçiliyor, ve bunun nedeni muhtemelen bağışıklık sistemini desteklemede oynadığı önemli rolü.

Peki apandis hala yararlı bakterileri koruma görevi yapıyor mu? “Evet, hipotezimiz bu doğrultuda. Ama tabi ki kimse bunun deneyini yapmaya gönüllü değil.”

Gelişmiş ülkelerde “Apandis 1850’lerde hatta 1890’larda bile muhtemelen çok yararlıydı. Ancak ABD’de tuvaletlerin yaygınlaşmaya başladığı 1850’lerden itibaren daha az işe yarar hale geldi.” Ancak apandis büyük olasılıkla, bulaşıcı bağırsak hastalıklarının daha yaygın olduğu gelişmekte olan ülkelerde önemli bir işlev görüyor.

Apandisin aşikar olan bağışıklık sistemine destek olma özelliği, genel kanının aksine apandisin işlevini yitirmiş bir organ olmadığı anlamına geliyor. Dr. Parker’ın dediği gibi, “Bağışıklık sistemimizin birçok bölümünün aktif olmayan hale gelmesiyle sonuçlanan bazı sosyal değişimler geçirdik.”